جنگ نوین رسانه‌ای پس از مذاکرات

وی با اشاره به این‌که موضوع هسته‌ای کشورمان در ماه‌های اخیر چهار مرحله را پشت سر گذاشته است، افزود: مرحله اول توافق لوزان، دوره دوم از لوزان تا وین، دوره بعد از جمع‌بندی مذاکرات تا زمان اعلام نتیجه، و دوره چهارم دوره پس از توافقات است.

پرونده چهار مرحله‌ای

دکتر سرافراز افزود: در مرحله اول، طرف‌های مذاکره، بیشتر به مباحث شکلی می‌پرداختند و وارد محتوای مذاکرات نمی‌شدند، گرچه در انتها اعلام شد که توافقاتی صورت گرفته است. پس از آن بود که به دلیل رفتار‌ها و موضعگیری‌های مقامات سیاسی و نظامی آمریکا با رویکرد تهدید و تحقیر ملت ایران، مقام معظم رهبری، مواضع و خطوط قرمز نظام را تبیین و تشریح کردند.

وی تصریح کرد: در این مرحله، سازمان صداوسیما با تبیین مواضع نظام، به طرح دیدگاه‌های موافق و مخالف درباره پرونده هسته‌ای پرداخت و زمینه رسانه‌ای را هم برای تیم مذاکره‌کننده فراهم کرد، ضمن آن‌که در این مرحله، نظرسنجی‌ها نشان می‌داد افکار عمومی، درک درستی از مواضع کشور دارند و به آمریکا بی‌اعتمادند.

رئیس سازمان صدا‌و‌سیما با بیان این‌که توانستیم در مرحله دوم، موضوع را برای افکار عمومی تبیین کنیم، در تشریح رفتار رسانه‌ای سازمان گفت: در این مرحله، چند گروه خبری، مذاکرات را در محل و نیز در پشت صحنه به‌صورت گسترده پوشش دادند. صدا‌و‌سیما توانست در دو بعد مباحث پیچیده حقوق بین‌الملل و نیز خود پرونده پیچیده هسته‌ای را از نظر فنی، توانایی‌های دو طرف و ظرفیت‌ها آگاهی‌بخشی کند و افکار عمومی را در جریان مذاکرات قرار دهد و به توفیقات خوبی دست یابد. دکتر سرافراز سپس با تشریح عملکرد سازمان صداوسیما در مرحله سوم مذاکرات گفت: مرحله سوم، مرحله تصمیم‌گیری بود. این مرحله در دو جبهه پیش می‌رود؛ در آمریکا و در ایران.

وی افزود: در آمریکا برجام باید به کنگره برود. کنگره نیز مخالفت خواهد کرد و البته دولت آمریکا نیز عنوان کرده آن را وتو می‌کند. در چنین وضعیتی پرسش اینجاست که آیا لابی صهیونیستی، مخالفان جدی کنگره و پول‌های عربستان، می‌توانند با رأی دوسوم اعضای کنگره، وتوی اوباما را بی‌اثر کنند؟ در دیگر سو، در جمهوری اسلامی، مراحل قانونی درباره پرونده هسته‌ای طی شده، و شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی، وارد این پروسه شده‌اند.

وی تصریح کرد: در نگاه رسانه‌ای، جمع‌بندی پس از مذاکرات وین این بود که این نه یک پیروزی بزرگ است و نه یک شکست خفت‌بار. نکات مثبت و منفی‌ای هم در جمع‌بندی وجود دارد.

دکتر سرافراز به تشریح ویژگی‌های مرحله چهارم پرداخت و گفت: در این مرحله، موضوع مهم و اساسی، بحث گفتمانی است. در ادبیات مقامات آمریکایی و رسانه‌های غرب، یک بحث گفتمانی شکل گرفته که از طرف آمریکایی‌ها و دنباله‌روهای آنها تعقیب می‌شود و آن این‌که جمهوری اسلامی باید اصول و مبانی خود را تغییر دهد تا در نهایت به تغییر ساختار حکومت منجر شود.

فرمایشات امام (ره) نقشه راه

رئیس رسانه ملی با اشاره به فرمایش‌های مهم رهبر معظم انقلاب در تبیین اصول امام(ره)، اعتماد به نیروی اراده مردم را در کارها از اصول امام(ره) برشمرد.

وی حوزه اقتصاد و موضوعات علمی را از مباحثی برشمرد که باید به قدرت اراده مردم برای حل مشکلات اقتصادی کشور در نظر داشت، همان‌گونه که نظام در موضوعات علمی به جوانان اعتماد کرد و پیشرفت‌هایی را در شاخه‌های علمی شاهد بود. دکتر سرافراز مخالفت با نابرابری اقتصادی و اشرافی‌گری و طرفداری جدی از مستضعفین را از اصول امام دانست و گفت: همواره نظام و انقلاب باید به آن توجه کند و یکی از راه‌های موفقیت انقلاب و حفظ گفتمانی نظام همین اصل است. حمایت از مظلومان در مقابل مستکبران نکته دیگری است که به سیاست‌های کشور در حوزه منطقه‌ای برمی‌گردد و باید آن را مثل یک پرچم حفظ کنیم.

دشمن و جنگ نرم

دکتر سرافراز مرحله زمان فعلی را مرحله جنگ نرم نوین رسانه‌ای دشمن نامید و گفت: دشمن با استفاده از ابزار نوین رسانه‌ای قصد دارد ادراک جامعه را مدیریت و کاری کند که عوامل خودی در مسیر نقشه دشمن حرکت کنند. آنها در حال الگوسازی جدید رفتاری با استفاده از رسانه‌های نوین نیز هستند و آن را الگوی جهانی می‌نامند؛ در حالی که این، الگویی غربی و آمریکایی است و در تقابل با الگوی بومی و ملی قرار می‌گیرد.

وی افزود: از دیگر اقدامات دشمن، برای رسیدن به جهانی‌سازی تولید پیام، جنگ نرم است. این ابزارهای نوین، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌ها، توزیع پیام را جهانی می‌کنند؛ ابزارهایی که اختیار، بهره‌برداری و پردازش آنها در اختیار ما نیست. این روش‌ها و ابزار، به آنها امکان و قدرت می‌دهد تا دقیقا بفهمند که افراد جامعه، چگونه فکر می‌کنند؟ چه رفتار و علایق و سلایقی دارند و برای آنها طراحی، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی می‌کنند که اگر در مخالفت با منافعشان حرکت کنند، چه کاری باید انجام دهند. وی تصریح کرد: دشمنان برای دستیابی به این اهداف، با قلب واقعیت‌ها و حقیقت، جامعه‌ای شبکه‌ای ایجاد می‌کنند تا گروه‌های شبکه‌ای با کارکرد خاص مد نظرشان شکل بگیرد. آنها قصد دارند با شکل‌دهی این کاربران و گروه‌های شبکه‌ای، پیام‌های «فریب» را در شبکه‌های اجتماعی مجازی و مطالب دروغ و جنگ نرم دشمن را بازنشر دهند و البته برای ان، مکانیزم‌هایی نیز پیش‌بینی شده است.

استراتژی خبرپراکنی کذب

دکتر سرافراز با افشای پشت پرده شکل‌گیری این جامعه‌های شبکه‌ای افزود: با همین هدف، وزارت خارجه آمریکا آموزشکده جامعه مدنی را با بودجه دفتر دموکراسی و حقوق بشر آمریکا راه‌اندازی کرده است.

وی سپس به مصادیقی از این فضاسازی اشاره کرد و گفت: برای نمونه در شبکه‌های اجتماعی، خبری کذب بارگذاری می‌شود و در ادامه هم روزنامه‌ها و سایت‌های خبری، آن فضاسازی را دنبال می‌کنند؛ مثل خبرکذب ممنوعیت پخش آثار خواننده ایرانی‌الاصل، سامی یوسف در رسانه ملی که بلافاصله یک روزنامه انگلیسی ویک روزنامه آمریکایی با درج گزارش و وادار کردن همان فرد به موضعگیری، سعی در فضاسازی داشتند و نیز پاسخ‌دهی رئیس صداوسیما به یکی از زندانیان سیاسی از دیگر مصادیق خبرپراکنی کذب بود که دکتر سرافراز به آن اشاره کرد و آن را ناشی از همین فریب‌کاری شبکه‌های اجتماعی دانست.

همچنین در این نشست مهدی اخوان بهابادی، قائم مقام سازمان در امور فناوری و رسانه‌های نوین و نیز مهدی مجتهد، معاون برنامه‌ریزی و منابع مالی به ایراد سخنرانی پرداختند.

دکتر پیمان جبلی، معاون خبر رسانه ملی:

بررسی پرونده هسته‌ای در صدا و سیما موفقیت‌آمیز است

مهم‌ترین شاخص فعالیت دوره مدیریت جدید رسانه ملی در حوزه خبر با پرونده هسته‌ای تجربه شد که تجربه بسیار ارزشمندی بود.

موضوع هسته‌ای، تبعات، آثار و دستاوردهایش یکی از موضوعات مهم، راهبردی و نحوه مدیریت این پرونده از نگاه رسانه و پوشش خبری آن هم از چالش‌های مهم محتوایی در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است.

ما برای پوشش مذاکرات هسته‌ای وقت بسیار زیادی اختصاص دادیم به طوری که از ابتدای فروردین تا پایان تیر، بیش از 640 ساعت برنامه‌های خبری در قالب خبر، گزارش، گفت‌وگو و برنامه‌های سیاسی تولید کردیم. معاون خبر رسانه ملی افزود: تا قبل از بیانیه لوزان با پرونده بسته‌ای روبه‌رو بودیم که هیچ داده و اطلاعاتی نداشت و ما تنها تصویری کلی داشتیم و در این مدت فضا و امکان لازم را در اختیار تیم مذاکره‌کننده قرار دادیم تا علاوه بر حمایت از مذاکرات، به پیشبرد اهداف مذاکرات و نظام کمک کنیم.

پس از بیانیه لوزان ما با چند گزینه روبه‌رو بودیم؛ اول این‌که به طور کلی فضای رسانه‌ای را در اختیار موافقان دستاوردهای مذاکرات قرار دهیم که امکان‌پذیر نبود، زیرا همان‌طور که پس از انتشار بیانیه لوزان دیدیم تفسیرهای آمریکایی‌ها از آن به صورت کاملا طبیعی سبب ایجاد مناقشه‌هایی در افکارعمومی کشور شد.

با توجه به ابهامات، سوالات و ملاحظات متعددی که پس از بیانیه لوزان مطرح شد، نمی‌توانستیم یکجانبه از روی توافق متن‌خوانی کنیم و تنها در خدمت موافقان آن باشیم، بنابراین بتدریج فضا را منطقی کردیم تا دیدگاه‌های طرف مقابل و منتقدان نیز با رعایت انصاف بیان شود.

پس از یک هفته از صدور بیانیه لوزان بیانات رهبر‌معظم انقلاب نیز موید این رویکرد بود که منتقدان باید امکان استفاده از فضا را داشته باشند. معاون خبر رسانه ملی توضیح داد: ما با انعکاس نظرهای موافقان و مخالفان جمع‌بندی کار را پیش بردیم و در اخبار و گزارش‌های خبری بر حمایت از اصل مذاکره و رعایت اخلاق و ادب نسبت به تیم مذاکره‌کننده، رعایت انصاف و توازن و کمک به منافع ملی و ایجاد انسجام، همدلی و همزبانی تاکید کردیم. اکنون پس از جمع‌بندی مذاکرات در وین ما با شرایطی روبه‌رو هستیم که با پس از لوزان متفاوت است، لذا به‌طور طبیعی در صورت گذر این جمع‌بندی از مجاری قانونی وظیفه همه حمایت از آن است.

آنچه در این مقطع دنبال می‌کنیم این است که با همان خطوط توازن و انصاف و بازخوانی جمع‌بندی مذاکرات وین افکارعمومی را با آنچه اتفاق افتاده است آشنا کنیم. البته در این بازخوانی در مورد فرازهای حساس تاکید روشنگرانه داریم.

معاون خبر رسانه ملی تاکید کرد: صدا و سیما در پوشش مساله هسته‌ای صرفا واسطه نقل دیدگاه‌های مختلف بوده و همواره بر حمایت از تیم مذاکره‌کننده، حمایت از اصل مذاکرات و دستیابی به توافق خوب تاکید کرده است.

همچنین در تمام برنامه‌ها اعم از خبر، گزارش، گفت‌وگو و برنامه‌های سیاسی رعایت توازن، انصاف و جلوگیری از قطبی‌سازی و ایجاد اختلاف در جامعه هدف بوده است.