میوه‌های قاچاق؛ تیغ کشیدن علیه سلامت

از هلو و زردآلو و گیلاس گرفته تا نارنگی و پرتقال، مهمان‌های ناخوانده از آب گذشته، فصل نمی‌شناسند؛ بهاری، تابستانی، پاییزی، زمستانی، همه را می‌شود از هر فصلی، در بازار میوه پیدا کرد. کشورهای مرجعشان هم دور و نزدیکند؛ نزدیک مثل ترکیه، دور مثل مصر و آفریقای جنوبی یا حتی نیوزیلند و استرالیا.

مرز و قانون برای آنها که میوه به ایران قاچاق می‌کنند، فقط یک شوخی کمرنگ است به همین دلیل همه دنیا را گز می‌کنند تا هم‌کیش‌هایی از جنس خودشان پیدا کنند که سلامت مصرف‌کننده برایشان اهمیتی ندارد و استانداردهای بهداشتی را در استفاده از سموم و مواد نگه‌دارنده در پرورش و نگهداری از میوه‌ها و محصولات باغی‌شان، ‌رعایت نمی‌کنند و کشورهای توسعه‌یافته مشتری‌شان نمی‌شوند.

تولیدکننده‌های میوه‌های ناسالم هرجای دنیا که باشند اما، غمی ندارند که در بازارهای قانونی جهانی، نمی‌توانند تولیدات‌شان را بفروشند، چون می‌دانند باندهای قاچاق در کشورهایی مانند ما آنقدر قوی است که می‌توانند محصولات ناسالم آنها را با تناژ بالا به هیچ، بخرند و در رگ‌های بازار میوه داخل تزریق کنند؛ زمان اوج این داد و ستد غیرقانونی در ایران، همین حوالی است؛ همین حالا که زیاد به نوروز نمانده است و تا دو سه هفته دیگر مردم به فکر خرید خوراکی‌های شب عید می‌افتند.

فقط 4 میوه، قانونی وارد کشور می‌شود

متولیان مبارزه با قاچاق ظاهرا درباره این تحفه‌های غیرقانونی از آب گذشته، سختگیرند و زیاد پیش می‌آید محموله‌های کلان میوه قاچاق در بازار را شناسایی و امحا کنند و خبرش را به گوش مردم برسانند مثل دیروز که ابوالقاسم حسن‌پور، مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری وزارت کشاورزی از معدوم‌سازی میوه‌های قاچاق به رسانه‌ها گفت و اعلام کرد «به گمرک پیشنهاد شده است واردات کوله‌بری متوقف شود تا واردات تحت نظارت کامل قرار گیرد و ساماندهی شود.»

حرف او اما به چشم قاچاقچی‌های میوه، مثل قضیه مرز و قانون، فقط یک شوخی است چون آنها میوه‌های قاچاق را کوله‌بری به کشور نمی‌آورند بلکه این میوه‌ها به شکلی گسترده و در حجم انبوه، وارد بازار می‌شود؛ نشان به آن نشان که بازارهای میوه در سراسر کشور هم‌اکنون پر از انواع میوه‌های خارجی است در حالی که صدرالدین نیاورانی، نایب‌رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان میوه به ما می‌گوید واردات انواع میوه بجز چهار قلم میوه گرمسیری آناناس، انبه، نارگیل و موز به کشور ممنوع است پس همه میوه‌های خارجی دیگر که اکنون به فراوانی در بازارها دیده می‌شود، قاچاق است .

اسکله‌های نامرئی

میوه‌های قاچاق در تناژ بالا چگونه وارد کشور می‌شوند؟ نیاورانی مایل نیست در این باره حرفی بزند و بحث را عوض می‌کند و می‌گوید: این میوه‌ها، اگر سالم بود به شکل قانونی در کشور مرجع فروخته می‌شد و علت فروش غیرقانونی‌شان، استفاده از سموم خطرناک و مواد نگه‌دارنده برای پرورش‌ و ذخیره‌شان است.

آلودگی این مواد را مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری وزارت کشاورزی هم تائید می‌کند و به مردم هشدار می‌دهد که این محصولات معمولا آلوده به مواد شیمیایی مضر برای سلامت از جمله نگهدارنده‌هاست و به همین خاطر با وجود طی مسافت طولانی کاملا سالم می‌ماند.

با این‌که نیاورانی نمی‌خواهد از مبادی میوه‌های قاچاق چیزی بگوید اما مرجعی آگاه که نمی‌خواهد نامی از او در این گزارش برده شود، توضیح می‌دهد که «اگر بر اساس دفاعیات گمرک امکان تخلف برخی ماموران را منتفی بدانیم، محموله‌های عظیم این محصولات، فقط از راه اسکله‌هایی موسوم به اسکله‌های نامرئی، که کمرگ بر آنها تسلط ندارد و بخش‌هایی از مرزهای غربی که پای نظارت بر آنها هم لنگ است، وارد کشور می‌شود.»

حمله به سلامت مردم

از راه‌های عجیب ورود میوه‌های قاچاق به کشور که بگذریم، می‌رسیم به عوارض خطرناک‌شان برای سلامت.

یکی از کارشناس‌هایی که در این باره هشدار می‌دهد، دکتر هدایت حسینی، رئیس انستیتو تحقیقات و صنایع غذایی کشور است که به ما توضیح می‌دهد: چون کبد وظیفه خنثی‌سازی سموم را به عهده دارد و کلیه دفع‌شان می‌کند و به همین علت این دو عضو بیشتر در مجاورت سموم قرار می‌گیرد و آسیب می‌بیند.

سطح آسیب‌دیدگی از سموم به میزان مصرف این میوه‌ها بستگی دارد که ممکن است از لطمه زدن جزئی به سلول‌های این اعضا تا نارسایی‌های جدی آنها و حتی سرطان باشد.

شستن میوه‌ها، تا چه حد سمی بودن‌شان را کم می‌کند؟ استاد دانشگاه شهید بهشتی آب پاکی را روی دست مردم می‌ریزد و می‌گوید شست‌وشو فقط سموم جلدی میوه را از بین می‌برد اما سمومی که در بافت ذخیره می‌شود با وجود شستن یا پوست کندنش باقی می‌ماند.

کودهای ازته که به شکل غیراستاندارد در تولید میوه‌های قاچاق مصرف می‌شود نیز به گفته او، نیتریت و نیترات را در بافت میوه باقی می‌گذارد که انواع سرطان‌های دستگاه گوارش را سبب می‌شود.

دکتر آراسب دباغ‌مقدم، متخصص بهداشت مواد غذایی هم در گفت‌وگو با ما، خبرهای بدی از میوه‌های آلوده دارد و به فهرست امراضی که حسینی نام برد، مشکلات خونی و نارسایی در سیستم عصبی را هم اضافه می‌کند و هشدار می‌دهد زنان باردار و کودکان در برابر سموم میوه‌ها آسیب‌پذیرتر هستند و در زنان باردار، جنین هم تحت‌تاثیر سموم قرار می‌گیرد.

حرف و حدیث‌ها که می‌رسد به مضرات میوه‌های قاچاق برای سلامت، آن وقت می‌شود فهمید خوراکی‌های خوش آب و رنگ نشسته زیر نور زرد و سفید چراغ زنبوری‌های خیلی از میوه‌فروشی‌ها، گرچه دلفریبند، اما قصد جان مشتری‌ها را کرده‌اند آن وقت خیلی‌ها شک‌شان می‌برد که چگونه امکان دارد مسئولان برای حفظ سلامت جامعه و سرپا نگه داشتن بازار قانونی میوه، واقعا عزم‌شان را جزم کرده باشند اما فروشنده‌ها، انبوهی از میوه‌های قاچاق را بی‌هیچ بیمی، جلوی چشم مردم در بازار چیده باشند و با توزیع‌کننده‌های اصلی این محصولات هم برخوردی جدی صورت نگیرد.

مریم یوشی‌زاده - دبیر گروه جامعه