آسمان منشأ آرامش است

سعید صادقی‌مهر پنج سال است که تمام تلاش خود را به کار گرفته تا نابینایان و کودکان و نوجوانان را به علم نجوم آشنا کند. تلسکوپی را طراحی و ثبت کرده که در این راه به او کمک می‌کند. کتاب لمس جهان را هم نوشته و کمپینی راه‌اندازی کرده به نام لمس جهان! او معتقد است انسان امروزی از آسمان و شگفتی‌هایش فاصله گرفته است. با این جوان همصحبت شدیم تا کمی برایمان از رازهای آسمان بگوید.

در آسمان چه دیدید که شیفته آن شدید؟

به نظرم ما از آسمان دور شده‌ایم و کمتر به آن نگاه یا فکر می‌کنیم. انسان‌های اولیه، همیشه به آسمان نگاه می‌کردند و درباره آن می‌اندیشیدند، اما انسان‌های امروزی آسمان را فراموش کرده‌اند. آپارتمان‌های بلند و آلودگی‌های تصویری بین ما و آسمان فاصله انداخته است. اگر آسمان را دوست داشته باشیم جایی را پیدا می‌کنیم که شب‌ها به ستاره‌ها نگاه کنیم و به آرامش برسیم.

گویا همه چیز در آسمان است، برای همین هر وقت از خدا چیزی می‌خواهیم، آرزویی داریم یا حتی دلمان گرفته به آسمان نگاه می‌کنیم...

این رفتار در فطرت ما وجود دارد. وقتی در جست‌وجوی منشأ آفرینش هستیم یا خواسته‌ای داریم که برآورده کردن آن فراتر از زمینی‌هاست به آسمان نگاه می‌کنیم. آسمان نظم خاصی دارد که به ما آرامش داده و ما را به فکر وامی‌دارد. معتقدم نجوم بشدت در زندگی انسان‌ها موثر است. روی زندگی من بسیار تاثیر گذاشت، به گونه‌ای که همه برنامه‌های زندگی‌ام را براساس نظم نجومی طراحی می‌کنم. آسمان و کهکشان‌ها مرکزی دارند و سیاراتی دور این مرکز می‌چرخند. نجوم علم بسیار کاملی است، آدمی را به تفکر وامی‌دارد و در راه تکامل به او کمک می‌کند.

زمین‌شناسان می‌گویند اگر به داخل زمین هم نگاه کنیم و به عمق آن برویم نظمی دیده می‌شود که خاص خودش است و چیزی از نظم آسمانی کم ندارد، پس چرا آسمان همیشه مهم‌تر از زمین بوده و هست؟

روزی پزشکی به من گفت در همه چیز نظمی متحیرکننده وجود دارد؛ مثلا بدن انسان چنان منظم است که کوچک‌ترین بی‌نظمی آن را به هم می‌ریزد. نظم در همه جهان حاکم است. من معتقدم کهکشان‌ها و آسمان از این بابت کم‌نظیر هستند. منظومه شمسی، خورشیدی دارد که بقیه سیاره‌ها دور آن می‌چرخند و این چینش در دیگر نظم‌های دنیا کمتر دیده می‌شود. براساس چینش خورشید و سیاره‌ها که بسیار منظم هستند، می‌توان برای زندگی برنامه‌ریزی کرد، فقط باید آسمان و قواعد آن را شناخت.

چطور شد به سمت روشندلان و آشنا کردن آنها با آسمان رفتید؟

در یکی از نمایشگاه‌ها با روشندلان آشنا شدم. کارها و نوع برخورد آنها با نجوم آنقدر برایم جذابیت داشت که همه زندگی‌ام را تحت تاثیر قرار داد و انگیزه ساخت تلسکوپ برای روشندلان و نوشتن کتاب برای آنها را در من به وجود آورد.

یک نابینا چگونه می‌تواند آسمان و اتفاقات و اجرام آن را درک کند و به آن علاقه‌مند شود؟

وقتی در نمایشگاه برای نابیناها با اشتیاق درباره آسمان صحبت کردم، متوجه شدم آنها بسیار ناراحت شدند! از چیزی برایشان گفته بودم که درکی از آن نداشتند و نمی‌توانستند با امکانات موجود به شگفتی‌های آن پی ببرند. همین باعث شد به این موضوع فکر کنم که چگونه می‌توانم به آنها کمک کنم. سال 90 بود که کار برای روشندلان را شروع کردم. تلسکوپی را طراحی و ثبت کردم. خیلی‌ها باورشان نمی‌شد می‌توان با نابیناها هم درباره آسمان صحبت کرد و چیزهایی را در اختیار آنها گذاشت که علم نجوم را درک کنند. سیستم آموزشی نجوم برای نابیناها شامل چند بخش است؛ کتاب لمس جهان را که تا الان 11 بار ویرایش شده، نوشتم. این کتاب را برای نابینایان به گونه‌ای نوشته‌ام که با خواندن آن با آسمان و شگفتی‌‌هایش آشنا می‌شوند. در این کتاب درباره همه کهکشان‌ها و سحابی‌‌ها و... توضیح داده‌ام. در کارگاه‌های آموزشی با صوتی که هر ستاره یا اجرام آسمانی دارد آنها را با آسمان آشنا می‌کنم. تلسکوپی که طراحی کرده‌ام از آسمان و اجرامش عکس برجسته می‌گیرد، عکس را به صورت پرینت سه‌بعدی چاپ می‌کنیم و نابیناها با لمس عکس با ستاره‌‌ها، سحابی و... آشنا می‌شوند. حتی گازهای پیرامون سیاره، ستاره و... را با کدهایی مشخص می‌کنم که آنها متوجه شوند گاز اجرام آسمانی چیست.

این‌جوری که شما می‌گویید ما هم که بینا هستیم با روش لمس دنیا بهتر می‌توانیم با نجوم و آسمان آشنا شویم؟

نجوم در ایران اصلا جدی گرفته نمی‌شود. مردم درباره آسمان و ستاره‌ها خیلی کم می‌دانند در صورتی‌که آسمان شگفتی‌ و زیبایی‌های منحصر به فردی دارد. پیشینه کشور ما درباره علم نجوم خیلی زیاد است، اما اکنون خیلی کم روی این موضوع کار می‌شود. الان تمرکزم را روی آموزش نجوم برای روشندلان و کودکان و نوجوانان گذاشته‌ام. اگر کودکان را با این علم آشنا و علاقه‌مند کنیم در آینده شاید این علم در کشورمان پیشرفت کند.

هزینه‌های پروژه‌ها و طرح‌ها را خودتان تامین می‌کنید یا دولت هم به شما کمک می‌کند؟

همه را خودم تامین می‌کنم، شرکت تولید لوازم کمک‌آموزشی دارم و از این راه هزینه فعالیت‌هایم را تامین می‌کنم. رویاهایی در سر دارم که بیشتر آنها به آسمان مربوط می‌شود و دوست دارم مردم را به آسمان علاقه‌مند کنم. آسمان رایگان در اختیار ما قرار دارد، چرا نباید از این همه زیبایی استفاده کنیم. از کودکی به آسمان علاقه داشتم و الان دوست دارم بچه‌ها را با این بخش از خلقت آشنا کنم. وقتی انسان با آسمان آشنا می‌شود، تازه می‌فهمد زمین چقدر کوچک است! وقتی بفهمی در این دنیا فقط یک نقطه هستی، مشکلات روزمره هم کوچک و بی‌ارزش می‌شود. معتقدم روان‌شناسان می‌توانند از شگفتی‌های نجوم و آسمان برای سلامت روان مردم استفاده کنند. نظم موجود در آسمان و طبیعت به انسان آرامش و امید می‌دهد. انسان اولیه از آسمان می‌ترسید برای همین شروع به کشف آن کرد، صورت‌‌های فلکی را پیدا کرد و بعد از آن لذت برد پس ما دست‌کم به اندازه انسان اولیه به آسمان نگاه کرده، شگفتی‌های آن را کشف کنیم و لذت ببریم.

طاهره آشیانی

جام‌جم