زیباترین موسیقی جهان

به گزارش جام‌جم، امروز سالگرد درگذشت رحیم موذن‌زاده اردبیلی، بلال ایران است؛ مردی که صدای اذانش وقتی از گلدسته‌های مساجد در خیابان‌ها می‌پیچد، دل‌ها را می‌لرزاند و از محبت لبریز می‌کند. این موذن در آواز بیات‌ ترک‌ یکی‌ از آوازهای‌ منشعب‌ از دستگاه‌ بزرگ‌ شور اذان گفته و سال‌هاست مورد توجه است. در خانواده رحیم مؤذن‌زاده تنها او و پدرش مؤذن نبوده‌اند، بلکه اذان گفتن در خانواده آنها بیش از 150 سال است که موروثی است. پدر رحیم تا دهه 20 در‌ اردبیل اذان‌ می‌گفته و بعد از او رحیم و دو برادرش سلیم و داوود هم اذان می‌گویند و راه پدر را ادامه می‌دهند.

3 نکته در موسیقی مذهبی

حاتم عسگری، ردیف‌دان موسیقی دستگاهی درباره این موذن می‌گوید: میان اذان گویان ایرانی، چند نفری بودند که از موسیقی اصیل ایرانی در نوع اذان‌گویی‌شان بهره گرفته‌اند. اگر نگاهی دقیق به موسیقی ایرانی داشته باشیم می‌بینیم در چه دستگاه‌هایی بهتر می‌توان اذان گفت. این ردیف دان با بیان این که در ردیف آهنگ‌های مخصوصی برای اذان وجود دارد، اظهار می‌کند: اگر اذان گو از این آهنگ‌ها برای اذان بتواند انتخاب کند، اذانی خلق می‌کند که بسیار تاثیرگذار است. البته همه دستگاه‌ها این ظرفیت را دارند که در آنها اذان گفته شود. او معتقد است برای فعالیت در عرصه موسیقی مذهبی باید سه نکته را رعایت کرد و در این باره توضیح می‌دهد: در کار موسیقی مذهبی سه مورد را باید رعایت کرد. اول این که باید آهنگ، ردیف‌ها و گوشه‌ها را بشناسند، دوم شعر را خوب بشناسند و در نهایت صدای خوب داشته باشند. اگر این موارد رعایت نشود موسیقی مذهبی ما ضعیف خواهد شد و متاسفانه ما اکنون در این مسیر حرکت می‌کنیم. عسگری ادامه می‌دهد: اذان انسان را به پروردگار می‌رساند و این اتفاق بزرگی است، بنابراین اذان‌گویان باید مراقب باشند از هر آهنگی برای گفتن اذان استفاده نکنند. باید تاکید کنم در گذشته به هر کسی اجازه اجرای موسیقی مذهبی و بخصوص اذان‌گویی داده نمی‌شد.

یک اذان و چند دستگاه

عسگری معتقد است: همه دستگاه‌های موسیقی این ظرفیت را دارند که در آنها اذان گفته شود. وقتی این موضوع را با هوشنگ جاوید، پژوهشگر موسیقی مطرح می‌کنیم، درباره استفاده از دستگاه‌های موسیقی برای اذان گویی در نقاط مختلف کشور می‌گوید: در منطقه جنوب، حدود لرستان، منطقه ازنا، بروجرد تا نزدیکی‌های اهواز، اذان گویی‌ها در دستگاه چهارگاه است.

او ادامه می‌دهد: در قسمتی ازتالش و گرگان اذان در دستگاه همایون گفته می‌شود و در کرمانشاه و نقاطی از کردستان اذان ماهور هم شنیدیم و این مسأله بیشتر به دلیل پنج نوبتی اذان گفتن توسط عزیزان اهل سنت است، چراکه دستگاه ماهور و اذان‌گویی در این دستگاه حالت برانگیزاننده و برپاخیزی دارد. بیشتر مناطق فارس‌نشین در شور اذان می‌گویند، زیرا بیشتر با این دستگاه آشنایی داشته‌اند و بیشتر نغمات خودشان را اجرا می‌کردند.

جاوید معتقد است، در خرم‌آباد و لرستان و حتی خوزستان اذان در چهارگاه گفته می‌شود، چرا که حالت برانگیزانندگی دارد.

این پژوهشگر در پایان گفت: اذان صبحدل و موذن‌زاده یکی از زیباترین اذان‌های ایرانی با نغمه‌های ایرانی است.

زینب مرتضایی فرد