جـولان ارابه‌هـای مرگ در جاده‌ها

در ایران هم اولین سانحه رانندگی منجر به فوت در سال 1305 بین یک خودرو و درشکه در خیابان سپه اتفاق می‌افتد که منجر به فوت «درویش‌خان» نوازنده معروف می‌شود.

پس از گذشت 90 سال از اولین تصادف منجر به فوت در ایران، شاهد افزایش مرگ و میر در تصادفات رانندگی بوده‌ایم.

به طوری که عامل نهم مرگ و میر در دنیا، در کشور ما به دومین عامل مرگ تبدیل شده و روزانه جان ده‌ها نفر را می‌گیرد.

آخرین حادثه دلخراش منجر به فوت به روزهای ابتدایی تابستان امسال برمی گردد. اتوبوس حامل سربازان که بعد از اتمام دوره آموزشی در مسیر خانه هایشان بودند به دره 20 متری سقوط می‌کند و جان 13 نفر در همان صحنه تصادف از دست می‌رود. 6 نفر هم در راه بیمارستان از دنیا می‌روند.

حادثه‌ای که به سرعت در فضای مجازی منتشر شد و بین عموم مردم هم بازتاب بسیاری داشت. اتوبوس‌ها یا همان ارابه‌های مرگ سهم زیادی از قربانیان را به خود اختصاص داده‌اند و همچنان نیز حوادث تلخی را در جاده‌های کشور به خود اختصاص می‌دهند.

آخرین سلفی

آخرین سلفی دوران آموزشی را که گرفتند، سرخوش از بازگشت به خانه، سوار اتوبوس‌های حاضر در پادگان شدند، بی‌آن‌که بدانند آخرین سلفی دوران آموزشی‌شان، می‌شود آخرین سلفی زندگی‌شان. یکی از اتوبوس‌ها در جاده نیریز به داخل دره سقوط کرد و حادثه‌ای تلخ را رقم زد.

به گفته بازماندگان حادثه، راننده اتوبوس که پیرمردی 70 ساله بوده، بیش از ظرفیت مسافر سوار کرده بود.

همچنین بین راه و پس از عبور از بازرسی، اقدام به سوار کردن مسافر قاچاق در کنار صندوق و باک و میوه و سیگار قاچاق کرده و اعتراض سربازان را با تندخویی پاسخ داده بود.

در نهایت باز هم مقصر حادثه، خطای انسانی و راننده تشخیص داده شد. شاید در این حادثه مقصر اصلی راننده‌ای باشد که طبق بررسی‌ها به علت سرعت بالا و ترمزهای پیاپی باعث از کار افتادن سیستم ترمز شده است، اما نمی‌توان تنها یک فرد را عامل حادثه‌ای چنین دلخراش دانست چرا که در این صورت نقش نهادهای کنترلی و نظارتی بر رانندگان را نادیده گرفته‌ایم.

راننده دفترچه جلد قرمز داشته به این معنا که پیش از این هم خلاف انجام داده و باید بیش از دیگر رانندگان تحت نظارت می‌بود.

مجهز کردن اتوبوس‌های مسافربری به تجهیزات مدرن‌تر می‌تواند در کنار نظارت سختگیرانه بر رانندگان از بروز حوادث اینچنینی جلوگیری کند.

این‌که راننده به راحتی بین مسیر و در فاصله دو پاسگاه می‌تواند مسافر و بار اضافه و قاچاق وارد ماشین کند، جای بحث و بررسی بسیار دارد.

به نظر می‌رسد که نیاز به وجود جی‌پی‌اس‌های آنلاین روی اتوبوس‌ها بیش از پیش احساس می‌شود تا بتوان خلاف‌های این‌چنینی که دور از چشم‌های پلیس راه اتفاق می‌افتد را کنترل کرد.

علاوه بر همه اینها، امنیت جاده‌های کشور هم باید افزایش یابد. موضوعی که سال هاست مورد بحث کارشناسان بوده و هست. در همین حادثه اخیر سهم گاردریل و جاده مناسب، سهم کمی نبوده است.

چه بسا اگر گاردریل استانداردی وجود داشت شدت حادثه کمتر می‌شد و کشته کمتری بر جا می‌گذاشت. سن رانندگی هم بحث بسیار مهمی است.

همانطور که برای شروع رانندگی محدودیت سنی در نظر گرفته می‌شود، شاید بهتر باشد برای ادامه رانندگی از یک سنی به بعد هم نظارت و کنترل سالانه انجام شود.

در هر حال با افزایش سن، قدرت بدنی و بینایی و سرعت تصمیم‌گیری کاهش می‌یابد و احتمال وقوع حادثه بیشتر می‌شود. در نهایت پس از این تصادفات، از ادامه فعالیت شرکت اتوبوسرانی مذکور جلوگیری به عمل آمده و آن‌طور که در خبرها آمده، دیه سربازان مرحوم و مجروح در حال پرداخت به نزدیکانشان است.

این حادثه شاید به دلیل این‌که قربانیان آن سربازان بودند رسانه‌ای شد.هر روز اتوبوس‌هایی در جاده‌های کشور دچار حادثه می‌شوند که اغلب تلفات انسانی هم همراه دارد اما حوادثی که ده‌ها کشته همراه دارد خبرساز می‌شود.

حوادث زنجیره‌ای

به گفته کارشناسان در کشور ما 5000 نقطه حادثه‌خیز وجود دارد که در این نقاط بیشترین تلفات را داشته‌ایم. در کنار این نقاط حادثه خیز، وسایل حمل و نقل عمومی هم از کیفیت کافی برخوردار نیستند تا جایی که اتوبوس‌ها هم مشکل‌دار از آب در می‌آیند و جان مردم را می‌گیرند.

سال‌های گذشته شاهد سوانح زنجیره ای رانندگی در جاده‌های کشور بودیم. اوضاع به حدی وخیم شد که نام اتوبوس های «اسکانیا» را به رسانه‌ها کشید. اتوبوس‌های اسکانیا در سال 92 موجب حوادث دلخراش و واکنش تند پلیس راهور شد.

حوادثی که یکی از خونبارترین آن حوادث، سانحه رانندگی شهریور 92 در اتوبان قم- تهران بود که 44 کشته بر جای گذاشت. برخورد دو اتوبوس که به دلیل نقص فنی وسیله نقلیه و بی‌توجهی راننده رقم خورد و خانواده‌های بسیاری را داغدار کرد. در پرونده اسکانیا برخورد با اسب در جاده گیلان هم وجود دارد که به راحتی 7 نفر کشته شدند.

در اردیبهشت 94 یک دستگاه اسکانیا در جاده فیروزکوه به دره سقوط می کند و جان 11 نفر از سرنشینان را می گیرد. پس از بررسی‌ها، پلیس راهور علت حادثه را؛ ناتوانی راننده در کنترل وسیله نقلیه، نقص سیستم ترمز، نقص سیستم کاهنده سرعت دانست و ضعف حفاظ میانی راه و ضعف استحکام سقف و ستون اتوبوس را از عوامل تشدید حادثه ذکر کرد. در ادامه مشخص شد نظارتی بر وضعیت اتوبوس وجود نداشته است.

در خردادماه 94 اسکانیا باز هم قربانی گرفت. اتوبوس حامل گردشگران عراقی در محور کندوان به دلیل نقص سیستم ترمز به کوه برخورد کرده و به دره 250 متری سقوط کرد و 26 کشته و 14 زخمی به جای گذاشت.

بنابر اعلام حاضران در این حادثه که ده نفر از کشته شدگان را کودکان تشکیل می‌دادند، گفته شد اتوبوسی که توسط راننده به دلیل نقص فنی در سیستم ترمز متوقف شده بود، به ناگاه شروع به حرکت و پس از برخورد به کوه در دره سقوط کرد.

مدیرعامل وقت شرکت اسکانیا در مصاحبه ای بر استاندارد بودن این اتوبوس‌ها تاکید کرد و علت بروز این اتفاقات را دستکاری این اتوبوس‌ها اعلام کرده و افزود: «عمده مشکلاتی که در بررسی سوانح رانندگی اتوبوس‌های اسکانیا گزارش شده، مربوط به تغییراتی است که پس از تحویل اتوبوس‌ها و از سوی رانندگان در خودروها ایجاد شده است.

به گفته وی، این اتوبوس‌ها پس از این‌که خریداری می‌شوند، دستکاری شده و دارای باک اضافه می‌شوند و سوخت بیشتر حمل می‌کنند. باز هم پای دخالت انسانی در میان است.

البته نباید همه تقصیر را گردن اسکانیا انداخت زیرا اتوبوس‌های شرکت‌های دیگر هم در جاده‌های کشور دچار سانحه شده و قربانی گرفتند. اسکانیا به خاطر واکنش پلیس رسانه‌ای شد و نام آن بر سر زبان افتاد.

تصادف اتوبوس‌ها در جاده‌های ایران با وجود کاهش چشمگیر آمار مرگ و میر، همچنان قربانی می‌گیرد و سریال سوانح آنها ادامه دارد و از آنها نه‌تنها درس نمی‌گیریم، بلکه بعضی وقت‌ها راحت از کنارش می‌گذریم.

سال 83 حادثه پاسگاه نصرت‌آباد و تصادف اتوبوس‌ها و آتش گرفتن آنها نزدیک به صد قربانی گرفت و آن را فراموش کردیم.

تصادف اتوبوس‌ها در جاده قم، سقوط اتوبوس به دره و حادثه مرگبار برای سربازان هم فراموش شدند. حال باید منتظر ماند تا دوباره اتوبوسی دیگر دچار سانحه رانندگی شود تا بازهم به دنبال مقصر بگردیم و آن حادثه را هم خیلی زود فراموش کنیم.

مریم آقایی - ضمیمه تپش