حقوق شهروندی و شهروند قوی

به این ترتیب لازم است به سمت مولفه‌های کیفی که کیفیت زیست شهروندان را بالا می‌برد، حرکت شود؛ مولفه‌هایی که شهروندانی قوی و بالنده را تحویل جامعه می‌دهد. شهروندان قوی، افرادی مطلع از حقوق شهروندی هستند، کسانی که به جایگاه خود در جامعه واقفند و حقوق و تکالیف خود را می‌شناسند.

بنابراین جامعه‌ای رشد و توسعه را تجربه می‌کند که درآن دو رکن اساسی یعنی حقوق و وظایف شهروندان مشخص شده و رعایت شود البته حقوق شهروندی باید در بستری مناسب ایجاد و اجرا شود که این بستر چیزی به‌جز جامعه مدنی نیست.

منظور از جامعه مدنی جامعه‌ای است که در آن انجمن‌ها و تشکیلات گوناگون، افراد را از حقوق خود مطلع می‌سازند و از حقوق آنها در مواقع لزوم حمایت می‌کنند. جامعه مدنی جایی میان دو مفهوم دولت و ملت ایستاده؛ تشکیلاتی که در جامعه‌شناسی ازآنها به عنوان «سپر» یاد می‌شود.

تصور کنید در جامعه مدرن امروزی و در صنعت گسترده مواد غذایی اگر استانداردها رعایت نشود، به چرخه زیستی و سلامت شهروندان آسیب وارد می‌شود و اگر وظیفه نظارت بر این چرخه برعهده دولت‌ها باشد، معلوم نیست که حقوق مردم احقاق شود. اینجاست که پای آن سپرها وسط می‌آید و لازم است انجمن‌ها یا تشکیلاتی ازحقوق شهروندی صیانت کنند.

در واقع جوامع مدنی‌، محافظ و نگهبان حقوق شهروندی هستند و کمک می‌کنند شهروندانی کیفی و قوی در جامعه حاضر شوند؛ کسانی که جایگاه خود در جامعه را می‌شناسند، به حقوق خود واقفند و به وظایف خود در جامعه اشراف کامل دارند.

دکتر سید جواد میری - جامعه شناس و دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی