شکایت آمریکایی‌ها از آل سعود کلید خورد

اخیرا با انتشار بخش‌هایی از سند 28صفحه‌ای محرمانه گفته شد، ممکن است عاملان حملات 11سپتامبر از برخی مسئولان عربستانی کمک‌های مالی دریافت کرده باشند. در این حادثه از 19 عامل این انفجارها، 15 نفر تبعه عربستان بودند. ریاض هرگونه مسئولیتی را در این حوادث رد می‌کند. خانم دی سیمونی در شکایت خود، عربستان را متهم به قتل غیرعمد همسر و وارد کردن آسیب‌های روانی به خانواده‌اش نموده و ازعربستان مطالبه خسارت کرده است.

بزرگ‌ترین سیلی

تصویب قانون جاستا به تعبیر برخی «بزرگ‌ترین سیلی» بر صورت شاهزادگان سعودی بود. تصویب این قانون در شرایطی است که جنگ قدرت به خاطر بیماری پادشاه در حال اوجگیری است. برخی تحلیلگران تصویب این قانون را «پایان ماه عسل» در روابط 70 ساله آمریکا و عربستان سعودی توصیف می‌کنند. گفته می‌شود مجموع غرامتی را که خانواده‌های آمریکایی از عربستان درخواست کرده‌اند، بالغ بر 3/3 تریلیون دلار می‌شود. حال آن‌که به گفته مجتهد افشاگر خاندان سعودی، کل دارایی‌های عربستان در آمریکا 2/2 تریلیون دلار برآورد می‌شود. مقامات رسمی سعودی تاکنون از وجود 750 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در آمریکا سخن گفته‌اند.

واکنش سعودی‌ها

روز گذشته هرچند مقامات عربستانی در قبال قانون جاستا سکوت کرده و واکنش آنها با ملاحظاتی همراه بود، اما رسانه‌های این کشور به اشکال گوناگون تلاش کردند از یک سو شهروندان را آرام کرده و به آنها این‌طور تفهیم کنند که مساله‌ای درمیان نیست و از سوی دیگر با نوشتن برخی از نقدها و تحلیل‌ها به انتقاد از موضع نمایندگان آمریکایی پرداختند. سلمان الانصاری، رئیس لابی عربستان در آمریکا در صفحه توییتر خود در واکنش به این مصوبه کنگره آمریکا نوشت: از شهروندان عربستانی می‌خواهم تا قانون جاستا را بزرگنمایی نکنند، ما و کشورمان و رهبرانمان در سلامتی به‌سر می‌بریم و بازنده اصلی این قانون عربستان نیست بلکه ایران است.

روزنامه عکاظ در تیتر اصلی صفحه اول خود نوشت: آمریکا، آمریکا را محاکمه می‌کند. از سوی دیگر روزنامه سعودی فرامنطقه‌ای الشرق‌الاوسط، چاپ لندن در گزارشی مفصل به موضوع قانون جاستا پرداخت و در تیتر اصلی صفحه اول خود نوشت: جاستا نمی‌تواند عربستان را محکوم کند و گزینه‌های پاسخگویی بسیار است. عبدالرحمان الراشد، روزنامه‌نگار مشهور سعودی نیز در مطلبی گلایه کرد که آمریکا عربستان را محاکمه می‌کند، اما درعوض به ایران پاداش می‌دهد !

شبکه الجزیره در گزارشی نوشت: یکی از مهم‌ترین راهکارهای عربستان، کاهش سطح همکاری‌های فیمابین است. عربستان همچنین می‌تواند به جای سرمایه‌گذاری در آمریکا در کشورهای دیگر و حتی حوزه‌های داخلی کشور خودش سرمایه‌گذاری کند. با این حال شبکه الجزیره در پایان گزارش خود یادآور می‌شود: راه‌ها زیاد است اما وقتی به صورت واقعی به مساله پرداخته شود، این تنوع راه‌ها کم و کمتر می‌شود.

خلاصه قانون جاستا یا قانون عدالت علیه حامیان تروریسم

بخش اول: این لایحه اصول قضایی فدرال را اصلاح کرده تا براساس آن مصونیت حاکمیت خارجی (مصونیت یک دولت خارجی در مقابل دادگاه‌های آمریکا) محدود‌ شود.

بخش دوم: این لایحه اصول جنایی فدرال را اصلاح کرده تا تعهد مدنی به هر فردی اعمال شود که در راستای اقدامات تروریستی، علیه آمریکا توطئه کرده و یا دست به اقدام بزند.

بخش سوم: صلاحیت قانونی دادگاه‌های فدرال در مورد ادعاهای مدنی تحت این لایحه قرار می‌گیرد.

بخش چهارم: اصلاحیه این قانون بر هر درخواست مدنی صورت می‌گیرد که: 1- پیش و پس از تصویب این قانون مطرح شده باشد 2- اقامه دعوی علیه فرد، نهاد یا کسب و کاری پس از 11 سپتامبر سال 2001

عربستان مجبور به پرداخت غرامت است

دکتر سید رضا میرطاهر

با توجه به خواست افکار عمومی آمریکا برای پیگرد آن‌ دسته از مقامات عربستان که درگیر این حادثه بودند و به‌رغم فشار و تلاش کاخ سفید برای جلوگیری از تصویب این لایحه در یک اقدام کم‌سابقه، شاهد دودستگی در داخل هیات حاکمه آمریکا بودیم، سرانجام این کنگره بود که توانست بر اوباما فائق آید و این لایحه را به قانون تبدیل کند. اولین اثر و پیامد این قانون، ارائه دادخواست‌ها و شکایت بود.

دومین پیامد، واکنش سعودی‌هاست. پیشتر یعنی در اردیبهشت 1395 بعد از مطرح شدن لایحه در سنا، عربستان تهدید کرد در صورت تصویب در سنا و ادامه آن در مجلس نمایندگان و در نهایت امضا توسط رئیس‌جمهور آمریکا، دارایی‌های خود را از آمریکا خارج خواهد کرد. همچنین این‌طور عنوان می‌شود که صدها میلیارد دلار مجموع دارایی‌های سعودی در آمریکاست که اگر خروج بخشی یا همه آنها عملی شود، شوک بزرگی به اقتصاد آمریکا وارد می‌شود. اما بسیاری از نمایندگان کنگره بر این باورند که سعودی‌ها جسارت عملی کردن تهدید خود را ندارند. جرات نداشتن ریاض به دلیل وابستگی امنیتی این کشور به واشنگتن و پیوند عمیق استراتژیکی این دو کشور و همچنین کمک تسلیحاتی عظیم آمریکا به عربستان است. درنتیجه پیش‌بینی می‌شود که سعودی‌ها با این قانون کنار آمده و خسارات شاکیان را بپردازند .

البته بر این اساس، برخی اظهار نظرها را شاهدیم از جمله این که یکی از مقامات سعودی ادعا کرده بود که قربانی و هدف اصلی این قانون ایران است، در حالی که اگر این ادعا صحت داشت، ما شاهد واکنش شدید عربستان از جمله اظهارات عادل الجبیر، وزیر خارجه این کشور و تهدید وی در رابطه با اقدامات متقابل عربستان نبودیم. اگر در گذشته ما ناظر به مسدود کردن دارایی‌های ایران بودیم. اکنون سعودی‌ها سرنوشت مشابهی پیدا کردند، اما با ابعادی بسیار گسترده‌تر، چرا که شمار قربانیان 11 سپتامبر حدود 4000 نفر هستند و با احتساب شماری از فرزندان آنها مساله‌ای نگران‌کننده برای سعودی‌‌ها خواهد بود.