دوستی کلانشهرها با کودکان

نوذرپور تاکید کرد: در موارد متعددی نظیر پایانه‌های مسافربری و پارک‌ها و فضاهای عمومی دیگر، با مادرانی روبه‌رو می‌شویم که با شرم آمیخته با ترس در حال رسیدگی به کودکان خود هستند، این اتفاق از شأن فضاهای امروز کشور به دور است و موجب نادیده انگاشتن حقوق اولیه این گروه‌های اجتماعی می‌شود و نشان دهنده غفلت مدیریت شهری از منزلت و جایگاه خانواده بخصوص مادر است.

همین دلیل باعث شد که حدود یک سال پیش دستورالعمل مکان یابی احداث اتاق‌های مادر و کودک در فضاهای عمومی شهر به استانداری‌ها ابلاغ شود تا به این ترتیب فضایی ویژه برای شیردهی به نوزادان،‌نظافت آنها همراه با آسایش و آرامش، حفظ شئونات دینی و فرهنگی و...به‌وجود بیاید.

سابقه اجرایی اتاق‌های مادر و کودک اما به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ کافی است صفحات خبر روزنامه‌ها را ورق بزنیم و برگردیم به هفت سال پیش؛‌ زمانی که اعضای شورای شهر تهران مصوبه شهر دوستدار کودک را تصویب کردند.

از آن تاریخ تا امروز در گوشه و کنار پایتخت روی چند اتاق در فضاهای عمومی شهر، عنوان اختصاصی مادر و کودک خورده است. آخرین عنوان فعلا به اتاق مادر و کودک ایستگاه متروی ترمینال جنوب رسیده است با اتاقی که یک ماه پیش با حضور فاطمه دانشور عضو شورای شهر تهران و محسن نایبی مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو افتتاح شد و دانشور در مراسم افتتاح این اتاق، با ابراز خوشحالی از احداث فضاهایی اینچینی گفت: من به عنوان مادر چهار فرزند همیشه این دغدغه را برای رسیدگی به وضعیت فرزندانم در بیرون از خانه داشتم. دغدغه این عضو شورای شهر، اما دغدغه تازه‌ای نیست؛‌ سال هاست مادرانی که با فرزندانشان، مخصوصا فرزندان کوچک و شیرخواره راهی کوچه و خیابان‌های شهر می‌شوند، برای رسیدگی به آنها دنبال فضایی می‌گردند که امنیت و آرامش در آن وجود داشته باشد؛فضایی به دور از نگاه‌های نامحرم غریبه‌ها.

پشت در اتاق مادر و کودک چه خبر است؟

ما برای دیدن این فضا،‌ راهی آخرین اتاق مادر و کودکی می‌شویم که در پایتخت افتتاح شده است؛ اتاق مادر و کودک ایستگاه متروی ترمینال جنوب. مترو که از حرکت می‌ایستد، بلندگوی داخل ایستگاه که موقعیت جغرافیایی ما را اعلام می‌کند، از در قطارزیرزمینی بیرون می‌زنیم و راهمان را به سمت محوطه بیرونی کج می‌کنیم. اما قبل از این‌که از کسی سراغ اتاق مادر و کودک را بگیریم، نشانه‌هایی روی زمین و روی دیوار ما را به سمت این اتاق هدایت می‌کند با استیکرهایی چسبیده روی زمین و تابلوهایی روی دیوار. چند دقیقه بعد جلوی در اتاقی می‌ایستیم با سر در «اتاق مادر و کودک».

در اتاق بسته است، دستگیره را می‌چرخانیم و از پشت پرده رنگی‌ای که جلوی در نصب شده، سرک می‌کشیم به داخل اتاق. نگاهمان همانجا می‌نشیند روی در و دیوار رنگی و سقف تزئین شده اتاق. روی وسیله‌هایی که مرتب و منظم کنار هم چیده شده‌اند؛ مبل‌های صورتی گل گلی و استیکرهای شخصیت‌های کارتونی روی دیوار. متصدی اتاق با «بفرمائید» ما را به داخل دعوت می‌کند و ما چند دقیقه‌ای مهمان مادرانی می‌شویم که در این اتاق مشغول رسیدگی به فرزندشان هستند.

خانم جعفری یکی از آنهاست که همراه دختر کوچکش یسنا، داخل اتاق روی مبل نشسته است. یسنا خسته و کلافه از شلوغی مترو، درحال گریه و بی‌قراری بوده که مادرش، او را به اتاق مادر و کودک آورده و حالا چند دقیقه‌ای است که یسنا با بازی با عروسک‌های این اتاق آرام شده.

خانم جعفری می‌گوید:« بیرون از مترو،‌راه طولانی ای تا رسیدن به خانه در پیش دارم و واقعا نمی‌دانستم دخترم را چطور آرام کنم. خوشبختانه یکی از مسافرها، آدرس این اتاق را به من داد و از وقتی وارد اینجا شدیم، یسنا با دیدن فضای اینجا گریه و بهانه‌گیری را کنار گذاشت.»

با خیال راحت از خانه بیرون می‌آییم

خانم سعادت‌پناه هم که همراه دوقلوهای شیرخواره‌اش به آرامش این اتاق پناه آورده، از وجود چنین فضایی راضی است و دلش می‌خواهد، ‌در دیگر فضاهای عمومی‌هم، مسئولان اتاق‌هایی اینچنینی درست کنند تا او و مادران دیگر براحتی و بدون دغدغه از خانه‌هایشان بیرون بیایند.

بجز او اما، اتاق مادر و کودک ایستگاه متروی ترمینال جنوب مهمان دیگری هم دارد. خانم گیلانی که به همراه ابوالفضل 9ماهه اش آن طرف اتاق روی مبل نشسته است.

این شهروند همان‌قدر که از راه‌اندازی فضاهایی اختصاصی برای مادران و کودکان راضی است، از این‌که در دیگر فضاهای عمومی شهر هنوز به اهمیت وجود چنین فضاهایی پی نبرده‌اند، گله‌مند است: «از وقتی اینجا افتتاح شده طوری برنامه‌ریزی می‌کنم که حتما در این مسیر از مترو پیاده شوم چون می‌توانم با خیال راحت به پسرم شیر بدهم یا پوشکش را عوض کنم. شاید باور نکنید که این موضوع چقدر من را اذیت می‌کند، حتی خیلی وقت‌ها کارم را نصفه نیمه رها می‌کنم تا هرچه زودتر به خانه برگردم و به پسرم برسم.»

شهرها باید دوست دار کودک باشند

گله این شهروند گله بجایی است ؛ برای درک این دغدغه، حتما نباید مادر باشید .فقط کافی است در گوشه و کنار شهر، در مراکز عمومی، ‌پارک‌ها، ‌مراکز خرید، سینماها، مجتمع‌های تجاری و... کمی دقیق‌تر دورو برتان را نگاه کنید.

مادرانی را ببینید که گوشه‌ای نشسته‌اند و با گوشه چادر روی نوزادشان را پوشانده‌اند و مشغول شیر دادن به او هستند. مادرانی که از مغازه‌دارها می‌خواهند گوشه‌ای را به آنها اختصاص بدهند تا به وضع کودکانشان رسیدگی کنند. مادرانی که آسوده نیستند چون شهر آنها و کودکان‌شان را دوست ندارد. چون شهر برای آنها ساخته نشده است. هر چقدر هم که مصوبه داشته باشد برای دوستدار کودک بودن، باز هم باید با ذره‌بین در فضاهای عمومی‌اش دنبال فضایی گشت که حریم امن مادر و کودک باشد. اتاق‌های مادر و کودک اما تنها گوشه‌ای از ملاک‌هایی است که شهرها را دوستدار کودک می‌کنند چراکه براساس مصوبه شورای‌شهر، کمیته اجرایی شهر دوستدار کودک موظف است مواردی را در حوزه‌های حمل‌ و نقل و ترافیک، شهرسازی و فرهنگی و اجتماعی انجام دهد. استانداردسازی مبلمان شهری ویژه کودکان، ایمن‌سازی پیاده‌روها و معابر بویژه در محدوده مدارس، به‌کارگیری صندلی مخصوص کودک در وسایل حمل‌ و نقل عمومی، ایجاد سرای کودک، توسعه خانه‌های اسباب‌بازی، برگزاری جشنواره‌های ویژه کودک، تأمین فضای مناسب بازی در مجتمع‌های مسکونی و... از جمله مواردی است که باید اجرایی شوند که تا به امروز فقط تعدادی از آنها اجرایی شده و کودکان زیادی چشم انتظار مناسب‌سازی فضاهای شهر، در این سال‌ها بزرگ شده‌اند و از روزهای کودکی گذشته‌اند.

مینا مولایی

جامعه