هشدار کارشناسان درباره مرغ‌ های آنتی‌ بیوتیکی

بحث واردات گوشت پرچرب بوفالو و مرجوع شدن ماست‌های پالم‌دار صادراتی به عراق، اخباری بود که به دلیل حساسیت موضوع و درگیر بودن آن با جان و سلامت مردم، در صدر اخبار قرار گرفت.

حالا به گفته کارشناسان، این بار سلامت برخی مرغ‌ های گوشتی در مظان اتهام است مرغ‌هایی که گفته می‌شود مصرف آن برای سلامت انسان مضر است.

دکتر جاوید آل‌داوود، عضو هیات علمی دامپزشکی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: سلامت مرغ‌های مصرفی به دلیل تخلفات متعدد، مشکوک است. مثلا شاهد هستیم که به مرغ‌های گوشتی، بیش از حد آنتی‌ بیوتیک می‌دهند تا مرغ دچار بیماری نشود، اما باقی ماندن همین آنتی‌بیوتیک‌ها در بدن انسان، باعث می‌شود که مصرف‌کننده در برابر برخی داروها مقاوم باشد و همچنین مقاومت برخی باکتری‌ها در بدن انسان افزایش پیدا کند.

عضو شورای نظام دامپزشکی استان تهران تاکید می‌کند که اگر مثلا فردی دارای بیماری‌های عفونت تنفسی یا بیماری‌های گوارشی باشد، مصرف زیاد مرغ‌های حاوی آنتی‌بیوتیک باعث می‌شود که مصرف‌کننده در برابر مصرف داروهای ضد این بیماری‌ها مقاوم باشد و در نتیجه، فرآیند درمان بسیار سخت‌تر شود.

به گفته این کارشناس، در کشورهای توسعه‌یافته با تاکید بر پیشگیری و سلامت محیط پرورش این مرغ‌ها، کاری می‌کنند که مرغ‌ها کمتر دچار بیماری شوند و در نتیجه آنها نیازی به مصرف آنتی‌ بیوتیک ندارند.

مثلا در کشور کانادا اصلا به مرغ‌ها آنتی‌بیوتیک تزریق نمی‌کنند، اما در کشور ما به دلیل محیط نامناسب و شیوه غلط پرورش مرغ، با آنتی‌بیوتیک‌ها تلاش می‌کنند هر طور که شده عمر مرغ گوشتی را به یک ماه و نیم برسانند و بعد هم آن را سریع به بازار عرضه کنند.

حتی به گفته آل‌داوود، مرغی که به آن آنتی‌بیوتیک زده می‌شود، باید حداقل 72 ساعت بعد از تزریق به بازار عرضه شود، اما این اتفاق در بسیاری از موارد رخ نمی‌دهد.

وقتی حضور دامپزشک در واحدهای تولیدی مرغ اجباری نباشد، به باور این مسئول باعث می‌شود که مرغداری متخلف برای سود بیشتر و کاهش هزینه‌های تولید، دامپزشک استخدام نکند حتی جالب است که به گفته آل‌داوود، برخی مسئولان هم با عنوان این‌که باید از تولید داخل حمایت شود و باید هزینه‌های تولید را برای تولیدکنندگان کاهش داد، حضور دامپزشک در واحد تولید مرغ را اختیاری اعلام کرده‌اند. این اقدام باعث می‌شود که مرغ ناسالم به دست مردم برسد، در حالی که بعدها هزینه‌های بسیار بیشتری صرف درمان همین مصرف‌کننده‌ها می‌شود.

درست است که شاید در بعضی کشورهای توسعه‌یافته هم از آنتی‌بیوتیک در جریان تولید مرغ استفاده می‌شود، اما این عضو هیات علمی دانشگاه تهران تاکید دارد که مصرف آنتی‌بیوتیک هم ساختار و ضوابط دارد. اگر مثلا به یکباره مرغی دچار بیماری شود، باید از دز پایین آنتی‌بیوتیک‌ها مصرف کرد و در آن حالت هم باید دقت داشت که از آنتی‌بیوتیکی استفاده کرد که طول عمر بقای آن در مرغ‌ها کمتر باشد.

واکسن‌هایی که بحران می‌آفریند

تقلب و تخلف در صنعت تولید مرغ، اشکال مختلفی دارد که برخی از آنها شاید به گوشتان هم نخورده باشد.

مثلا این عضو شورای نظام دامپزشکی استان تهران می‌گوید: در برخی واحدهای تولیدی، وقتی مرغ داخل اتاق بخار می‌شود تا آن را تمیزتر به کشتارگاه بفرستند، در همین حین برخی تولیدکنندگان در بدن این مرغ‌ها سوراخ‌هایی ایجاد می‌کنند تا بخار آب در زیر پوست این مرغ‌ها جذب شود. در نتیجه با همین تخلف، گاهی 100 تا 200 گرم به وزن مرغ اضافه می‌شود.

محمود ابراهیمی، استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله تهران هم ضمن انتقاد از تولید مرغ‌های ناسالم به ایسنا تاکید کرد: روند فعلی واکسیناسیون مرغ‌های گوشتی نه‌فقط سبب بهبود حداقلی در وضعیت بهداشتی و سلامت صنعت طیور نمی‌شود، بلکه باعث موتاسیون در این نوع ویروس‌ها شده و آنها را متنوع‌تر و بعضا قوی‌تر می‌کند؛ بنابراین بهتر است مسئولان ضمن حذف واکسیناسیون در صنعت مرغ گوشتی، واکسیناسیون موثر را در صنعت مرغ مادر گوشتی انجام دهند.

به گفته این کارشناس، خسارات اقتصادی و تلفات بالا نیز ناشی از مصرف بالای انواع آنتی‌بیوتیک‌هاست که عمدتا به دلیل برنامه‌ریزی نادرست در امر واکسیناسیون و ضعف مدیریت بهداشتی اتفاق می‌افتد. افزایش بی رویه و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها در صنعت دام و طیور، به دلیل ایجاد «مقاومت آنتی‌بیوتیکی» خود به نوعی مخل امنیت بهداشتی کشور قلمداد می‌شود.

سازمان دامپزشکی: قبول نداریم، سند رو کنند

دکتر داریوش جهان‎پیما، مدیرکل دفتر مبارزه با بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی در گفت‌وگو با جام‌جم ضمن رد شبهه‌ها نسبت به مصرف این مرغ‌های آنتی‌بیوتیکی می‌گوید: این حرف‌ها را قبول نداریم و این موارد، فقط کلی‌گویی است. اگر کارشناسان عنوان می‌کنند که سلامت مرغ‌ها مشکل دارد، با سند و مدرک حرف بزنند.

به گفته این مقام مسئول، نظارت‌ها بر شرایط تولید مرغ بسیار دقیق است و این تولیدی‌ها اجازه ندارند که مرغ ناسالم دست مردم بدهند.

جهان‌پیما تاکید دارد که این حرف‌ها به این معنی نیست که تخلفی صورت نمی‌گیرد. به گفته این مقام مسئول، سازمان دامپزشکی هر ساله گوشت‌های زیادی را معدوم می‌کند که سلامت آنها را قبول ندارد، اما مردم مطمئن باشند آن گوشتی که با مجوز سازمان دامپزشکی، وارد بازار می‌شود، گوشت سالم است و مصرف آن مشکلی ندارد.

اما جدای از مراکز رسمی توزیع گوشت مرغ، این روزها خیلی‌ها در سوله‌ای کوچک و خارج از شهر هم به پرورش مرغ اقدام می‌کنند؛ تولیدی‌های کوچکی که کمتر پای ناظران به آنها می‌رسد، اما جهان‌پیما این را هم قبول ندارد و می‌گوید: ما حتی بر دامپروری‌های روستایی هم نظارت داریم و امکان این‌که مرغ ناسالم به بازار عرضه شود، وجود ندارد.

در شرایطی که سازمان دامپزشکی، کل مشکل را رد می‌کند و می‌گوید مرغ‌های عرضه شده در بازار مشکل سلامت ندارد، در این حالت فقط باید منتظر ماند و دید که کارشناسان و مسئولان حوزه غذا و سلامت، چه اسناد و مدارکی را برای اثبات مرغ‌های آنتی‌بیوتیکی ناسالم، مطرح خواهند کرد.

البته اگر از بعد منصفانه هم به بحث سلامت مرغ‌ها نگاه کنیم، برخی ادعاها درباره ناسالم بودن مرغ‌های گوشتی، بیشتر در حد شایعه است. مثلا وجود مرغ‌های هورمونی، ادعایی است که حتی منتقدان سلامت مرغ هم آن را رد می‌کنند، زیرا به دلیل گران بودن قیمت هورمون‌ها، حتی برای تولید کننده متخلف هم به صرفه نیست که از هورمون گران قیمت استفاده کند تا مرغ را چند گرم، چاق‌تر از حد معمول به مشتری بفروشد.

امین جلالوند - گروه جامعه