گردشگری غذایی بهانه‌ای برای جهانگردی

اهمیت گردشگری غذا یا همان شکم‌گردی تا جایی است که غذا، نقش مهمی در انتخاب مقصدهای گردشگری دارد.

شرایط اقلیمی، محیطی، فرهنگی و تاریخی یک منطقه در اهمیت یک مقصد گردشگری غذا نقش دارد.

گردشگری غذایی تا حدی اهمیت دارد که حتی در کنار بحث گردشگری فرهنگی قرار می‌گیرد. تا جایی که حتی برخی غذاهای محلی تبدیل به میراث انسانی و فرهنگی آن منطقه گردشگری می‌شود.

در گردشگری غذایی به نوعی بین مقصد گردشگری، غذا و آشپزی پیوند برقرار می‌شود. حتی غذا تبدیل به هویت ملی و محلی یک مقصد گردشگری می‌شود. غذا به‌عنوان وسیله‌ای برای جذب گردشگران به مناطق محلی می‌شود.

در اقصی نقاط جهان معمولا گردشگران غذا و کسانی که دنبال شکم‌گردی هستند. این اشتیاق را دارند که غذاها و خوراکی‌های بومی آن مقصد گردشگری که به آن سفر کرده‌اند را بخورند.

در واقع وقتی یک فرد به یک منطقه جدید سفر می‌کند به یک کشور دیگر می‌رود یا به روستاهای دورافتاده می‌رود، گردشگر انتظار دارد غذاهای محلی و بومی آن منطقه را بخورد، طعم‌های جدیدی را کشف کند، در واقع یک نوع ماجراجویی جذاب غذایی بکند.

از دیگر عوامل مهم کثرت تنوع غذایی در ایران وجود آب، هوای متنوع و رنگارنگی محصولات غذایی کشور ما، فرهنگ و تاریخ طولانی کشور ما ایران موجب شده محصولاتی که در این خطه کاشت و برداشت می‌شود از سایر مناطق خوش‌طعم‌تر و باکیفیت‌تر باشد. در این میان باید از حسن‌سلیقه کدبانوهای ایرانی نیز سخن بگوییم.

غذا، زبان مشترک جهان

اگر بخواهیم به موضوع ریشه‌ای‌تر نگاه کنیم از دیرباز، غذا یکی از نشانه‌های سبک زندگی و فرهنگ مردم آن منطقه است.

از طرف دیگر غذا را می‌توان یک زبان مشترک بین انسانی دانست؛ یک وسیله ارتباطی خوشمزه که انسان‌ها احساسات خوب و عواطف مهمان‌نوازانه‌شان را به واسطه آن غذا به گردشگر منتقل می‌کنند.

البته در این بین بحث اشتغالزایی و رشد اقتصادی برای منطقه‌های بومی و خصوصا روستاها را نیز در بر دارد.

حتی این روز‌ها گردشگری غذا آن‌قدر سودآور شده که برای جذب گردشگرانی که مهم‌ترین انگیزه سفرشان خوردن و آشامیدن است تبلیغات بسیاری در سطح جهان صورت می‌گیرد.

در واقع گردشگران برای کسب تجربه جدید در زمینه خورد و خوراک سفر می‌کنند. متفاوت بودن با خوراک روزمره اصلی‌ترین دلیل شکم‌گردی است.

در واقع می‌توان به نوعی گفت که غذا خوردن یک تجربه خوشایند است. اگر تنوع در آن باشد تجربه‌ای ماندگار در سفر هم خواهد شد.

از طرف دیگر غذاهای محلی بازتاب‌دهنده فرهنگ و سبک زندگی مقصد گردشگری است. غذاهای محلی نشانگر محیط و اقلیمی است که مردمان آن محل سال‌ها در آن زندگی کرده‌اند.

به تعبیری غذاهای بومی که اصلی‌ترین شاخص گردشگری غذایی هستند بیانگر سبک زندگی، اقلیم و فرهنگ مردم محلی است. غذا‌ها سفیرهای فرهنگی بر سر سفره‌های مردم محلی است.

جهانی شدن و ترکیب سبک‌های مختلف آشپزی از تغییرات فراوانی حکایت دارد که در آشپزی سنتی و بومی رخ داده است.

مهاجرت نه‌تنها باعث رونق سبک‌های خاص آشپزی در بیشتر شهرهای مهم جهان شده است، بلکه هویت ملی و بومی یک منطقه با سبک آشپزی و غذاهای محلی آنان پیوند عمیقی دارد.

با این حال، مردم به این نتیجه رسیده‌اند که با آمیختن سبک‌های جهانی و محلی می‌توانند ترکیب‌های جالبی را خلق کنند.

در تبلیغات کشور‌های پیشرو در گردشگری شاهد آن هستیم که برای معرفی مقاصد مربوط به گردشگران غذایی، رسانه‌ها از مجلات و روزنامه‌ها و بولتن‌های تبلیغاتی گرفته تا برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی بین سفر و غذا پیوند بسیاری برقرار کرده‌اند.

برگزاری جشنواره‌ها و جشن‌هایی که در آن غذا محور اصلی است تبدیل به یکی از مناسک مهم در گردشگری شده است کشور‌ها و مقاصد گردشگری مهمی در جهان وجود دارد که شهرت خود را به خاطر غذاهایی که در آنجا پخته می‌شود و به گردشگران ارائه می‌شود به دست آورده‌اند.

در این بین شاید شنیدن نام شهر‌های ایتالیا یا فرانسه یا برخی شهرهای کشور‌های آسیای شرقی برای همه گردشگران عادی شده است به صورتی که شهر پرونس در فرانسه یا توسکانی در ایتالیا یا شانگهای چین از مقاصد عمده گردشگری غذایی محسوب می‌شوند.

کار تا جایی پیش رفته که حتی مواد غذایی همچون پنیر در فرانسه، خود به تنهایی جاذبه گردشگری است. حتی بسیاری از گردشگران برای دیدن نحوه تهیه پنیر به فرانسه سفر می‌کنند.

سفره‌های رنگارنگ ایرانیان، سفیران گردشگری

طعم، بو، رنگ، چگونگی تهیه، تدارک، نحوه ارائه و سرو غذا، سفره‌آرایی و حتی نحوه خوردن یک غذا می‌تواند تجربه‌های نابی برای هر گردشگر غذایی باشد.

اینها همه در بستر فرهنگ محلی و بومی معنا پیدا می‌کند. غذا خوردن نوعی تفریح گروهی است و در صورتی که فردی از غذایی لذت ببرد، دیگران را نیز به خوردن آن غذا تشویق می‌‌کند.

غذا بخشی از فرهنگ جوامع محسوب می‌‌شود و تنوع غذایی نیز به تنوع فرهنگ‌ها بازمی‌گردد و در شناساندن و انتقال فرهنگ جامعه و کشور خود می‌تواند اثرگذار باشد.

توفیق گردشگری غذا نیازمند شناساندن تنوع بالای غذایی در کشور به دو گروه گردشگران و صاحبان اماکن اقامتی و رستوران‌هاست، طیف وسیع از غذاها بومی و مهمان‌نوازی ایرانیان رکن اساسی صنعت گردشگری غذایی است.

در واقع ما در این جا غذا را امری فراتر از سیر شدن می‌بینیم. غذا تبدیل به یک سرگرمی می‌شود. به یک تجربه تازه و ناب تبدیل می‌شود.

چشیدن مزه‌های تازه یک غذا درک گردشگر از فرهنگ بومی و محلی مردمان آن منطقه را فراتر می‌برد. غذاها بازنمایی کننده بسیاری از ویژگی‌های فرهنگ بومی مردمان یک منطقه است.

در این میان اگر ما بخواهیم برای گردشگری غذا برنامه‌ریزی کنیم. باید ابتدا به پتانسیل‌های محلی کشور خودمان بپردازیم.

به جرات می‌توان گفت که ایران با توجه به تنوع اقلیمی فراوانی که دارد. فرهنگ‌ها و سبک‌های زندگی متفاوت در اقصا نقاط جغرافیایی کشور به تعبیری سفره‌های رنگارنگ غذا در سراسر میهن ما پهن شده است.

از این رو باید گفت که ایران پتانسیل خیلی خوبی برای جذب گردشگری در حوزه گردشگری غذا و شکم‌گردی دارد.

به دلایل مختلف اقلیمی، تاریخی، فرهنگی و تنوع زیستی ایران ظرفیت‌های فراوانی برای گسترش گردشگری غذایی دارد.

تنوع غذا‌ها و خوردنی‌ها در تمام نقاط مختلف محلی در ایران بسیار زیاد است. به نوعی که در تمام روستاها و شهرهای مختلف ایران شما انواع غذاهایی را که تاکنون نخورده‌اید می‌توانید ببینید.

برای همین قطعا این امر یکی از جاذبه‌های جدی گردشگری محسوب خواهد شد و اگر برای آن برنامه‌ریزی دقیقی صورت بگیرد می‌تواند یک منبع خود درآمدزا و اشتغال‌آفرین برای جوامع محلی ایران باشد.

خوش‌سلیقگی، خوش‌اخلاقی، مهمان‌نوازی، رعایت بهداشت، ایجاد فضای‌های سنتی و بومی برای سرو غذا از مهم‌ترین موارد که اگر به آنها توجه شود می‌توان گردشگری غذایی را در ایران گسترش داد.

برای همین پیشنهاد مشخص این است که ضمن برنامه‌ریزی برای ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای گردشگری غذایی در نواخی مختلف ایران از ایجاد مکان‌ها و غذاخوری‌های سنتی با استفاده از امکانات طبیعی مناطق مختلف ایران از فضای جنگلی شما گرفته تا کوهستان‌های سر به فلک کشیده غرب در کردستان و لرستان و آذربایجان تا دشت‌های سرسبز فارس و خوزستان تا کویر مرکزی ایران و سواحل نیلگون خلیج فارس استفاده شود.

می‌توان با ساخت کلبه‌های غذا خوری با استفاده از نمادهای محلی مانند کلش، حصیر، چوب‌های جنگلی یا سنگ‌چین‌های اورامانات کردستان یا خانه‌‌های گلی کویر مرکزی ایران محوطه‌های خوشایندی برای جذب گردشگران به این غذاخوری‌ها و تحریک اشتهای گردشگران استفاده کرد.

در کل آب و هوای مساعد و خاک مرغوب در اقصی نقاط ایران آمادگی پرورش انواع مواد خوراکی طبیعی شامل صیفی‌جات، میوه‌ها و ماهی‌ها و گوشت چهارپایان ایجاد کرده است.

غذاهای بومی باید در مراکز پذیرایی و هتل‌ها تهیه و عرضه شود، چراکه غذاهای بومی و سنتی هر منطقه به عنوان یکی از پرجاذبه‌‌ترین بحث‌‌های گردشگری به ‌شمار می‌‌رود.

غذاهای محلی و بومی در ایران هر کدام نشانگر آداب و رسوم غنی مناطق محلی دارد. هر کدام از این غذاها اسامی خود را دارد که نشات گرفته از فرهنگ و سبک زندگی مردمان آن منطقه است.

گیلان، پایتخت گردشگری غذایی ایران

گیلان با 400 نوع غذا و خوردنی‌های محلی یکی از متنوع‌ترین مناطق کشور ما در زمینه گردشگری غذاست.

گیلان در زمینه غذاهای سنتی و محلی در میان گردشگران داخلی و خارجی دارای شهرت بسیار است.

مردم این استان به کیفیت خوراک اهمیت زیادی می‌دهند و برخی خوراکی‌ها و غذاهای تهیه شده در این استان فقط خاص منطقه است که بسیار خوشمزه و از جاذبه‌های گردشگری این خطه محسوب می‌شود.

در این استان سرسبز کشور هر غذایی می‌تواند با مواد اولیه مختلف مزه‌ای جدید پیدا کند. تنوع غذایی آن‌قدر زیاد است که هر گردشگری را با هر نوع ذائقه‌ای می‌تواند راضی کند.

به عنوان نمونه قورمه سبزی گیلانی با مرغ، گوشت، ماهی و طعم‌های مختلف طبخ می‌شود که هرکدام برای هر ذائقه‌ای خوشایند است.

به هر صورت غذاهای گیلان و مردمان این منطقه نه‌تنها در میان گردشگران داخلی که در میان بسیاری از گردشگران خارجی مورد توجه است.

باقلاخورش، میرزاقاسمی، خوتکا فسنجان، کولی و.. از غذاهای گیلانی است که فقط آنها را در این منطقه می‌توانید بخورید.

اگر بخواهیم نمونه‌های خوبی از سفره گیلانی‌ها را نام ببریم باید بگوییم هفت غذای اصیل گیلانی شامل مرغ فسنجان یا مرغ لاکو، میرزا قاسمی، باقلا خوروش (خورش باقلی) تورش تره، کویی خوروش (خورش کدو حلوایی) سیرقلیه و آلو موسماست.

از دیگر غذاهای محلی گیلان اناربیج، شش‌ انداز، سیرابیج، شیرین تره، خالو آبه، چخرتمه، نازخاتون، موتن جن، لونگی، کولی غورابیج، ماهی فیبیج، واویشکا، ترش شامی، شامی، انواع کوکو، انواع آش و انواع چاشنی است.

انواع شیرینی‌جات محلی گیلان شامل فرنی، رشته و خشکار، گل پالوده، ترک حلوا، خاتون پنجره، خرش حلوا و سمنو، حلوای رقایب، انواع کلوچه و انواع نان محلی است. این همه گیلان را تبدیل به پایتخت گردشگری غذایی ایران کرده است.

فواد شمس - چمدان