ایران و گردشگری سومین خلیج بزرگ جهان

تصورهایی که در ذهن تمام ما حکایت از سواحلی پهناور با امتیازات ویژه اقتصادی و منابع عظیم نفتی دارد. هر چند این آبراهه بزرگ بین‌المللی به عنوان یکی از معابر بسیار مهم انرژی در جهان است و عبور بسیاری از کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها در سواحلش رونق مخصوصی به وجود آورده، اما ظاهرا صنعتی نوظهور و پر از شور و نشاط توانسته جایگاهی مطمئن در میان تجارت سنتی این منطقه برای خود دست و پا کند؛ به‌طوری که اکنون اکثر کشورهای حاشیه‌ خلیج فارس در این زمینه سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی انجام داده و درآمد مناسبی از آن برای خود تدارک دیده‌اند، در حالی که کشورمان ایران هنوز با وجود امکانات طبیعی گسترده و جاذبه‌های تاریخی فراوان نتوانسته تور خود را از این صنعت نوظهور در خلیج همیشه فارس پرکند.

بله درست حدس زده‌اید صنعت گردشگری به عنوان یکی از پویاترین و سودآورترین صنایع بین‌المللی حتی در دوران رکود اقتصادی حاکم برجهان و منطقه توانسته منابع عظیم مالی را در اختیار کشورهایی با امتیازات منحصربه‌فرد قرار دهد و اکنون به عنوان یکی از صنایع بسیار سودآور منطقه پس از صنعت طلای سیاه مورد توجه مسئولان و مقام‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار گرفته است. از این رو بد نیست کمی درباره امکانات و همچنین دلایل توسعه صنعت گردشگری در برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس بدانیم و کمی درباره آینده آن در ایران زمین بگوییم.

جاذبه‌های گردشگری

همان‌طور که می‌دانیم در میان کشورهای هم‌مرز با خلیج فارس یعنی ایران، عراق، کویت، عربستان، امارات، قطر، بحرین و عمان، جمهوری اسلامی ایران با 1260 کیلومتر، طولانی‌ترین مرز را با این پهنه آبی دارد وهرکدام از کشورهای حاشیه خلیج فارس، با توجه به امکانات و منابعی طبیعی که در اختیار دارند از صادرات نامرئی منطقه بهره‌ می‌برند.

به‌طور کلی اگر از جاذبه‌های گردشگری این آبراهه استراتژیک بین‌المللی بخواهیم سخن بگوییم ابتدا باید به 130 جزیره منحصر به‌فردش اشاره داشته باشیم؛ جزایری که با توجه به تقسیمات بین‌المللی مناسب‌ترینشان در اختیار ایران قرار گرفته و اکنون در صنعت گردشگری نامی برای خود به یادگار گذاشته‌اند و پس از آن باید به مناظر و امکانات دریایی آن اشاره کنیم. امکاناتی که خود بالقوه برای ایجاد انگیزه‌های سفر کفایت می‌کنند و می‌توان برای کسب درآمد از آنها متناسب با فرهنگ و آداب منطقه سرمایه‌گذاری کرد؛ این در حالی است که هر سانتی‌متر از سواحل خلیج فارس نیز می‌تواند فرصتی شغلی برای ساکنانش باشد چون اکنون تفریحات ساحلی و فرا ساحلی در سراسر دهکده جهانی به عنوان اولین جاذبه تعیین کننده مقصد گردشگران است و کارشناسان بین‌المللی گردشگری معتقدند جاذبه‌های طبیعی، جاذبه‌های احداث شده از سوی سرمایه‌گذاران و البته طبیعت غیرقابل توصیف زیرآب (مرجان‌ها و گونه‌های مختلف جانوری) و سطحی (جزایر مرجانی و پوشش گیاهی) این منطقه همه و همه می‌تواند عاملی برای ورود گردشگران و گروه‌های تحقیقاتی از سراسر جهان باشد.

فرصت‌هایی طلایی

از سوی دیگر کارشناسان اکنون یکی از امتیازات بسیار مناسب برای توسعه صنعت گردشگری منطقه را استفاده از جاذبه‌های گردشگری ورزشی و سرمایه‌گذاری در آن دانسته و برایش برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدتی در نظر دارند؛ اما این پایان کار نیست چون به هر حال گردشگران به نوعی برای رسیدن به منطقه و استفاده از جاذبه‌های گردشگری آن محل باید راهی طولانی را طی کنند و نیازمند دریافت خدمات حمل و نقل مناسب از لحاظ قیمت و کیفیت هستند از این رو اکثر کشورهای یاد شده با تاسیس شرکت‌های حمل و نقل هوایی گسترده و سرمایه‌گذاری در این زمینه توانسته‌اند امکان دسترسی مسافران را از گوشه‌و کنار جهان براحتی به تفرجگاه‌های ساحلی خود فراهم کنند.

اما همان‌طور که قبلا نیز اشاره شد ایران دارای طولانی‌ترین سواحل حاشیه خلیج همیشه فارس است و امکانات طبیعی و غیرطبیعی متعددی را برای توسعه گردشگری خود در اختیار دارد. با این حال در سال‌های گذشته به دلیل برخی عوامل از جمله نبود مدیریت دقیق منابع، تحریم‌های یکجانبه غرب علیه کشورمان و همچنین هشت سال دوران دفاع مقدس، این صنعت پردرآمد در حاشیه جنوبی کشورمان رونق چندانی نداشته و گرچه در برخی مناطق از جمله جزایر کیش و قشم سرمایه‌گذاری‌هایی در زمینه توسعه گردشگری صورت گرفته و اکنون افق‌هایی در آن دیده می‌شود، اما همه یقین داریم که ساحل شمالی خلیج فارس همچون گنجی سرشار از اشتغال و درآمدزایی است که می‌تواند به واقع صنعت طلای سیاه را تحت تاثیر خود قرار دهد تا نه تحریم شدنی باشد و نه کسی نگران کاهش قیمت محصولاتش باشد. سواحل سیراف، هرمزگان، مناطق بکر طبیعی بوشهر و قشم، همه و همه می‌تواند محلی برای سرمایه‌گذاری و توسعه گردشگری ایران درنظر گرفته شود. از این‌رو بد نیست مسئولان کشورمان با توجه به شرایط سیاسی ایجاد شده در کشورمان و برطرف‌شدن احتمالی تحریم‌ها در آینده نزدیک، از همین روزها که مصادف است با روز ملی خلیج فارس در این زمینه گام‌های اساسی برداشته و با مشارکت بخش خصوصی و همچنین برنامه‌ریزی دقیق و متناسب با فرهنگ و آیین کشورمان در زمینه افزایش سهم درآمد گردشگری ایران از کل درآمد گردشگری منطقه را رقم بزنند.

عماد عزتی / جام‌جم