جای خالی برنامه‌های ورزشی نوجوانان در تلویزیون

شماره‌‌های 7 و 10 حک شده روی این لباس‌ها چنان حس غروری به آنها می‌دهد که انگار دارند در مستطیل سبز شوت می‌زنند و دروازه‌بان را مغلوب کرده و گل را به ثمر می‌رسانند و تمام ورزشگاه به افتخار آنها منفجر می‌شود. همه این‌ حس‌ها را می‌توان با دیدن همان پیراهن، توپی که در دست می‌چرخانند و برق چشمانشان متوجه شد.آنها با سن و سال کمی که دارند معمولا همه مسابقات باشگاه‌های داخلی و خارجی را از تلویزیون تماشا می‌کنند و مثل آدم‌ بزرگ‌ها در برابر بازی واکنش نشان می‌دهند و حتی آن را تحلیل می‌کنند.

این کودکان عاشق ورزش و بخصوص فوتبال و والیبال همان مخاطبان خاموش و بی‌سر و صدایی هستند که تلویزیون برایشان برنامه ندارد. بیش از 20 سال است که کارتون فوتبالیست‌ها برای نسل‌‌های مختلف به نمایش درمی‌آید و سهم کودکان و نوجوانان از ورزش تلویزیون را رقم می‌زند.

فصل تابستان و تعطیلات در پیش است و تلویزیون سهم زیادی در پرکردن اوقات فراغت دانش‌آموزانی دارد که بیشتر آنها کودک و نوجوان هستند. اوقات فراغت تقریبا با آموزش‌های جنبی، ورزش و تفریح هم معناست. تلویزیون از این مفهوم در گزارش‌های خبری خود استفاده می‌کند و در فصل تابستان گاهی به ورزشگاه‌ها و آموزشگا‌های مختلف سری می‌زند و آماری از کودکان و نوجوانانی ارائه می‌دهد که در این مکان‌ها مشغول پرکردن اوقات فراغت هستند.

اما ورزش نوجوانان اگر برای رسانه ملی اهمیت پیدا کند و در چرخه برنامه‌سازی قرار بگیرد، می‌تواند موثرترین و شاید هم پرمخاطب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی برای نوجوانان باشد.

بر اساس شور و اشتیاق بچه‌‌ها به یادگیری ورزش‌های مختلف می‌توان برنامه‌های ترکیبی و نمایشی زیادی را تولید کرد. این اشتیاق به فراگیری در دختران و پسران متفاوت است و همین تفاوت هم می‌تواند ساختار و رویکرد برنامه‌ها را متنوع کند. اگر سریال‌ها و فیلم‌هایی را که در سه دهه گذشته در تلویزیون تولید شده بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که موضوع ورزش نوجوانان در آنها کاملا مغفول مانده است. علاقه‌مندی به ورزش در این گروه سنی در لابه‌لای داستان‌ آثار نمایشی به عنوان یک داستانک گاهی به تصویر در آمده است. اما به عنوان اصل هیچ‌وقت فیلمنامه‌نویسان یا تهیه‌کنندگان سراغ آن نرفته‌اند. این درحالی است که در تمام دنیا ستاره‌های ورزشی از همان کودکی شناسایی می‌شوند و آموزش می‌بینند. تاکنون بارها دیده‌ایم و شنیده‌ایم که فلان بازیکن فوتبال که الان ستاره است در زمین خاکی شهرستانی دورافتاده به دروازه کوچکی توپ می‌زده. عشق او به فوتبال از همان بچگی او را در بزرگسالی به ستاره فوتبال یا ورزش‌های دیگر تبدیل کرده است، اما تاکنون فیلمسازان کشور ما سراغ زندگی هیچ‌کدام از این ورزشکاران نرفته‌اند.

کودکان و نوجوانان علاقه‌مند به ورزش هنوز هم در کنار بزرگ‌ترها حتی اگر شده تا پاسی بعد از نیمه‌شب بیدار می‌مانند و مسابقات فوتبال یا والیبال را تماشا می‌کنند. از همین عشق و علاقه می‌توان برنامه‌های ترکیبی مناسب این سن را طراحی و تولید کرد. چه می‌شود اگر مثلا مسابقه فوتبال بین دو تیم بارسا و یونتوس، روز بعد از بازی در برنامه‌ای ویژه برای بچه‌ها با زبان خودشان تحلیل شود؟ چه می‌شود اگر شبکه پویا هم مثلا بازی پرسپولیس و استقلال را مخصوص بچه‌ها پخش کند؟

کار سختی نیست اگر برنامه‌سازان تلویزیون سراغ نوجوان عاشق دوومیدانی بروند که با کفش‌های کتانی پاره در استان محرومی مانند سیستان و بلوچستان در حاشیه جاده می‌دود تا شوق به این ورزش را در درون خود زنده نگه ‌دارد.

در طول شبانه روز برنامه‌های ورزشی زیادی از تلویزیون پخش می‌شود، اما نوجوانانی که ورزشکاران آینده هستند در این برنامه‌ها غایبند. سوژه‌های خاموشی که اگر دیده شوند و اگر برایشان برنامه‌سازی شود هم تلویزیون به هدف خود که جلب مخاطب است رسیده و هم بچه‌ها از این‌که به آنها توجه شده است احساس رضایت خواهند کرد و به جمع بیننده‌های تلویزیون اضافه خواهند شد.

طاهره آشیانی / دبیر گروه رادیو و تلویزیون