کرشمه گرافیک زیر سایه سروها

به گزارش جام جم آنلاین، براین اساس در گالری پاییز و زمستان آثار بخش پوستر با عنوان سرو مرو به نمایش درآمده است. در گالری ممیز آثار بخش گرافیک تجاری و بسته‌بندی با نام سرو زربین و آثار بخش گرافیک متحرک با نام سرو فری به تماشاست. آثار بخش جلد و صفحه‌آرایی نشریات در گالری میرمیران با نام سرو شیراز به دیوار نصب شده است. در گالری بهار تحت عنوان سرو آزاد آثار بخش آزاد دوسالانه به نمایش درآمده و در گالری نامی زیر عنوان سرو کشمر آثار بخش طراحی حروف فارسی به تماشاست. در گالری تابستان هم آثار بخش نشانه و هویت بصری با نام سرو طبری به نمایش درآمده است.

607 اثر از 270 هنرمند

در چهارمین دوره دوسالانه سرو نقره‌ای که به همت انجمن طراحان گرافیک ایران برپا شده است، در مجموع 607 اثر از 270 طراح گرافیک به نمایش درآمده است. البته تعداد آثار رسیده به دبیرخانه این دوسالانه طبیعتا بیش از اینها بوده، اما در نهایت با داوری و انتخاب آثار، این تعداد گزینش شده و در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است. فراخوان دوسالانه سرو نقره‌ای چهارم تیر امسال منتشر شد و طراحان گرافیک تا 24 مرداد آثارشان را ارسال کردند. سپس داوران این رویداد هنری شامل 21 داور از 4 شهریور به ارزیابی آثار پرداختند و در نهایت آثار نهایی را برای نمایش انتخاب کردند.

ترکیب داوران

یکی از ویژگی‌های این رویداد انتخاب سه داور برای هر بخش بود. ترکیب داوران به گونه‌ای انتخاب شده بود که هر بخش را یک داور پیشکسوت، یک داور میانسال و یک چهره جوان تشکیل می‌دادند. براین اساس بخش سرو آزاد شامل ایده‌های خلاق طراحان فارغ از سفارشات اجتماعی را فرشید مثقالی، ساعد مشکی و مهران زمانی تشکیل می‌دادند. بخش سرو طبری را که به هویت بصری و نشانه اختصاص داشت را مصطفی اسداللهی، پیمان پورحسینی و فاطمه کرکه آبادی داوری کردند. آثار بخش سرو مرو را که شامل پوستر می‌شد قباد شیوا، بیژن صیفوری و امیرحسین قوچی‌بیگ ارزیابی کردند. ابراهیم حقیقی، مجید عباسی و احسان رضوی داوران بخش سرو شیراز بودند که به آثار طراحی جلد و صفحه‌آرایی نشریات اختصاص داشت. بخش سرو زربین را که به گرافیک تجاری و بسته بندی اختصاص داشت اسدالله فرهادی، مهرزاد دیرین و ایمان آل‌مظفر داوری کردند. گرافیک متحرک با عنوان سرو فری را رضا علوی، امیرعلی قاسمی و فرید یاحقی بررسی کردند. سرانجام آثار بخش سرو کشمر را که به طراحی حروف فارسی مختص می‌شد، سیدمحمد احصایی، مصطفی اوجی و مسعود سپهر‌داوری کردند.

چرخی در گالری‌ها

در میان پوسترها و آثار گرافیکی به نمایش درآمده در این رویداد، آثار متفاوتی به چشم می‌خورد. در گالری زمستان پوسترهای نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های علمی اهواز اثر ساعد مشکی، پوستر سمپوزیوم دندانپزشکی ترکیه در آنکارا اثر ناصر نصیری، آثار گرافیکی نمایشگاه‌های گروهی و انفرادی و مجموعه پوسترهای برخی فیلم‌ها دیده می‌شود. همچنین پوستر ستاد استقبال از بهار اثر محمود بازدار، آثاری از نمایشگاه پوستر مکتب لهستان در اصفهان اثر ایرج میرزا علیخانی، پوستر چهارمین دوسالانه مجسمه اثر فرزاد ادیبی، پوستر دومین سالانه تبادل چاپ دستی اثر مهدی مهدیان و پوستر تئاتر من تمامی مردگان بودم اثر سعید مزینانی به تماشاست. در این گالری پوسترهایی از گرافیست پیشکسوت کشور قباد شیوا به‌نمایش درآمده است؛ ازجمله پوسترهای او برای سمپوزیوم مجسمه سازی کیش، پوستر برای بیست و یکمین جشنواره تئاتر فجر و برای دومین نمایشگاه سالانه تصویرگری نقاشی (محیط‌زیست).

در بخش سرو زربین هم یک کار جالب صورت گرفته است: آثار گرافیک تجاری و طراحی بسته بندی همراه با محصولات به نمایش درآمده است. در گالری پاییز پوسترهایی درباره کودکان کار و حمایت از هنرمندان تئاتری مبتلا به بیماری‌های خاص مخاطبان را به سوی خود جذب می‌کند. در این بخش پوستر فیلم ماهی و گربه اثر بابک یادگاریان هم به تماشاست. در این گالری همچنین اثر عمار عیسی‌پور درباره ورکشاپ کامبیز درم‌بخش و پوسترهای سی و دومین دوره جایزه کتاب سال، سومین جایزه شروه و هنر معاصر کردستان و پوستر گشایش موزه گرافیک ایران و نیز هفدهمین جشنواره کودک و نوجوان دیده می‌شود. نمایشگاه عکس سفره‌های حسینی هم از دیگر آثار این رویداد است.

در گالری میرمیران خانه هنرمندان، جلد کتاب‌ها و نشریات به نمایش درآمده است. در این بخش آثاری از کور‌ش پارسانژاد، سالشمار فیلم فارسی اثر مجید زارع و متون کلاسیک ادبیات فارسی با طراحی مریم شیخ‌ها در معرض دید است. همچنین طراحی جلد کتاب‌هایی از انتشارات سوره مهر، نیستان، خیلی سبز، ثالث و نشر نو دیده می‌شود. نشریاتی مانند خردنامه، هنگام، فرهنگ و آهنگ، نمایه تهران و عصر اندیشه نیز در بخش طراحی صفحه‌آرایی نشریات دیده می‌شود. در بخش آزاد هم آثاری از عباس سارنج، پریسا تشکری، سرژ آواکیان و بابک یادگاریان دیده‌نوازی می‌کند.

رقص حروف فارسی

اما یکی از بخش‌های جالب توجه دوسالانه سرو نقره‌ای، بخش طراحی حروف فارسی است. با توجه به ظرفیت‌های وسیع خط فارسی در هنر که طی سال‌های اخیر سبب شده خوشنویسان بسیاری وارد فضای نقاشیخط شوند و نقاشیخط ایران امروز در بازارهای جهانی از جایگاه بالایی برخوردار شود، این بخش می‌تواند تاکیدی باشد بر ظرفیت تمامی ناپذیر خط فارسی. طراحان و گرافیست‌ها در این بخش با حروف فارسی، آثار بدیعی خلق کرده‌اند و بیننده وقتی وارد این بخش می‌شود، میان جنبه‌های زیبایی‌شناسانه حروف فارسی همچون دریانوردی غوطه‌ور در آب‌های آزاد است.

حضور گرافیست جهانی

هر دوره‌ دوسالانه سرو نقره‌ای یک مهمان خارجی دارد. در این دوره ایسیدرو فرر از تصویرگران و طراحان نامدار کشور اسپانیا و جهان مهمان سرو نقره‌ای است. به همین دلیل روز شنبه گذشته، نشست سخنرانی فرر همزمان با افتتاح نمایشگاه او در فرهنگسرای نیاوران برپا شد. فرر در این نشست به معرفی سه پروژه خود پرداخت. او نخست از نگاه شاعرانه به اشیا سخن گفت و این که چگونه می‌توان این نگاه را وارد طراحی و گرافیک کرد. دوم به پروژه ساخت چراغ پرداخت و در ادامه یکی از پروژه‌های جالب توجه خود را تشریح کرد که درباره طراحی بطری آب معدنی بود و شهرت بسیاری برایش به ارمغان آورد. جالب است که این بخش برای طراحان حاضر در نشست دستاورد زیادی داشت و آنها را با تجربه بدیعی از زبان یک طراح گرافیک جهانی آشنا کرد. از روز دوشنبه گذشته نیز همزمان با نمایشگاه دوسالانه سرو نقره‌ای در خانه هنرمندان و نیز نمایشگاه آثار ایسیدرو فرر در فرهنگسرای نیاوران، آثار همین دو رویداد در گرینلند شهر شیراز به نمایش درآمده است. در واقع می‌توان گفت تهران و شیراز این روزها پاتوق آثار طراحان گرافیک و همین طور آثار فرر شده‌است.

یکی از ویژگی‌های این دوره از سرو نقره‌ای صمیمیت فراخوان و پوسترهای این رویداد است. احسان مهدوی دبیر چهارمین دوره دوسالانه سرو نقره‌ای در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: ما فراخوان و پوسترهای دوسالانه را به گونه‌ای رها و فارغ از قراردادهای معمول منتشر کردیم. علتش هم این بود که احساس کردیم می‌توانیم نوعی صمیمیت و حس ایرانی بودن در خانواده گرافیک کشور به وجود بیاوریم. علت نامگذاری بخش‌های مختلف این رویداد به نام سروهای ایرانی هم همین است.

سطح محتوایی آثار

مهدوی که خود فارغ‌التحصیل رشته گرافیک از دانشگاه هنر تهران و طراح و مدرس دانشگاه و عضو انجمن طراحان گرافیک ایران است، درباره سطح محتوایی آثار این دوره می‌گوید: باید گفت در برخی بخش‌ها گرافیک ایران رشد محسوسی داشته است، اما در برخی دیگر درجا زده‌ایم که البته این‌ متاثر از اوضاع اجتماعی و اقتصادی و شرایطی است که طراحان سفارش می‌گیرند. البته در این میان نباید از وضعیت تدریس این رشته در دانشگاه‌ها مغفول ماند. مهدوی ادامه می‌دهد: بخش‌های بسته‌بندی، طراحی جلد کتاب‌ها و به‌خصوص هویت بصری رشد محسوسی داشته ‌است. او بر بخش هویت بصری تاکید می‌کند و می‌افزاید: قبلا کمتر شاهد این بودیم که برای یک فروشگاه یا یک منطقه گردشگری، مجموعه‌ای از آثار گرافیکی صورت بگیرد، اما در همین دوسالانه سرو نقره‌ای شاهد حضور آثاری هستیم که در این زمینه‌ها خلق شده‌اند.

قرار است روز جمعه برای نخستین بار دوسالانه سرو نقره‌ای مراسم اختتامیه داشته باشد؛ مراسمی که ساعت 18 در سالن کانون واقع در خیابان وزرا برگزار می‌شود. در این مراسم در هر بخش یک نفر برگزیده معرفی می‌شود که به او سرو نقره‌ای تعلق می‌گیرد.

جدای از این سه‌جایزه دیگر هم تعلق می‌گیرد: یک جایزه طبق روال هر سال به سفارش دهنده برتر، یک جایزه برای نخستین بار به بهترین فرآیند تولید اثر و یک کتابخانه پر از کتاب به یک جوان فعال در عرصه گرافیک.

سجاد روشنی

فرهنگ و هنر