آرشیو و کارکردهای فراتر از نوستالژی

در کنار استفاده‌های متعددی که طی این سال‌ها از آرشیو صورت گرفته، طی چند سال اخیر بازپخش برنامه‌ها بخصوص برنامه‌های کودک دهه 60 و گاهی 70 جهت ایجاد حس نوستالژی مورد توجه برخی برنامه‌سازان قرار گرفته است.

این دست برنامه‌ها‌ با پخش «نقره» در سال 1388 آغاز شد؛ برنامه‌ای که روزهای جمعه ساعت 12 ظهر به مخاطبان شبکه یک ارائه می‌شد و حسابی مورد استقبال متولدین دهه 50 و 60 قرار گرفت. این برنامه فرصتی بود تا نسل جوان یادی از گذشته کند و خاطرات خوب دوران کودکی برایش زنده شود. بعدها این روند به شیوه‌های مختلف ادامه یافت و به چند برنامه دیگر هم سرایت پیدا کرد تا این‌که برنامه یادگاری در شبکه سه متولد شد. این برنامه گاهی برنامه‌های کودک و نوجوان یا سریال‌های دهه 50 و 60 را نمایش می‌دهد و بیشتر به یادآوری خاطرات گذشته با استفاده از اسناد تصویری اختصاص دارد. حالا مدتی است برنامه «تا همیشه» با همین رویکرد در شبکه دو آغاز شده و در زمانی که به برنامه‌های کودک و نوجوانان امروزی اختصاص دارد، برنامه‌های کودک و کارتون‌های قدیمی با حضور مجریان برنامه‌های کودک قدیم به نمایش در می‌آید. طبیعی است حس نوستالژی ناشی از پخش برنامه‌های قدیمی و بخصوص برنامه‌های دوران کودکی می‌تواند برای نسل گذشته جذاب و خاطره‌انگیز باشد اما برای ایجاد این حس، یک برنامه هم کافی است. گاهی تداوم حس نوستالژی و تشدید آن می‌تواند به حسرت و اندوه دامن بزند یا به مقایسه همیشگی و مدام نسل دیروز و امروز بینجامد در حالی که همین برنامه‌ها می‌توانند به عنوان بخشی از تاریخ برنامه‌سازی کودکان در تلویزیون به شیوه‌های تازه‌تر و متفاوت‌تر مورد استفاده برنامه‌سازان قرار بگیرند.

برخورد هدفمند و خلاقانه با برنامه‌های موجود در آرشیو، یکی از راه‌های تولید برنامه‌های جذاب و دیدنی است؛ برنامه‌هایی که بتوا‌ند اطلاعات تازه‌ای در اختیار مخاطب قرار بدهد و حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد. مستندنگاری برنامه‌های عروسکی یا کارتون‌های تلویزیونی ازجمله ساده‌ترین برخوردی است که می‌توان با آرشیو برنامه‌های کودک تلویزیون داشت.

این منبع غنی حتما می‌تواند کارکردهایی موثرتر از تحریک حس نوستالژی و بازپخش صرف داشته باشد.

آذر مهاجر

رادیو و تلویزیون