داستان آهن و عاطفه

به گزارش جام جم آنلاین ، فاطمه عیدیون از معدود هنرمندانی است که این خطوط و نقوش را طراحی می‌کند. در واقع کار او خوشنویسی و طراحی نقوش سنتی روی تیغه‌هاست.

طراحی نقوش روی علامت

این روزها به مناسبت ایام محرم معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی، نمایشگاهی از هنری برپا کرده که با آیین‌ها و رسوم مراسم عزاداری سیدالشهدا (ع) گره خورده است.

هنر خوشنویسی و طراحی نقوش روی علامت‌های عاشورایی، اگرچه در دوره قاجار ارج و قربی فراوان داشت، اما امروزه رو به فراموشی است و هنرمندانش انگشت‌شمارند.

در این میان، فاطمه عیدیون به عنوان نخستین زنی که وارد عرصه خوشنویسی و طراحی نقوش علامت شده و آثارش را در این نمایشگاه عرضه کرده، تلاش می‌کند با ثبت این هنر آیینی روح تازه‌ای به آن بدمد.

او در این نمایشگاه یک علم تک‌تیغه و یک علم سه‌تیغه را همراه دو سپر، سه گرز یک تیپ، تیغه کوچکی که بر کمر شیر سوار می‌شود و چندین بخش دیگر علامت را به نمایش گذاشته است. از او می‌پرسم چرا تعداد تیغه‌های علامت‌ها کم است؟ که در پاسخ می‌گوید: کار خوشنویسی و طراحی نقوش تنها روی یک یا سه تیغ علم صورت می‌گیرد و دیگر تیغه‌های علم ساده است، بنابراین به دلیل محدودیت فضا تنها تیغه‌های نقش‌دار را به نمایش گذاشته‌ایم.

روی علم تک‌تیغه سبک کار گل و مرغ اجرا شده و پشت آن صحنه‌های عاشورایی و شمایل امامی ترسیم شده است.

در این نقوش شمایل پنج‌تن، صحنه‌های رزم، قتلگاه و ... به چشم می‌خورد.

عیدیون در پاسخ به این پرسش که تصاویر را از کجا الهام گرفته، عنوان می‌کند: بخشی از این نقوش برگرفته از کار هنرمندان قدیمی است. برای مثال از آثار معروف‌ترین هنرمند این عرصه، میرزاعلی جوهریان، که بیش از صد سال پیش در اصفهان به این هنر اشتغال داشت. بخشی دیگر از اینها برگرفته از نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای است و از آنجاکه در این آثار صحنه‌های عاشورایی نقاشی شده پیش‌زمینه خوبی را برای طراحی نقوش بر علامت فراهم کرده است.»

تلاش برای ثبت هنری فراموش‌شده

فاطمه عیدیون که دارای مدرک هنری در طراحی نقوش سنتی از سازمان میراث فرهنگی است با بیان این‌که افراد انگشت‌شماری در این عرصه فعال‌اند، از قصدش برای ثبت این هنر در میان شاخه‌های رشته فلز می‌گوید. به این منظور او به بررسی تاریخچه هنر طراحی نقوش و خوشنویسی روی علامت پرداخته و مستنداتی از هنرمندان قبلی جمع‌آوری کرده است.

به گفته او، سابقه علامت‌سازی به آل بویه برمی‌گردد که در ابتدا از جنس چوب و به شکل «T» بود و در طول زمان به ویژه دوره صفویه و قاجار به شکل امروزی تکامل می‌یابد. برخی از این علامت‌ها در موزه‌های کشور نگهداری می‌شود.

به باور این هنرمند جوان، علامت‌ها در سی چهل سال اخیر تغییر چندانی نداشته‌اند، چون سفارش‌دهندگان آنها ترجیح می‌دهند شکل سنتی این علامت‌ها حفظ شود.

عیدیون درباره رونق کارش عنوان می‌کند: در طول سال سفارش دارم و سه ماه قبل از محرم سفارش‌ها بیشتر می‌شود. امسال به دلیل نمایشگاه از خیر برخی سفارش‌ها گذشتم. با این همه، کار طراحی 10 دست علم یک تیغه، سه‌تیغه و پنج‌تیغه را انجام دادم.

نمایشگاه خوشنویسی و طراحی نقوش بر علامت‌های عاشورایی که از شنبه در محل ساختمان شماره یک سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برپا شده تا پایان این هفته ادامه خواهد داشت.

پا جای پای پدر

فاطمه عیدیون که دانش‌آموخته رشته طراحی و نقاشی است، تأکید دارد که علامت‌ساز نیست؛ تأکید او از این روست که یکی از رسانه‌ها او را به عنوان نخستین علامت‌ساز زن معرفی کرده و او اصرار دارد ما این اشتباه را تکرار نکنیم. با وجود این، تعجبم را نمی‌توانم پنهان کنم و می‌‌پرسم چه شد وارد عرصه‌ای شده که خیلی مردانه است. عیدیون با بیان این که در این چند روز بیشتر بازدیدکنندگان این موضوع را عنوان کرده‌اند، اشاره می‌کند که این حرفه از پدر مرحومش به او به ارث رسیده است. در واقع، پدر او طراح نقوش تیغه‌ها و دیگر تزئینات علامت بود و سابقه‌ای 30 ساله داشت.

برای مطالعه اخبار بیشتر از جام جم آنلاین به اینجا کانال تلگرام این سایت مراجعه کنید.

کمیل انتظاری - روزنامه جام جم