از «سیب» بپرسید

دکتر ایرج خسرونیا/ متخصص داخلی ـ گوارش:همه واکنش‌های بدن در محیط آبی انجام می‌شود. بنابراین نیاز بدن به آب امری حتمی و حیاتی است. به همین دلیل به محض کاهش دریافت آب به آن واکنش نشان داده و مشکلاتی مثل سرگیجه تا مشکلات حادتر برای بدن ایجاد می‌شود. آب عامل اصلی تشکیل‌دهنده خون، لنف و عرق است. بنابراین با کاهش میزان آب بدن غلظت خون افزایش پیدا می کند. بالا رفتن غلظت خون نیز می‌تواند از مشکلات کوچک تا جدی و کشنده مثل ایجاد لخته خون و سکته قلبی ـ مغزی را به دنبال داشته باشد. بنابراین از این نظر نیز نوشیدن آب ضرورتی انکارناپذیر است. یکی از دلایل خستگی و سردرد کاهش میزان آب بدن است. به همین دلیل باید آب به اندازه کافی دراختیار بدن قرار گیرد. کمبود آب مشکلاتی مثل عفونت ادراری، یبوست و اختلال در دفع را به همراه دارد. علاوه بر این بدن برای تعرق مناسب نیاز به نوشیدن آب دارد و در صورتی که آب به مقدار کافی در دسترس نباشد، تعرق نیز به خوبی انجام نشده و به این ترتیب سموم بد در بدن باقی می‌ماند. با همه این توضیح‌ها حتما به این نتیجه رسیده‌اید که نوشیدن آب به مقدار کافی، ضروری است و میزان آب مورد نیاز بدن اگرچه با میزان تحرک بدنی، تعرق و سن و جنسیت کمی متفاوت است، اما این به معنی کاهش چشمگیر میزان آب دریافتی در فصل پاییز نیست. اگر هم تغییری باید ایجاد شود، این تغییر حداکثر به اندازه یک لیوان است. اما به این مساله اشاره کردید که ورزش می‌کنید. طبیعی است که با افزایش تحرک بدنی، میزان نیاز بدن به آب نیز افزایش پیدا می‌کند. دلیل آن نیز تعرق بدن است. بنابراین درباره شما به خصوص نباید میزان آب دریافتی در فصل پاییز تفاوت چندانی با فصل تابستان داشته باشد. اما یک نکته را فراموش نکنید. بعضی معتقدند که مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها، انواع نوشیدنی سالم مثل آبمیوه طبیعی می‌تواند نیاز بدن به آب را نیز تامین کند. اما این مساله درست نیست. اگرچه مصرف این نوشیدنی‌ها پاسخگوی بخشی از نیاز بدن به آب بوده؛ اما جایگزین آب نیست. به این دلیل که این خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها حاوی ترکیب‌هایی است که نمی‌توانند جای آب را بگیرند. بنابراین باید درکنار خوردن میوه و سبزی تازه یا انواع آبمیوه طبیعی، آب نیز مصرف شود. هیچ نوشیدنی جایگزین آب نیست و نباید به دلیل مصرف این نوع خوراکی‌ها یا نوشیدنی‌ها، نوشیدن آب کاهش پیدا کند. پس مثل قبل، میزان آب مصرفی را تغییر نداده و به اندازه کافی آّب بنوشید. این نکته نیز یادتان باشد، با وجودی که آب نوشیدنی بسیار مفیدی است باید حد مصرف آن را رعایت کرد تا با نوشیدن بیش از حد آب، احساس سیری دائمی نکرده و غذا خوردنتان دچار اختلال نشود. مقدار آب مورد نیاز بدن برابر با 30 میلی‌لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است. این محاسبه را انجام دهید تا میزان واقعی آب مورد نیاز بدن‌تان را متوجه شوید.

شیما. ب هستم از تهران پیامک می‌زنم. ( 09120000883) 36 سال دارم. چند وقت پیش به دلیل گرفتگی عضلانی، بی‌اشتهایی و حالت تهوع به متخصص مراجعه کردم. آزمایش‌های لازم را تجویز کردند، اما تشخیص دادند که احتمالا این حالت‌ها ناشی از کمبود منیزیم است. می‌خواستم بپرسم این مساله خطرناک است؟ برای درمان باید کار خاصی انجام بدهم؟

دکتر محمدرضا وفا / متخصص تغذیه: نگران تشخیصی که برای مشکل شما داده شده، نباشید. به این دلیل که کمبود منیزیم اگرچه تظاهرات بیرونی دارد، اما مشکل خطرناکی نیست و با رعایت نکته‌های تغذیه‌ای مشکل به‌راحتی برطرف می‌شود. بدن هر فرد سالم و بالغ حاوی 20 تا 28 گرم منیزیم است که نزدیک به 60 درصد آن در استخوان و حدود 25 درصد آن در عضله‌ها انبار شده است. بسیاری از واکنش‌های شیمیایی بدن درحضور این عنصر انجام می‌شود. بنابراین بدن به این عنصر حیاتی نیاز دارد. تنظیم ضربان قلب، استحکام استخوان‌ها و عملکرد طبیعی ماهیچه‌ها همگی به حضور و وجود این عنصر وابسته است. بنابراین یکی از دلایل بروز مشکلی که به آن دچار شده‌‌اید، کمبود منیزیم است. بنابراین با دریافت مقدار کافی منیزیم مشکلاتی که به آن اشاره کردید برطرف خواهد شد. یکی از دلایل حالت تهوع و بی‌اشتهایی شما هم همین مساله یعنی کمبود منیزیم است.

بنابراین باید به شیوه مناسب کمبود منیزیم جبران شود. از سوی دیگر منیزیم تنظیم‌کننده میزان فشار خون بوده و کمبود آن باعث ایجاد اختلال در فشار خون می‌شود. بنابراین باید منابع غذایی حاوی منیزیم را به مقدار کافی مصرف کنید. انواع آجیل‌های خام، سبزی‌ها با برگ پهن مثل اسفناج، غلات سبوس‌دار، حبوبات به‌ویژه لوبیا، نخود، سویا و... حاوی این خوراکی هستند. به این ترتیب با مشورت متخصص تغذیه باید مقدار منیزیم مورد نیاز را به حد مناسب برسانید. اگر این خوراکی‌ها به صورت بخارپز تهیه شود، از ارزش غذایی‌شان کاسته نشده و به این ترتیب املاح لازم با مصرف این خوراکی در اختیارتان قرار خواهد گرفت. در سن شما یعنی رده سنی بالاتر از 31 سال، نیاز روزانه به این عنصر مهم برابر با 320 میلی‌گرم در روز است. نیاز روزانه مردان به این عنصر زیادتر بوده و برابر با 420 میلی‌گرم است.

کمبود این عنصر در بدن باعث بروز مشکلات دیگری مانند اختلال در عملکرد غده پاراتیروئید، سوء جذب و در صورت پیشرفت مشکلات دیگری خواهد شد. از سوی دیگر کمبود این عنصر زمینه‌ساز ابتلا به پوکی استخوان است. بنابراین برای جلوگیری از این مشکل هم باید حتما منیزیم کافی دریافت کنید. این نکته به‌ویژه برای خانم‌ها بسیار مهم است. کمبود منیزیم کمبود کلسیم را هم به دنبال دارد و به همین دلیل مشکل پوکی استخوان اتفاق می‌افتد. بنابراین به غیر از مصرف موادغذایی حاوی کلسیم، باید میزان منیزیم نیز کافی باشد. به این ترتیب حتما پیگیر درمان باشید تا کاهش این عنصر به ظاهر بی‌اثر بروز مشکلات دیگری را به همراه نداشته باشد.