پیش‌شرط‌های کاهش طلاق

آنهایی که با این وضع دوام می‌آورند و کنارهم می‌مانند، می‌شوند یکی از هزاران زوجی که روانشناسان در زمره مطلقه‌های عاطفی حسابشان می‌کنند و آنهایی که تاب نمی‌آورند و عزم جدایی می‌کنند، می‌شوند عددهای تک‌رقمی که عدد بزرگ و چند رقمی آمار سالانه طلاق را می‌سازند.

اینها همان‌هایی هستند که باعث شده‌اند در کشورمان به قول سلمان خدادادی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس،‌ هر ساعت 19 طلاق ثبت شود، همان‌هایی که در سال‌های اخیر متوسط فاصله ازدواج تا طلاق را از پنج تا هفت سال به سه تا پنج سال و در شش ماه اول امسال آمار کلی طلاق را به 102 هزار مورد رسانده‌اند .

از دولت گرفته تا مجلس، از محافل کارشناسی گرفته تا تک‌تک خانه‌ها هرکدام نسبت به این آمارنگرانند، هرکدام به زبانی. اما ساختن راه‌هایی که طلاق را پس بزند، داستان جدایی‌ها را تمام کند و رشته محبت درخانه‌ها را محکم به هم ببافد، کاری است که انجام نشده یا اگر شده ناقص و نارس .

درمان علت‌ها

بهار تقریبا به انتها رسیده بود که احمد تویسرکانی، رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به روال سال‌های گذشته درباره دلایل طلاق در جمع خبرنگاران گفت.

34 درصد زوجینی که طلاق گرفته‌اند نداشتن تفاهم اخلاقی و سازش را دلیل اصلی جدایی می‌دانند، 13 درصد طلاق‌ها به دلیل دخالت خانواده‌ها بوده، 8.5 درصدش به دلیل ترک زندگی از سوی یکی از زوجین و 4.2 درصد آن به سبب اعتیاد به مواد مخدر؛ او اینها را در یکی از روزهای پایانی بهار امسال گفت.

حالا اما دکتر عباس قائیدرحمت، روانشناس به ما می‌گوید تا علت‌های بروز طلاق ازمیان نرود، آمارهای جدایی کاهش نمی‌یابد. او البته نه فقط نبود تفاهم اخلاقی یا دخالت خانواده‌ها و اعتیاد و ناسازگاری را در بروز طلاق موثر می‌داند که دست روی تنگناهای اقتصادی نیز می‌گذارد؛ مشکلی که به‌زعم او تاخیر در ازدواج، کاهش سن ازدواج، نزول سن فرزندآوری و کاهش تعداد فرزندان را نیز سبب شده است.

قائید رحمت اما قبول دارد که مشکلات اقتصادی نیزعلت تامه طلاق‌ها نیست چرا که حتی شاغلان و پردرآمدها نیز از هم جدا می‌شوند. بنابراین او رسید به نقطه‌ای که اسمش را عدم تفاهم می‌گذارد؛ همان که در اسناد سازمان ثبت نیز به آن اشاره شده است.

این روانشناس به جام‌جم می‌گوید اگر افراد هم کفو زیر یک سقف قرار بگیرند احتمال پابرجا ماندن پیوندشان قوی‌تر است. البته به‌زعم او اگر تهاجم فرهنگی برآمده ازرسانه‌های بیگانه که مروج خیانت به همسر هستند و کانون خانواده را در سیبل خود قرار داده‌اند این توازن را به هم نریزند.

ازدواج دنیاهای مشابه

آدم‌های همجنس، شبیه هم فکر می‌کنند، آرزوهای مشابهی دارند، دنیایشان شبیه هم است و اگر اختلافی باشد با نسخه‌های مشابه درمانش می‌کنند؛ بی‌علت نیست که دکتر محسن ایمانی، روانشناس خانواده می‌گوید راز دوام زندگی‌های مشترک، همین نقاط مشترک است؛ کفویت در تعالیم دینی و شباهت در علم روانشناسی .

او به جام‌جم توضیح می‌دهد اگر ازدواج‌های پردوام می‌خواهیم و اگر گسست روابط زناشویی مطلوبمان نیست باید در انتخاب شریک زندگی دقت کنیم و به مردم آموزش دهیم که سنخیت عامل پیوند است و نبودش عامل جدایی.

علاوه بر سنخیت و شباهت، صمیمیت نیز از نگاه این روانشناس عامل استحکام پیوندهای خانوادگی است، صمیمیتی که برقراری‌اش باید به زوج‌ها آموزش داده شود و حیطه‌های معنوی، فکری، اخلاقی، اجتماعی، زمانی، احساسی و جنسی آنها را زیر چتری واحد بگیرد.

با این حال میان آدم‌های هم‌کفو و صمیمی نیز گاه اختلاف می‌افتد، اما نه شبیه اختلاف‌های زوج‌های بی‌شباهت، تمام‌عیار و کوبنده، ولی به هرحال اختلاف هست و می‌آزارد.

اینجاست که دکتر ایمانی معتقد است باید روش‌های حل اختلاف به زوج‌ها آموزش داده شود تا به جای راه انداختن جرو بحث و دعوا، اختلاف را حل کنند آن هم به کمک مهارت‌های حل مساله نه به شیوه مرسوم درکشورکه خانواده‌ها وارد ماجرا می‌شوند و به جای راهنمایی‌های خیرخواهانه، مداخله می‌کنند.

مشاوره، قبلا، امروز، بعدا

همیشه زخم که ناسور می‌شود، کارد که به استخوان می‌رسد، حرمت‌ها که شکسته می‌شود و پلی پشت‌سر نمی‌ماند عده‌ای روانه مراکز مشاوره می‌شوند، به امید یافتن راهی، جستن مرهمی یا ساخته شدن پلی برای عبور از مشکلات.

اغلب اما زوج‌های به اختلاف رسیده چنین مرهمی نمی‌یابند چون زمان را از دست داده‌اند. دکتر قائید رحمت به همین علت بر غنیمت شمردن زمان‌های طلایی زندگی تاکید دارد و می‌گوید اگر پیش از ازدواج ابعاد مختلف جسمی، روانی، شخصیتی، اقتصادی و اجتماعی زوج‌ها ترسیم شود افراد هم‌کفو زندگی را آغاز می‌کنند .

این روانشناس می‌گوید اما جای این خدمات مشاوره‌ای در کشور ما خالی است و دکتر ایمانی نیز اضافه می‌کند که حتی جای خالی مشاوره قبل از طلاق نیز در جامعه‌مان خالی مانده است. او معتقد است با مراجعه به مشاورِ کاربلد حتی اگر بروز یک اختلال مثل اختلالات روانی باعث اختلاف شده باشد می‌توان با حل مشکل، زندگی را از فروپاشی نجات داد .

برای شروع یک زندگی، رشد جسمی تنها یکی از شروط لازم است، نکته‌ای که معمولا از آن غفلت می‌شود. بنابراین باید به مردم آموزش داده شود که مقدمات شروع یک زندگی و شروط موفق پیش رفتنش چه چیزهایی است.

دکتر ایمانی معتقد است اگر ما بتوانیم افراد گیر کرده در «من» را به «ما» برسانیم و در نهاد افراد جامعه، مفاهیمی مثل همکاری، توافق، سازگاری و تفاهم را جا بیندازیم در آموزشِ لازمه‌های زندگی، موفق بوده‌ایم و سدی در مقابل فروپاشی خانواده ساخته‌ایم.

مریم خباز - جامعه