بهره‌گیری از الگوریتم‌های پیشرفته می‌تواند تحولی را در آینده آموزش رقم بزند

یادگیری ماشینی و آینده آموزش

اگر شما هم جزو کسانی هستید که محتوایی را در اینترنت منتشر می‌کنند، حتما می‌دانید که براحتی و با استفاده از ابزارهای مختلف تحلیلی، می‌توانید اطلاعات گوناگونی در باره خوانندگان به دست آورید. این که خوانندگان از کجا مطلب شما را یافته و چقدر وقت برای مطالعه آن صرف کرده‌اند و آیا آن را از طریق شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته‌اند یا خیر، از جمله این اطلاعات به شمار می‌رود. این بازخوردهای آنی به تولیدکنندگان محتوا امکان می‌دهد تا محتوایی را دقیقا بر اساس نیازها و خواسته‌های مخاطبان خود تهیه کنند.

کد خبر: ۹۹۱۶۸۶

با وجود این، بازخوردهای اینچنینی برای کتاب‌های کاغذی وجود ندارد. به کلام دیگر، تنها شیوه‌های دریافت بازخورد در باره کتاب‌های معمولی، شیوه‌هایی نظیر آمار فروش، جوایز دریافتی یا نقدهایی است که در رسانه‌های همگانی از آن به عمل می‌آید. بی تردید این شیوه‌ها از دوره پیش از ورود اینترنت به این سو تغییر چندانی نیافته است.

با ورود کتاب و سایر شکل‌های محتوای مکتوب به دنیای دیجیتال، امکان دریافت بازخوردی به‌مراتب دقیق‌تر نیز فراهم شده است. بسیاری از کارشناسان این حوزه معتقدند، روند دیجیتال شدن می‌تواند به غنای هر چه بیشتر محتوای تولیدی در دنیا بینجامد.

تحولی در آموزش

موج صنعتی شدن، نظام‌مند کردن بسیاری از جنبه‌های زندگی بشر را به همراه داشت. آموزش نیز یکی از مواردی بود که به این ترتیب، نظام‌مند و استانداردهای مختلفی برای آن تعیین شد. به خاطر پیچیدگی انسان و در نتیجه تفاوت‌های زیادی که بین توانایی‌ها، علایق و ظرفیت‌های بالقوه انسان‌ها وجود دارد، وجود یک نظام یکدست آموزشی نمی‌تواند به شکوفایی بسیاری از استعدادهای افراد بینجامد. به همین دلیل در سال‌های اخیر، بحث بر سر گذار از نظام یکدست آموزشی و اهمیت به تفاوت‌های میان افراد در تعیین شیوه درست آموزش آنها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. با وجود این، پیاده‌سازی چنین سیستمی پیچیدگی‌های زیادی دارد و البته به نظر می‌رسد استفاده از رویکردهای دیجیتال بتواند تا حدی به پیشبرد این هدف بزرگ کمک کند. استفاده از کتاب‌های دیجیتال و در نتیجه، آموزش بر اساس ویژگی‌های فرد یادگیرنده، امکان یادگیری هر چه بهتر را فراهم می‌سازد. در این شیوه، معلمان به اطلاعاتی نظیر میزان مطالبی که فرد یادگیرنده مطالعه کرده، میزان یادگیری و نیز بخش‌هایی که فرد یادگیرنده در درک آنها دچار مشکل است، دست می‌یابند. معلمان با دسترسی به این اطلاعات می‌توانند میزان پیشرفت هر یک از دانش‌آموزان و دانشجویان و نیز کل کلاس را ارزیابی کنند و در صورت نیاز، به آنهایی که از برنامه یادگیری عقب مانده‌اند، یاری رسانند.

الگوریتم‌های باهوش

دامنه مزایای این شیوه صرفا به فراهم کردن اطلاعات برای معلمان محدود نمی‌شود. الگوریتم‌های یادگیری ماشینی می‌تواند شیوه‌های منحصر به فرد یادگیری هر یک از فراگیران را شناسایی و در صورت نیاز، محتوا یا تمرینات تکمیلی بیشتری به آنها عرضه کند. این رویکرد موجب افزایش کارایی نظام آموزشی می‌شود.

الکس (ALEKS) یک سامانه ارزیابی و آموزش هوشمند و آنلاین است که توسط یکی از مشهورترین موسسات نشر دنیا راه اندازی شده است. این سامانه از الگویی منحصر به فرد برای آموزش استفاده می‌کند. برای نمونه در بخش آموزش درس جبر این سامانه، در مجموع 500 مفهوم مختلف ریاضی مرتبط با این رشته وجود دارد. پس از ثبت نام کاربر در این دوره، ابتدا آزمونی از او به عمل می‌آید و به این ترتیب سطح او مشخص می‌شود. به کلامی دیگر، سامانه در می‌یابد که فرد یادگیرنده با کدام مفاهیم جبر آشنایی دارد و معلوماتش در این رشته در چه سطحی است. در گام بعدی، دوره آموزشی بر اساس نیاز کاربر به او ارائه می‌شود.

ارزش افزوده بیشتر

بسیاری از صنایع تولیدی در سال‌های اخیر به اهمیت تحلیل داده‌های مختلف برای بهبود خدمات و در نتیجه افزایش درآمد پی برده‌اند. برای نمونه، برخی شرکت‌های بزرگ سازنده تجهیزات صنعتی و کشاورزی به این نتیجه رسیده‌اند که اگر محصولات خود را به انواع حسگرها و سامانه‌های هوشمند مجهز کنند، کارآیی و بازدهی نهایی آنها بیشتر می‌شود و این در نهایت به کاهش هزینه‌ها و افزایش سود می‌انجامد.

در این میان، حوزه آموزش هم که بیشتر جنبه‌های انسانی و نه چندان صنعتی دارد، می‌تواند از این رویکرد کلی در اقتصاد بهره‌مند شود. استفاده از هوش مصنوعی و ابزارهای مختلف برای ارزیابی میزان یادگیری افراد نه تنها تهدیدی برای روند انسانی آموزش نیست، بلکه حتی می‌تواند به افزایش اثربخشی آن نیز کمک کند. این رویکرد بویژه برای کشورهایی که در زمینه تامین بودجه برای آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان خود با مشکل روبه رو هستند، می‌تواند سودمند باشد.

ضرورت تحول الگوی کسب درآمد

رویه‌های گوناگون دیجیتال که بویژه در چند سال اخیر شتاب دوچندانی یافته، شاید مستلزم آن باشد که الگوی کسب درآمد در مقوله آموزش نیز دچار تحولی جدی شود. صنعت نشر را در نظر بگیرید. شرکت‌های انتشاراتی، نقش مهمی در گسترش دانش و در نتیجه، بهبود آموزش داشته‌اند. با وجود این، الگوی عملکرد اقتصادی آنها از دوره اختراع ماشین چاپ تاکنون چندان تغییری نیافته است. سال هاست، یک ناشر کتابی را منتشر و مشتری نیز نسخه‌ای از آن را خریداری می‌کند و در نهایت، مبلغی نیز به پدیدآورنده کتاب تعلق می‌گیرد، اما موج کتاب‌های دیجیتال امکانی را فراهم کرده که هزینه‌های نشر به طور قابل توجهی کاهش یابد و به همین دلیل، شاید واحدهای انتشاراتی بتوانند مسیری متفاوت را برای گسترش هر چه بیشتر بازار خود در پیش گیرند.

افزون بر این، دسترسی آسان افراد از هر نقطه دنیا به محتوای رایگان در اینترنت، این پرسش را در ذهن بسیاری از ما ایجاد می‌کند که تا کی قرار است برای خریداری مطلبی، پول بپردازیم.