ساختار رسانه های روس (2)

به گزارش جام جم آنلاین ، دکتر برمک بیات در ادامه یادداشت قبلی مبنی بر بازشناسی رسانه های روسیه می نوسد: بر اساس قانون مصوب سال 1991 ، رسانه ها در روسیه موظف هستند برای فعالیت از وزارت امور مطبوعات و ارتباط جمعی مجوز دریافت و تحت نظارت این وزارتخانه فعالیت کنند. بنا بر آخرین آمارها ، بیش از 93 هزار رسانه در روسیه به طور رسمی به ثبت رسیده است که بیشتر آنها ( بیش از 90 درصد) غیر دولتی هستند .
هر شخصیت حقوقی یا حقیقی روس (از جمله با مشارکت سرمایه خارجی) حق دارد برای دریافت مجوز رسانه مثل نشریه اقدام کند.
برای دریافت مجوز ، موضوع کلی نشریه ( سیاسی، اجتماعی ، اقتصادی، فرهنگی، تبلیغات تجاری و ... ) باید به وزارت مطبوعات و اطلاعات ارائه شود.
طبق اصلاحاتی که مجلس دومای روسیه در ژوئیه سال 2000 میلادی تصویب کرد ثبت رسمی نشریه فقط در صورتی مجاز است که تیراژ آن بیشتر از 1000 نسخه باشد.
اتباع خارجی نیز حق ندارند در رسانه‎های گروهی که برای بیش از 50 درصد خاک روسیه یا بیش از 50 درصد جمعیت کشور برنامه پخش می‎کنند، صاحب بیش از 50 درصد سهام باشند.
از جمله شرایط الزامی برای ثبت رسانه در روسیه به موارد ذیل می توان اشاره کرد :
- تیراژ (بر مبنای قوانین روسیه تیراژ رسانه های چاپی در این کشور باید حداقل 1000 نسخه باشد)؛
- تناوب در چاپ که باید حداقل یک بار در سال باشد؛
- الزامی بودن رسانه : حد اقل یک منبع انتقال و یا سیگنال مجزا (نمایش دهنده یا هیئت تحریریه)
- چندین شنونده
البته برای صدور مجوز رسانه ها برخی محدودیت ها نیز وجود دارد . بر این اساس دارنده مجوز انتشار باید تبعه روسیه و موضوع نشریه نباید فاشیستی، نژادپرستانه و افراطی باشد.
محدودیت های انتشار خبر و گزارش نیز در چارچوب سیاست کلی دولت ( منع نژادپرستی، پرنوگرافی، افراط و دعوت به سرنگونی قهری نظام دولتی) توسط وزارت مطبوعات و اطلاعات تعیین می شود. به عنوان مثال، در رابطه با مناقشه در چچن پخش مصاحبه‎های رهبران جدایی‎طلبان به عنوان تبلیغات افراطی تعبیر و از سوی وزارت مطبوعات ممنوع اعلام شده است.

در روسیه در سال های بعد از فروپاشی شوروی تعداد بسیار زیادی از روزنامه نگاران به علت های مختلف کشته شده اند. تعداد این افراد در دوره های زمانی مختلف بسته به شرایط مختلف در روسیه دارای نوسانات مختلفی بوده است. در روسیه در فاصله زمانی 2000-1993 بیش از 85 روزنامه نگار کشته شده اند.
درسال های بین 2000 تا 2005 نیز در روسیه 80 روزنامه نگار کشته شده اند که این نشان دهنده غربال مطبوعات در سالهای ابتدایی ریاست جمهوری روسیه است.
در حد فاصل 2005 تا 2012 نیز تعداد این افراد 42 نفر است .

اتحادیه روزنامه‎نگاران فدراسیون روسیه
اتحادیه روزنامه‎نگاران فدراسیون روسیه فراگیر ترین تشکل صنفی روزنامه نگاران در این کشور است که به عنوان یک نهاد غیر دولتی در سال 1993 میلادی تاسیس شد .
این اتحادیه بیشتر اتحادیه‎های روزنامه‎نگاران محلی و اتحادیه روزنامه‎نگاران مسکو را زیر پوشش دارد و در مجموع حدود 100 هزار روزنامه‎نگار ، 85 اتحادیه خبرنگاران منطقه ای و بیش از 40 اتحادیه خلاق خبرنگاری در سراسر روسیه در این سازمان عضویت دارند.
این سازمان بازوی موثر ناظر بر تصویب قوانین رسانه ای برای دولت مرکزی است و در زمینه های آموزش و حرفه ای سازی فعالیت های روزنامه نگارارن ، فرهنگ سازی، دفاع از آزادی رسانه ها، دفاع از حقوق خبرنگاران و توسعه نظام آموزشی خبرنگاران در روسیه ، فعالیت می کند. این نهاد از بزرگترین اتحادیه های خبرنگاران در جهان است.
اتحادیه روزنامه‎نگاران فدراسیون روسیه در تعریف اصلی خود به عنوان سازمانی غیر سیاسی و با فعالیتهای فرهنگی و حقوقی برای دفاع از حقوق نویسندگان و خبرنگاران تاسیس شده است . این اتحادیه به عنوان نهاد غیر دولتی در برخی موارد در فعالیت های خود از سازمان های مشابه غربی الگو برداری می کند و تا حدودی نیز تحت تأثیر غرب قرار دارد.

برمک بیات - دکترای ارتباطات و خبرنگار سابق صدا و سیما در روسیه