رونق اقتصاد روستا به همت رسانه ملی

سال ۱۳۵۷ این نسبت به حدود 49 درصد شهری و 51 درصد روستایی تغییر یافت و امروز به دلایل مختلفی این نسبت دقیقا برعکس سال ۱۳۰۰ شده است و حدود 28 درصد جمعیت کشورمان در روستاها و 72 درصد در شهرها زندگی می‌کنند.

نگاهی گذرا به عوامل موثر به این تغییرات جمعیتی شهری ـ روستایی مشخص می‌کند که عامل اقتصاد نقش کلیدی در این تغییرات دارد.

در سال‌های ابتدایی دهه 50 باتوجه به افزایش درآمدهای نفتی و تغییرات پنجمین برنامه عمرانی کشور تلاش شد که با افزایش نقدینگی بخش کشاورزی تقویت شود که به دلایل رشد جمعیت و کاهش جمعیت شاغل و فعال بخش کشاورزی و سیاست‌های درهای باز دولت اهداف پیش‌بینی شده برنامه عمرانی تامین نشد.

در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی باتوجه به رویکرد انقلاب و توجه به اقشار محروم تلاش‌های زیادی جهت آبادانی روستاها انجام شد. فعالیت جهاد سازندگی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به‌طور مستقیم در خدمت آبادانی روستاها متمرکز شد. همچنین در جهت آموزش و ارتقای دانش کشاورزان و دامداران روستاها گام‌های موثری برداشته شد. با تمام تلاش‌های صورت گرفته اما متاسفانه دولت نتوانست جلوی مهاجرت روستاییان به شهر‌ها را بگیرد.

کشاورزی، دامداری و تولیدات صنایع دستی بخش‌های اصلی اقتصاد روستا را تشکیل می‌دهد. متاسفانه با روند افزایش واردات صنایع دستی بی‌کیفیت در یک دهه اخیر و عدم فرهنگسازی در جهت ارزش قائل شدن برای تولیدات صنایع دستی که علاوه بر یک محصول، یک اثر هنری دست‌ساز نیز محسوب می‌شود بخش تولیدات صنایع دستی روستایی که بیشتر شاغلان آن زنان روستایی هستند،‌ بسیار ضعیف شد.

تقویت بخش صنایع دستی و فرهنگسازی در بین مردم جهت استفاده از محصولات صنایع دستی ایرانی و ساخت داخل می‌تواند نقشی موثر در توانمندسازی روستاییان داشته باشد.در بخش‌های کشاورزی و دامداری وضع اما بهتر است. حمایت‌هایی که در حوزه کشاورزی و دامداری صورت گرفته در قیاس با صنایع دستی روستایی توانسته روستاها را حفظ کرده و اقتصاد آنها را تقویت کند.

حمایت از اقتصاد روستا یکی از مسائل کلیدی است که باعث توسعه پایدار روستاها می‌شود و به شکل مستقیم بر اقتصاد کشور تاثیر می‌گذارد. با افزایش تولیدات محصولات کشاورزی و دامپروری و حتی صنایع دستی و بازاریابی مناسب برای این محصولات سطح درآمد و کیفیت زندگی روستاییان افزایش می‌یابد. این موضوع درآمدزایی روستاییان را افزایش می‌دهد و از مهاجرت روستاییان به شهر‌ها نیز جلوگیری می‌کند. پیشرفت کشاورزی و دامپروری کشور را از واردات این محصولات بی‌نیاز یا کم‌نیاز می‌کند. وقتی واردات کم شود ذخیره ارزی بیشتر می‌شود و این امر کمکی بزرگ به اقتصاد کلان کشور خواهد کرد.اما متاسفانه هنگامی که بحث حمایت از تولید ملی مطرح می‌شود، همه نگاه‌ها به سمت صنعت و تولیدات کارخانه‌ها معطوف می‌شود. در حالی که حمایت از تولیدات روستایی و توجه به دامداری و کشاورزی به اندازه توجه به صنعت اهمیت دارد و کفه ترازو در این بخش‌ها باید تراز شود و هر کدام سهم خود را از توجه و اختصاص بودجه دریافت کنند تا اقتصاد کشور به توازن برسد.

حمایت از تولیدات ملی در بخش‌های صنعت، ‌دامداری و کشاورزی به هماهنگی و کار مستمر همه بخش‌های مرتبط و همچنین همراهی نهادهای فرهنگساز نیاز دارد.

رسانه ملی به‌عنوان فراگیرترین رسانه کشور با مخاطب میلیونی که در شهر و روستا دارد، می‌تواند در حمایت از اقتصاد روستا نقشی اساسی داشته باشد. صدا و سیما می‌تواند با تهیه برنامه‌هایی که جاذبه‌های گردشگری روستا را به نمایش می‌گذارند، ‌گردشگران را به روستاها بکشاند و از درآمد زیادی که از این طریق نصیب روستاییان می‌شود به توسعه و اقتصاد روستا کمک کند. توجه به گردشگری روستایی و سرمایه‌ای که از این طریق می‌توان جذب کرد یکی از بخش‌های مغفول مانده اقتصاد روستایی است.

همچنین رسانه با طراحی برنامه‌های آموزشی برای روستاییان می‌تواند آگاهی آنان را در بخش‌های دامداری و کشاورزی، بهداشت و... ارتقا دهد. معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در روستاها نیز می‌تواند در دستور کار برنامه‌سازان رسانه ملی قرار گیرد و به توسعه روستاها کمک کند.

رسانه ملی می‌تواند با رساندن صدای روستاییان به گوش مسئولان و مشکلاتی که در بخش‌های مختلف دارند، به تریبون این مردم تبدیل شود که هیچ رسانه‌ای برای بیان مشکلات خود ندارند و گاهی این مشکلات آنقدر زیاد می‌شود که روستایی از زمین و آبادی خود دل می‌کند و روانه شهر‌ها می‌شود و در شهر به عنوان کارگر روزمزد در ساخت ساختمان یا به‌عنوان کارگر ساده در کارخانه‌ای مشغول به کار شود، این یعنی بخش مهمی از اقتصاد کشور تضعیف شده است. بی‌توجهی به کشاورزی و دامداری یعنی نابودی روستا و این نابودی یعنی اقتصاد کم‌بنیه و بی‌رمق و وابسته به واردات.

با نگاهی به برنامه‌های صدا و سیما جای خالی برنامه‌‌هایی با محور روستا و توجه به اقتصاد روستا دیده می‌شود. اینک که شبکه پنج به شبکه اقتصادی تبدیل شده است، می‌توان امیدوار بود که این شبکه با اختصاص برنامه‌هایی به روستاها بیشتر توجه کند و بخشی از آنتن رسانه ملی را به این مردم اختصاص دهد و صدای مردم روستا و ظرفیت‌های مغفول مانده روستاها را به گوش دولتمردان و مسئولان برساند.

مجتبی حسینخانی / رئیس شورای سیاستگذاری کمپین «آری به تولید ملی»