دژ اروپایی در برابر آوارگان جنگ

چهره اتحادیه اروپا که با تبلیغات گسترده به ملاک‌های پذیرفته شده حقوق بشری بسیار نزدیک نشان داده می‌شود در رابطه با پناهجویان نمود دیگری پیدا می‌کند. زیرا چهار کنوانسیون اروپایی در زمینه حقوق بشر در این مورد اصلا رعایت نمی‌شود. در یکی از این کنوانسیون‌ها دقیقا گفته شده است: «اخراج جمعی مهاجران ممنوع است»، اما در موافقت‌نامه‌ای که بتازگی میان ترکیه و اتحادیه اروپا در مورد پناهجویان منعقد شد، کمترین رگه‌ای از مواد این کنوانسیون‌ها دیده نمی‌شود.

در اولین سطر از این موافقت‌نامه آمده است: «همه مهاجرانی که از 20 مارس 2016 به طور غیرقانونی وارد جزایر یونان شده اند باید به ترکیه بازگردانده شوند.»

این سطر مصداق دقیق «اخراج جمعی» است که با کنوانسیون‌های مصوب خود اتحادیه اروپا در زمینه حقوق بشر تضادی آشکار دارد. اتحادیه اروپا در راستای پاداش به ترکیه (به منظور پذیرش پناهجویان)، به این کشور کمک مالی کرد و اعطای ویزای سریع برای اتباع این کشور را در دستور کار قرار داد. یعنی همان درخواست‌هایی که ترکیه داشت.

گرچه شورای پناهجویان و تبعیدیان در اتحادیه اروپا بازگرداندن پناهجویان به ترکیه را عملی غیرقانونی و غیرانسانی می‌داند، اما این سیاست در راستای حفظ راهبرد «دژ اروپا» اعمال شده و در آینده هم با اقتدار بیشتری بدان عمل خواهد شد.

از طرف دیگر پناهجویانی که به هر طریقی موفق به ورود به کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌شوند، به طور مکرر در معرض سوءاستفاده و ناملایمات شرایط زندگی قرار می‌گیرند. این دقیقا همان چیزی است که سازمان عفو بین‌الملل از آن به عنوان «شرایط غیرانسانی» نام می‌برد. مانند جزیره لمپدوسیا که شهردار آن جزیره وضع زندگی پناهجویان ساکن در آنجا را با زندگی در اردوگاه‌های کار اجباری مقایسه کرد. یک نمونه دیگر از بلغارستان می‌توان مثال آورد، جایی که مهاجران از ترس حمله نژادپرستان روزگار را به سختی سپری می‌کنند و مقامات این کشور هیچ تدبیری به منظور بازسازی و ترمیم خانه‌های موقت این پناهجویان که توسط گروه‌های نژادپرست تخریب شده، اتخاذ نکرده‌اند. از این رو مهاجران ناگزیرند در سخت‌ترین شرایط با کمترین امکانات زندگی کنند. حتی اقدامات به ظاهر بشر دوستانه برای رفاه نسبی این پناهجویان و مهاجران، با انواع توهین‌ها و تحقیر‌ها همراه است.

رهبران کشورهای قدرتمند اروپایی به هنگام غرق شدن تعدادی از پناهجویان در سال گذشته با یک چهره متمدنانه و انساندوستانه به اظهارنظر پرداختند و برای این اتفاق تلخ از واژه بمب استفاده کردند و به سرزنش قاچاقچیان پرداختند؛ غافل از آن که خود این رهبران موثرترین افراد در خلق این تراژدی بودند.

سازمان بین‌المللی مهاجرت، در سال 2014 با ارائه گزارشی اعلام کرد: «افزایش تلفات مرگ و غرق‌شدگی با اعمال سختگیرانه ارتباط مسقیم دارد.» طبق آمار و ارقام این سازمان، سفرهای زمینی پناهجویان به دلیل تشدید کنترل‌های مرزی کاهش پیدا کرده و به جای آن راه‌های دریایی به دلیل داشتن موانع کمتر، از اقبال بیشتری برخوردار شده است.

در سال 2014، سوئد به نسبت جمعیت‌اش بیشترین تعداد پناهجو را پذیرفت. این میزان فقط 3/0 درصد کل جمعیت این کشور بود. در اتحادیه اروپا، تعداد کل مهاجران غیرقانونی رقمی میان 38/0 درصد تا 77/0 درصد کل جمعیت این قاره را تشکیل می‌دهند. زیرا بیشتر ورودی به کشورهای عضو این اتحادیه از طریق قانونی با اخذ ویزا و سفر هوایی صورت می‌گیرد. بنابراین می‌توان گفت اتحادیه اروپا با اتخاذ کنترل‌های بیش از اندازه یکی از عوامل موثر در غرق این مهاجران بوده است، اما این فقط یک قطره کوچک از دریای واقعیت‌های مربوط به پناهجویان است.

مترجم: انیسی طهرانی

منبع: الجزیره انگلیسی