قلمی که همیشه سیراب می‌کند

این دو فارغ از رفاقت، به شکل احترام‌برانگیزی از جایگاه رفیع خود در عرصه ادبیات نمایشی ایران بخوبی آگاه بودند و هستند. صاحبِ قلم غرنده، در نوشته‌ای آن یکی را «درختی روشن» خطاب کرد و آن قلم به دستِ دانا و توانا، آن دیگری را سرچشمه‌ای خواند و شکوه نوشته‌هایش را همچون غرش رودی دانست که از زیرسرانگشتان او جاری است و کیست که نداند برنده این تعارفاتِ بحق، تشنگانِ راستینِ متون نمایشی و نمایش‌های ایرانی هستند.

اکبر رادی، صاحب آن قلم و اندیشه‌ای است که سال 86 و در چنین روزی، در 68سالگی ترک دیار فانی می‌کند، اما به دلیل باقی گذاشتن ماترکی غبطه‌برانگیز و آثاری ماندگار چون «پلکان»، «مرگ در پاییز»، «لبخند باشکوه آقای گیل»، «شب روی سنگفرش خیس»، «خانمچه و مهتابی»، «افول» و «ملودی شهر بارانی»، هرگز نمی‌توان از خاموشی قلم و سرچشمه جوشان و خروشان او حرفی به میان آورد.

رادی نویسنده و نمایشنامه‌نویس بزرگی بود که با بهره‌گیری از نبوغ و استعداد و تجربه سال‌ها مشاهده درست اجتماع و تحقیق و مطالعه و پژوهش و معلمی و استادی و نوشتن، زندگی را در قالبی ظریف و هنرمندانه در آثارش بازنمایی می‌کرد و پیش روی خواننده قرار می‌داد. اگرچه بسیاری از نوشته‌های این هنرمند در سال‌های دور و نزدیک، توسط کارگردان‌های توانایی از جمله هادی مرزبان، تبدیل به تئاتر شده و رنگ صحنه به خود دیده، اما آثار او مستقل از اجرا، هویت یگانه‌ای دارند و واجد ارزش ادبی و توجه و تحلیل هستند.

اگرچه قصه برخی آثار رادی در زادگاه او رشت و در خطه استان گیلان می‌گذرد، اما ضمن توجه به جزئیات بومی و اقلیمی، به سبب نگاه گسترده و جهان‌بینی مبتنی بر مطالعه و دانش نویسنده، ظرفیت برقراری ارتباط با طیف گوناگونی از مخاطبان فارغ از منطقه و قومیت را دارد. کاش بیش از پیش برای مطالعه و غوطه خوردن در دریای ادبیات نمایشی ایرانی و مواجهه با فرهنگ کشورمان به آثار رادی مراجعه کنیم و کاش ضمن قدرشناسی دیگر صاحبانِ قلم و اندیشه هنر نمایش که در قید حیات هستند، به پرورش قلم‌های جوان و تازه نفس با رنگ و بویی ایرانی بهای بیشتری بدهیم.

علی رستگار - فرهنگ و هنر