سودای سیمرغ (مسابقه سینمای ایران)‌

حتی در سینمای جهان هم کم پیش می‌آید دو فیلمساز حاضر شوند فیلمی را به اتفاق کارگردانی کنند و معمولا استقلال‌طلبی کارگردانان مدعی باعث می‌شود آب آنها با هم توی یک جوی نرود. مرور ساخته‌های مشترک هم معمولا ما را با فیلمسازانی روبه‌رو می‌کند که پیوند برادری باهم دارند؛ مثل برادران لومیر، برادران کوئن، برادران داردن و واچوفسکی‌ها. در ایران هم فقط زوج‌هایی مثل مسعود رسام ـ بیژن بیرنگ و ایرج طهماسب ـ حمید جبلی توانستند به شهرت و موفقیتی در سینما برسند. کیوان علی‌محمدی و امید بنکدار هم که چند سال بخوبی در کنار هم فعالیت می‌کنند و با هم فیلم می‌سازند نیز جزو همین دسته هستند، منتهی با گرایشی خاص‌تر و فرمالیستی‌تر که نمونه‌اش را در دو فیلم «شبانه» و «شبانه‌روز» دیده‌ایم. آنها امسال با فیلم «ارغوان» در جشنواره حضور دارند؛ یک اقتباس ادبی از کتاب «بوی قیر داغ» نوشته علی‌اکبر حیدری که اثری عاشقانه در ستایش موسیقی است و قصه زن و مردی را روایت می‌کند که در شب مرگ یک آهنگساز معروف همدیگر را ملاقات می‌کنند.

مکث: می‌توانید اسم کارگردانان این فیلم را این‌طوری هم بخوانید: امیدعلی محمدی و کیوان بنکدار!

اعترافات ذهن خطرناک من

کارگردان: هومن سیدی

بازیگران: سیامک صفری، نگار جواهریان، عباس غزالی، بابک حمیدیان، چکامه چمن‌ماه، هومن سیدی و رویا نونهالی

هومن سیدی ازجمله سینماگرانی است که به صورت همزمان دو مقوله بازیگری و کارگردانی را به‌طور جدی پیگیری می‌کند و در هر دوی آنها نیز کم و بیش موفق است. بازیگر «یک تکه نان» و «خط ویژه» که به‌عنوان کارگردان فیلم‌های خلاقانه و نوگرایی چون «دندان آبی» (کوتاه) و «آفریقا» را در کارنامه دارد، این‌بار هم با تجربه متفاوت دیگری به جشنواره می‌آید؛ «اعترافات ذهن خطرناک من» درباره مردی است که وقتی از خواب بیدار می‌شود، هیچ چیز را به یاد نمی‌آورد. سیدی همان‌طور که در «سیزده» نگاه متفاوتی به بلوغ یک پسر نوجوان داشت، این‌بار هم با تکیه به فرم و ساختار روایی و بصری خاصی، فیلمی معمایی درباره مواد مخدر ساخته است.

مکث: سیامک صفری، بازیگر کهنه‌کار و توانای تئاتر که در سینما هیچ‌گاه آن بخت و فروغ عرصه نمایش را نداشته، اخیرا در مصاحبه‌ای گفته بود: اگر جشنواره فیلم فجر یک دفعه هم جایزه را به من بدهد، به جایی برنمی‌خورد.

فرار از قلعه رودخان

کارگردان: غلامرضا رمضانی

بازیگران: محمد بحرانی، سیروس همتی، شکرخدا گودرزی، علیرضا مهران، حمیدرضا فلاحی و گروهی از دانش‌آموزان شهرستان میبد یزد

مسئولان جشنواره فیلم فجر امسال تصمیم گرفتند برای احیا و حمایت سینمای کودک و نوجوان دو فیلم برگزیده جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان را بطور مستقیم وارد بخش سودای سیمرغ کنند. «فرار از قلعه رودخان» ساخته غلامرضا رمضانی که اسمش یادآور برخی فیلم‌های مهیج تاریخ سینماست، از این‌گونه است. قصه درباره گروهی دانش‌آموز شهر میبد است که به اردوی شمال می‌روند، اما وقتی معلمشان به قول خود درباره دریا بردن آنها عمل نمی‌کند، دانش‌آموزان تصمیم می‌گیرند خود به تنهایی این کار را بکنند، اما در راه گیر خلافکاران می‌افتند. با این که می‌توان مهجوری فیلم‌های ژانر کودک و نوجوان در جشنواره فیلم فجر را پیش‌بینی کرد، اما نفس نمایش این آثار در مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور را باید به فال نیک گرفت. ضمن این‌که رمضانی هم که ید طولایی در ساخت این‌گونه فیلم‌ها دارد، می‌داند چطور دست کم تماشاگران کودک و نوجوان را پای اثر نگاه دارد.

مکث: این فیلمی از یک کارگردان اراکی درباره سفر دانش‌آموزان یزدی به گیلان است! پس همه جای ایران سرای من است.

کوچه بی نام

کارگردان: هاتف علیمردانی

بازیگران: فرهاد اصلانی، پانته‌آ بهرام، فرشته صدرعرفایی، باران کوثری، ملیسا ذاکری، ستاره پسیانی، محمدرضا غفاری، علیرضا استادی و امیر آقایی

هاتف علیمردانی از جمله کارگردان‌های جوانی است که در همین مدت کوتاه فیلمسازی‌اش گونه‌های فیلمسازی مختلفی را تجربه کرده است. تجربه‌هایی که گاه مثل «به خاطر پونه» موفق بوده و گاهی هم مثل فیلم سال گذشته او در فجر یعنی «مردن به وقت شهریور» به ناکامی محض منجر شده است.

«کوچه بی‌نام» فضایی تلخ و اجتماعی دارد و قصه اختلاف دو خانواده فقیر جنوب شهری را به تصویر می‌کشد. عکس‌های منتشر شده از فیلم یادآور فضای فیلم «هیچ» عبدالرضا کاهانی است و امیدوارمان می‌کند جزو کارهای خوب علیمردانی باشد.

مکث: مردن به وقت بهمن.

من دیه‌گو مارادونا هستم

کارگردان: بهرام توکلی

بازیگران: گلاب آدینه، سعید آقاخانی، بابک حمیدیان، هومن سیدی، ویشکا آسایش، مهسا علافر، سارا بهرامی، پانته‌آ پناهی‌ها، صابر ابر و جمشید هاشم‌پور

بهرام توکلی از جمله کارگردانان جوان، کاربلد و خوش فکری است که آدم دوست دارد کارنامه‌اش را دنبال کند. «پابرهنه در بهشت»، «پرسه در مه»، «اینجا بدون من»، «آسمان زرد کم عمق» و «بیگانه» با اوج و فرودهایی نسبی، نمونه‌های خوبی برای اتکا به استعداد و توانایی توکلی است.

او پس از فیلم‌هایی تلخ و روان‌شناسانه این بار سراغ فیلمی مفرح و کمدی رفته، هرچند باتوجه به پیشینه‌اش باید پس هر خنده‌ای، تلخی واقعیات اجتماع و آدم‌هایش را هم بچشیم و مزمزه کنیم. ترکیب بازیگران فیلم چیزی درحد تیم‌های بارسلونا و رئال مادرید است و تماشای اثر را از همین الان وسوسه‌انگیز می‌کند.

مکث: دیه‌گو آرماندو مارادونا، اسطوره فوتبال آرژانتین طبق اطلاعات صفحه‌اش در ویکی پدیا در مجموع 259 گل باشگاهی و 34 گل ملی به ثمر رسانده است و پژمان جمشیدی، بازیکن سابق باشگاه پرسپولیس هم فقط یک گل ملی در کارنامه دارد! در ضمن با توجه به مضمون فوتبالی فیلم و حضور بابک حمیدیان در نود درصد فیلم‌های جشنواره امسال یکصدا فریاد می‌زنیم: بابک بیا اینجا، بابک بیا اینجا!

ایران برگر

کارگردان: مسعود جعفری جوزانی

بازیگران: علی نصیریان، محسن تنابنده، سحر جعفری جوزانی، گوهر خیراندیش، حمید گودرزی، نیوشا ضیغمی، هادی کاظمی، شهره لرستانی، فریبا متخصص، احمد مهرانفر، سیروس میمنت، میرطاهر مظلومی و محمدرضا هدایتی

مسعود جعفری جوزانی چند سالی از سینما فاصله گرفت و وقتش را صرف نگارش و ساخت سریال «در چشم باد» کرد، اما او حالا و پس از 16 سال به سینما بازگشته است؛ با فیلمی کمدی و پربازیگر که در صورت ساختار جذاب و قصه‌ای منسجم می‌تواند به اثر ماندگار دیگری در کارنامه این فیلمساز تبدیل شود و خاطره موفقیت آثاری چون «شیر سنگی» و «جاده‌های سرد» را زنده کند. بویژه این‌که حضور علی نصیریان هم که در فیلم‌های ذکر شده همکاری درخشانی با جوزانی داشته، می‌تواند برگ برنده فیلم به حساب آید. جدیدترین ساخته جوزانی در ضمن بازگشت نصیریان به سینما هم به حساب می‌آید، چراکه آخرین حضور سینمایی این بازیگر پیشکسوت به سال 90 و فیلم «شکارچی شنبه» برمی‌گردد و نصیریان در این مدت فقط در تلویزیون و تئاتر نقش‌آفرینی کرد.«ایران برگر» قصه امرالله‌خان و فتح‌الله خان است که رقیب سرسخت همدیگر در انتخابات شورای روستا هستند.یکی از نکات جالب و کنجکاوی برانگیز درباره این فیلم، خوانده شدن تیتراژ آن توسط شهرام ناظری است.

مکث: خب، اگر خواستید می‌توانید ترانه تیتراژ شیرسنگی را با صدای تورج زاهدی زمزمه کنید: مر جنگه مر جنگه، خدا دونه جنگ تفنگه.

مرگ ماهی

کارگردان: روح‌الله حجازی

بازیگران: نیکی کریمی، علی مصفا، طناز طباطبایی، بابک حمیدیان، سحر دولتشاهی، ریما رامین‌فر، بابک کریمی، بهرنگ علوی، حسام محمودی، مهرداد میرکیانی، مروارید کاشیان و پانته‌آ بهرام

«مرگ ماهی» پیش از نمایش در جشنواره فیلم فجر خبرساز شد و دعوای مهناز افشار و روح‌الله حجازی به رسانه‌ها کشیده شد. دعوایی که منجر به کنار گذاشته شدن افشار از پروژه و جایگزین کردن سحر دولتشاهی شد و البته به سرانجامی نرسیده و پرونده آن مفتوح است. با خواندن خلاصه داستان فیلم که می‌گوید: «همیشه فکر می‌کردم ماهی‌ها هنگام مردن، وقتی لب می‌زنن، یه چیزی می‌خوان بگن که من اونو نمی‌شنوم» قطعا که چیزی دستگیرمان نمی‌شود، اما احتمالا این فیلم هم در حال و هوای دو ساخته قبلی حجازی است و بدون ارتباط داستانی به نوعی سومین قسمت آثاری چون «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» و «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» محسوب می‌شود.

مکث: زندگی مشترک ماهی خانوم و آقا!

خانه دختر

کارگردان: شهرام شاه‌حسینی

بازیگران: حامد بهداد، پگاه آهنگرانی، باران کوثری، رعنا آزادی‌ور، بابک کریمی، نادر فلاح، محمدرضا هدایتی، نسیم ادبی، امیرعلی نبویان، مانی شاه‌حسینی، رویا تیموریان و بهناز جعفری

تصورش بعید است کسی که زمانی دستیار فیلمسازانی چون بهرام بیضایی و رسول ملاقلی‌پور بود، فیلم‌هایی مثل «کلاغ پر»، «زن‌ها فرشته‌اند» و «آقای هفت رنگ» بسازد، اما چنین اتفاقی در عالم واقعیت افتاد و شهرام شاه‌حسینی استعداد و ظرفیت‌های فیلمسازی‌اش را در محصولات پویا فیلم به کار گرفت. اما به نظر می‌آید «خانه دختر» سرآغاز جدیدی در کارنامه سینمایی سازنده سریال‌هایی چون «همه چیز آنجاست» و «تاوان» باشد، فیلمی که انبوهی از بازیگران سرشناس را در خود دارد و فیلمنامه پرویز شهبازی (سازنده فیلم‌های نفس عمیق و دربند) هم یکی از برگ برنده‌های آن است. خانه دختر داستان مردی به نام مرتضی است که تصمیم می‌گیرد خانه‌اش را زودتر زیر قیمت بفروشد تا از نگاه سنگین مردم محله فرار کند.حامد بهداد در مراسم رونمایی خانه دختر، این فیلم را نقطه طلایی برای شاه‌حسینی دانست.

مکث: دخترها فرشته‌اند!

قول

کارگردان: محمدعلی طالبی

بازیگران: معصومه میرحسینی، مهدی شیرودی، مجید پتکی، نسرین بابایی و دانیال خوش‌سیما

«قول» یکی از دو فیلمی است که به خاطر موفقیت در جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان مستقیم وارد بخش مسابقه سینمای ایران شد و مورد ارزیابی هیات انتخاب قرار نگرفت. این فیلم که اثری اقتباسی از داستانی آمریکایی است، درباره پسری به نام پوریاست که خود را به‌دلیل اتفاق بدی که برای دوستش افتاده، مقصر می‌داند و سرزنش می‌کند. برای همین تلاش دارد خودش را از این مخمصه رها کند. جالب اینجاست که هر دو فیلم کودک و نوجوان این جشنواره حول و حوش مضامینی چون دروغ و قول و قرار می‌گردند.

محمدعلی طالبی، کارگردان قول سابقه قابل اعتنایی در ژانر کودک و نوجوان دارد و تماشاگران فیلم‌های «شهر موش‌ها»، «چکمه»، «تیک تاک» و «کیسه برنج» را از او به یاد دارند.

مکث: خوش قولی از ایمان است. (رسول گرامی اسلام)

مزار شریف

کارگردان: عبدالحسن برزیده

بازیگران: حسین یاری، مهتاب کرامتی، مسعود رایگان، ابراهیم برزیده، پدرام یوسفی، محمد آقامحمدی و عمار تفتی

عبدالحسن برزیده را با فیلم دفاع مقدسی «دکل» که رضا ایرانمنش بازیگر آن بود به یاد می‌آوریم. او پس از چند سال دوری از سینما با فیلمی پرهزینه و سخت بازگشته است. فیلمی که براساس ماجرای واقعی شهادت دیپلمات‌ها و خبرنگار ایرانی در مزار شریف افغانستان به دست طالبان ساخته شده است؛ یعنی همان روز هفدهم مرداد 77 که در تقویم به نام روز خبرنگار نامگذاری شد.

دستمایه قرار دادن فیلمی سینمایی درباره این اتفاق فی‌نفسه ریسک بالایی را می‌طلبد. بنابراین باید منتظر ماند و دید برزیده توانسته در ساخت فیلمی سیاسی و در عین حال جذاب و پرتعلیق موفق عمل کند یا نه؟

حسین یاری در این فیلم یکی از سخت‌ترین و متفاوت‌ترین نقش‌های کارنامه‌اش را بازی می‌کند؛ او الله مدد شاهسون است، تنها کسی که توانست جانش را از مهلکه نجات دهد.

محمدحسین جعفریان هم بتازگی مستندی به نام «چه کسی ما را کشت؟» درباره واقعه هفدهم مرداد ساخت و از زاویه جدیدی ابعاد این واقعه را بررسی کرد.

مکث: آمدم تا جان سپارم در مزار شیر حق‌‌/‌‌ جان سپرده از مزار خسرو دل می‌روم سید مصطفی سائس.

بوفالو

کارگردان: کاوه سجادی حسینی

بازیگران: پرویز پرستویی، سهیلا گلستانی، پانته‌آ پناهی‌ها، سیامک ادیب، محمدرضا فتحی و هومن سیدی

«همه چیز پایان‌یافتنی است و در این پایان سرگشتگی مزه مرداب می‌دهد.» این شعار تبلیغاتی فیلم «بوفالو» است که خب می‌دانم با خواندنش مسلما چیزی از موضوع و قصه فیلم دستگیرتان نمی‌شود! اما تازه‌ترین ساخته سینمایی کاوه سجادی حسینی حتی بدون اعتنا به ایده و خلاصه داستان هم دلیل خوبی برای تماشا دارد: پرویز پرستویی. بوفالو قصه زوجی به نام شکوفه و پیمان را به تصویر می‌کشد که پس از این‌که مرتکب دزدی می‌شوند به شمال می‌روند تا شخصی را ملاقات کنند و به وسیله او از کشور خارج شوند، اما اتفاقات آن‌طور که آنها می‌خواهند پیش نمی‌رود. تهیه‌کنندگی این فیلم را همایون اسعدیان به عهده دارد که علاوه بر کارگردانی هرازگاهی از جوانان عرصه فیلمسازی هم برای ساخت فیلم حمایت می‌کند. کاوه سجادی حسینی سال گذشته با فیلم «شب، بیرون» در جشنواره فیلم فجر حاضر بود.

مکث: دیگر کم‌کم دارد حساب بازی‌های مشترک پرویز پرستویی و سهیلا گلستانی که پیشتر در آثاری چون «امروز»، «بیداری برای سه روز» و «میهمان داریم» باهم همبازی بودند، از دستمان در می‌رود!

شرفناز

کارگردان: حسن نجفی

بازیگران: حمیرا ریاضی، علی اوسیوند، یاسمن اوسیوند، ضرغام استادی اصل، ایوب افشار، سعید گل‌بچه و خلیل خانی

حسن نجفی باوجود سال‌ها کار در سینما نام چندان شناخته‌شده‌ای میان عموم مردم نیست و سینمایی‌ها بیشتر با نام او آشنا هستند. سال‌ها تجربه دستیاری مجید مجیدی در فیلم‌هایی چون «بید مجنون» و «باران» و مجتبی راعی در فیلم‌هایی مثل «جنگجوی پیروز» و «تولد یک پروانه» او را حسابی آبدیده و پخته کرده است. ضمن این که او همزمان فکر و ایده‌های خودش را هم جلوی دوربین برده و فیلم‌های کوتاه، مستند و بلندی را ساخته است. قصه فیلم تازه نجفی در منطقه چابهار می‌گذرد؛ جایی که زنی به نام شرفناز تصمیم می‌گیرد همراه الیاس کوچکش به جایی بگریزد که همیشه آرزوی آن را داشته است. زوج حمیرا ریاضی و علی اوسیوند فقط بازیگران حرفه‌ای و شناخته‌شده فیلم هستند و کارگردان برای جان بخشی به دیگر شخصیت‌ها سراغ هنرمندان بومی رفته است. نکته جالب درباره نجفی این است که او امسال هم به عنوان کارگردان در جشنواره حاضر است و هم به عنوان دستیار کارگردان مجید مجیدی در فیلم «محمد(ص)». ضمن این که نباید آهنگسازی حسین علیزاده را برای این فیلم هم از قلم انداخت.

مکث: بیا برون یاشکا‌‌/‌‌ بال بکن چو چاشکا (بیا به آن طرف دریا برویم، مثل مرغابی پرواز کن). یک لیکوی بلوچی؛ لیکو یکی از گونه‌های ادبیات شفاهی و موسیقی بلوچ‌هاست.

روباه

کارگردان: بهروز افخمی

بازیگران: حمید گودرزی، بابک حمیدیان، مرجان شیرمحمدی، آرش مجیدی و جلال فاطمی

در حالی که در همه جای دنیا فیلمنامه‌نویسان و فیلمسازان از کوچک‌ترین و بی‌اهمیت‌ترین اتفاقات پیرامون جامعه خود فیلم‌هایی بزرگ و پرسروصدا می‌سازند، ما اینجا حتی نسبت به بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اتفاقات کشور خود هم بی‌اعتناییم و کم پیش می‌آید واکنشی هنرمندانه نسبت به آن نشان دهیم. ترور دانشمندان هسته‌ای کشورمان از جمله موضوعات مهمی است که سینمای داستانی ما خیلی به آن نپرداخته و دست بالا مستندهایی دراین باره تولید و پخش شده. ساخت فیلمی حرفه‌ای و سینمایی در این خصوص به دست یکی از تواناترین کارگردانان ایران خبر خوشی بود که خیلی زود عملی شد. بهروز افخمی که ید طولایی در رها کردن پروژه‌های سینمایی و بالعکس آن تمام کردن فیلم‌های ناتمام دارد، خوشبختانه این بار موضوع را جدی گرفت و تا پایان آن را دنبال کرد و به ثمر رساند. فقط امیدواریم او به مسیر فیلم‌های قابل اعتنای کارنامه‌اش همچون «عروس» و «شوکران» رفته باشد و فیلم موفقی ساخته باشد.

در ضمن همین که کارگردانی مثل افخمی تصمیم به پرکاری گرفته، اتفاق خوبی برای سینمای ایران است. یادمان نرود او سال گذشته به خاطر «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره را به دست آورده بود.

مکث: روبهِ پر فریب و حیلت‌ساز‌‌/‌‌ رفت پای درخت و کرد آواز.

دوران عاشقی

کارگردان: علیرضا رئیسیان

بازیگران: لیلا حاتمی، شهاب حسینی، بیتا فرهی، پرویز پورحسینی، نسیم ادبی، سعید داخ، لیلی فرهادپور و فرهاد اصلانی

علیرضا رئیسیان از کم‌کارترین کارگردان‌های سینماست و در 25 سال فعالیت فقط شش فیلم ساخته است. این گزیده‌کاری البته در فضای سینمای ایران نه عیب است و نه حسن و تجزیه و تحلیل آن به بررسی جمیع عوامل شخصی و اجتماعی نیاز دارد. هرچه هست رئیسیان کارگردان خوشفکر و کاربلدی است و این ظرفیت را دارد که با فاصله بسیار کمتر از این فیلم‌های خوبی، بسازد.

سازنده فیلم‌هایی چون «ریحانه»، «سفر» و «ایستگاه متروک»، شش سال از عرصه فیلمسازی دور بود و آخرین ساخته‌اش فیلم «چهل سالگی» بود. «دوران عاشقی» هم باتوجه به عنوانش در امتداد فضای عاشقانه فیلم. چهل سالگی است، دوران عاشقی ازجمله فیلم‌هایی است که کارگردان درباره لو نرفتن قصه آن خیلی انرژی گذاشته و دوست دارد تماشاگر بی‌هیچ پیش زمینه‌ای سراغ اثر برود. به هرحال سومین همکاری مشترک لیلا حاتمی و رئیسیان و همبازی شدن چندباره شهاب حسینی و لیلا حاتمی بهانه‌های خوبی برای دیدن این فیلم هستند.

مکث: چهل و شش سالگی یا ای دل اگر عاشقی در پی دلدار باش، بر در دل روز و شب منتظر یار باش!

طعم شیرین خیال

کارگردان: کمال تبریزی

بازیگران: شهاب حسینی، نازنین بیاتی، نادر فلاح، نازنین فراهانی، پریوش نظریه، مهدی حسینی بجستانی و عیسی یوسف‌پور

کارهای کمال تبریزی همیشه دیدنی هستند، حتی اگر پس از تماشا آنها را دوست نداشته باشیم. یادمان نرود که او چند تا از بهترین و دوست داشتنی‌ترین فیلم‌های سینمای ما همچون «لیلی با من است»، «مارمولک» و «فرش باد» را ساخته است و سه بار در جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین فیلم مردمی را به دست آورده. اما بدشانسی هم بخشی غیرقابل انکار در کارنامه اوست؛ آخرین موردش مشکلی بود که برای سریال «سرزمین کهن» او پیش آمد. همین‌طور دو فیلم «خیابان‌های آرام» و «پاداش»‌اش که راهی به سوی اکران عمومی پیدا نکردند. به هرحال ماجرای آشنایی خواستگاری یک پسر و دختر جوان که در بستری کمدی - رمانتیک و با محوریت محیط زیست و ارتباط انسان با طبیعت تعریف می‌شود، با هنر تبریزی و البته فیلمنامه نغمه ثمینی ارزش یک بار تماشا را دارد.

مکث: اگر با من نبودش میلِ دیرین‌‌/‌‌ چرا ظرف مرا بشکست شیرین؟

عصر یخبندان

کارگردان: مصطفی کیایی

بازیگران: فرهاد اصلانی، مهتاب کرامتی، آنا نعمتی، سحر دولتشاهی، محسن کیایی، مینا ساداتی، ژاله صامتی و بهرام رادان

مصطفی کیایی از آن دسته کارگردان‌های جوان و خلاقی است که می‌توان با خیال راحت و امیدواری کامل به انتظار تماشای اثر بعدی‌شان نشست. او در وهله اول به تماشاگر احترام می‌گذارد، فضا و ریتم را می‌شناسد و می‌داند چطور قصه‌اش را گرم و جذاب و درگیر کننده پیش ببرد. «ضدگلوله» و «خط ویژه» مثال‌های خوبی در این زمینه‌اند و او این فیلم‌ها را همان‌طوری ساخته که باید ساخته می‌شد.

«عصر یخبندان» اما برخلاف فیلم‌های شاد و شنگول قبلی کیایی، یک ملودرام تلخ است. کیایی هم از جمله کارگردان‌های تودار این دوره از جشنواره است که به جای خلاصه قصه‌ای سرراست این جملات را در اختیار رسانه‌ها قرار داد: در عصر یخبندان خارپشت‌ها تصمیم گرفتند رنج خارهای یکدیگر را تحمل کنند، اما کنار هم باشند و به هم گرما بدهند. خارپشت‌ها تنها جاندارانی بودند که در عصر یخبندان زنده ماندند.

مکث: به نظر شما اسکرات «عصر یخبندان»ِ ایرانی کیست؟ همان سنجاب بی‌قرار کارتون معروف عصر یخبندان که همیشه دغدغه حمل بلوط دارد!

رخ دیوانه

کارگردان: ابوالحسن داوودی

بازیگران: طناز طباطبایی، صابر ابر، ساعد سهیلی، نازنین بیاتی، امیر جدیدی، سحر هاشمی، فرنوش آل‌احمد و بیژن امکانیان

با فیلم‌های ابوالحسن داوودی خاطرات خوبی داریم؛ چه فیلم خاطره‌انگیز «سفر جادویی» که سینا از ترس پدر داخل ماشین لباسشویی می‌رود و چه فیلم «جیب‌برها به بهشت نمی‌روند» و قصه دلشاد، دستفروش دوره گردی که برای سامان دادن به زندگی‌اش دست به دزدی می‌زند.شیرین‌کاری‌های علیرضا خمسه در نقش موجود فضایی فیلم «من زمین را دوست دارم» را هم به این فهرست اضافه کنید؛ فیلمی پر از لحظات بامزه که محصول خلاقیت پیمان قاسمخانی به‌عنوان نویسنده فیلمنامه و داوودی به‌عنوان کارگردان و دیگر عوامل سازنده فیلم بود.داوودی چند سال بعد با کمدی حرفه‌ای‌تر و اجتماعی‌تر «نان، عشق و موتور 1000» توانایی‌اش را در کارگردانی نشان داد و با ساخت «تقاطع» هم استعدادش را در به تصویر کشیدن وجوه تلخ اجتماع به رخ کشید. امتداد این نگاه حالا به «رخ دیوانه» کشیده شده و داوودی قرار اینترنتی چند جوان را دستمایه ساخت فیلمی پرتعلیق قرار داده است.

مکث: جوانان، شبکه‌های اجتماعی و قرار 2015!

خداحافظی طولانی

کارگردان: فرزاد موتمن

بازیگران: سعید آقاخانی، ساره بیات، نادر فلاح، ابراهیم اشرفی، سهی بانو ذوالقدر، نقی سیف جمالی، علی میلانی و میترا حجار

عاشقانه «شب‌های روشن» یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است؛ اثری که حتی هنوز هم می‌تواند دل بلرزاند، اما فیلم‌های دیگر فرزاد موتمن، فیلمساز خوشفکر سینما باوجود امتیازهایی هرگز نتوانست به استحکام و ماندگاری این فیلم برسد. به نظر می‌رسد «خداحافظی طولانی» که براساس فیلمنامه‌ای از اصغر عبداللهی ساخته شده، فیلم موفق دیگری در کارنامه‌اش باشد. فیلم قصه مردی است که از اتهام یک قتل جنجالی تبرئه شده، اما مردم همچنان به چشم یک مجرم به او نگاه می‌کنند. این وضعیت بر روابط عاشقانه او هم سایه می‌اندازد و آن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.سعید آقاخانی یکی از متفاوت‌ترین نقش‌های کارنامه‌اش را بازی می‌کند و می‌تواند یکی از شانس‌های دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد باشد.

مکث: اینجا نمی‌شه به کسی نزدیک شد. آدما از دور دوست‌داشتنی‌ترن. (از دیالوگ‌های استاد در فیلم «شب‌های روشن.»)‌

حکایت عاشقی

کارگردان: احمد رمضان‌زاده

بازیگران: بهرام رادان، شیلان رحمانی، بهمن زرین‌پور، شوان اتوف و قطب‌الدین صادقی

حکایت عاشقی حتی پیش از جشنواره هم خبرساز شد؛ این فیلم ابتدا توسط هیات انتخاب برای حضور در بخش نگاه نو پذیرفته شد، ولی بعد مشخص شد کارگردانش پیش از این نیز فیلم دیگری به نام «بشیر» ساخته بود و طبق مقررات نمی‌تواند در بخش فیلم اولی‌ها حضور داشته باشد، اما گویا کیفیت فیلم به قدری خوب بوده که اعضای هیات انتخاب آن را به بخش سودای سیمرغ فرستادند.فیلم داستان خبرنگاری را روایت می‌کند که به یکی از بازماندگان بمباران شیمیایی حلبچه دل می‌بندد.بازی بهرام رادان در نقش اصلی برگ برنده فیلم به حساب می‌آید و می‌تواند باعث هرچه بیشتر دیده شدن اثر شود. تصاویری که رادان را دوربین به دست در حلبچه ویران و جنگزده نشان می‌دهد، یادآور عکس‌های آتیلا پسیانی در فیلم «خاکستر سبز» حاتمی‌کیاست.

مکث: ه‌ دووای خنکانی هه‌له‌بجه‌/‌ سکال یه‌کی دری ژم نووسی بو خودا‌/‌ به‌ر له‌ خه ل کی بو دره‌خت ی کم خوی نده‌وه‌‌/‌ دره‌خت گریا (بعد از کشتار حلبچه، دردنامه‌ای طولانی برای خدا نوشتم، قبل از مردم، آن را برای درختی خواندم، درخت گریست) ـ شیرکو بی‌کس.

تا آمدن احمد

کارگردان: صادق صادق دقیقی

بازیگران: مهدی فقیه، افسر اسدی، پرهام دلدار و بهرام ابراهیمی

بابا عقیل فیلم «هور در آتش» را یادتان است؛ همان پیرمردی که همراه پسرش رحمت راهی جبهه‌های جنگ می‌شود، اما میان پدر و پسر جدایی می‌افتد. پسر به خط مقدم می‌رود و پدر به دلیل کهولت سن پشت جبهه می‌ماند تا در انبار نان خدمت کند. مهدی فقیه، سال‌هاست با لهجه شیرین شیرازی و آن عینک گرد در فیلم و سریال‌های مختلفی بازی می‌کند و بیشتر هم او را با بازی در فیلم‌های دفاع مقدسی به یاد می‌آوریم. «تا آمدن احمد» جدیدترین حضور فقیه در این قالب است. فیلم روایتی از مقاومت مردم جزیره خارک در دوران جنگ تحمیلی است و قصه یکی از نیروهای هلال احمر در جبهه را روایت می‌کند که به شهادت می‌رسد، اما خانواده‌اش غافل از این ماجرا چشم انتظار آمدن او هستند. صادق دقیقی پیش از این هم یک اثر دفاع مقدسی دیگر به نام «بزرگمرد کوچک» را ساخته بود.

مکث: احمد در آتش.

تگرگ و آفتاب

کارگردان: رضا کریمی

بازیگران: پریوش نظریه، جواد عزتی، اصغر همت، سحر قریشی، پیام دهکردی، ناهید مسلمی، زهرا سعیدی، کسری عزیزا، پردیس احمدی و مهران احمدی

مدت‌ها بود به‌عنوان کارگردان خبری از رضا کریمی در سینما نبود و سازنده فیلم‌هایی چون «عشق+2»، «هزاران زن مثل من»، «انعکاس»، «تب» و «آدمکش» برای ساخت فیلمی پشت دوربین قرار نگرفت، اما او پس از پنج سال غیبت در عرصه فیلمسازی با فیلمی دفاع مقدسی به سینما بازگشته است.

فیلمنامه‌نویس فیلم «تراژدی» تاکنون نه آنچنان توانسته جایی مثبت در دل منتقدان باز کند و نه فیلم‌هایش گیشه‌ها را تسخیر کرده است، با این حال باید دید «تگرگ و آفتاب» که طبق شنیده‌ها نگاه متفاوتی به مقوله جبهه و جنگ دارد، می‌تواند دست‌کم در بخش اول با نظرات مساعدی همراه باشد یا نه؟

مکث: رضا کریمی با رضا میرکریمی فرق می‌کند!

شکاف

کارگردان: کیارش اسدی‌زاده

بازیگران: هانیه توسلی، بابک حمیدیان، سحر دولتشاهی، امیرکیان نجف‌زاده و پارسا پیروزفر

کیارش اسدی‌زاده را تماشاگران پیگیر سینما بیشتر می‌شناسند. او پیش از «شکاف» فیلمی چند اپیزودی و با روایت‌هایی مرتبط با هم به نام «گس» ساخت که امکان اکران عمومی در داخل پیدا نکرد، اما هم در نمایش‌های خصوصی دیده شد و هم در چند جشنواره جهانی مورد تحسین قرار گرفت. فیلمی که از بازیگرانی چون صابر ابر، پانته‌آ پناهی‌ها، محمدرضا غفاری و شبنم مقدمی بهره می‌برد. اسدی‌زاده امسال با فیلم شکاف در بخش مسابقه حاضر خواهد بود و باتوجه به حضور بازیگران شناخته‌شده‌ای چون هانیه توسلی و بابک حمیدیان می‌تواند امیدوار به جلب نظر تماشاگران باشد. ضمن این که قصه فیلم هم که شباهت فراوانی به خط اصلی «ملبورن» دارد می‌تواند کنجکاوی بیشتر تماشاگران را در پی داشته باشد؛ زن و شوهری ناچار می‌شوند برای زمان کوتاهی از فرزند دوستشان نگهداری کنند، اما وقوع یک حادثه زندگی آنها را به بحران می‌کشد.

مکث: حمیدیان اینجا، حمیدیان اونجا، حمیدیان همه‌جا!

شیفت شب

کارگردان: نیکی کریمی

بازیگران: محمدرضا فروتن، لیلا زارع، امیرحسین آرمان، امیر آقایی، گوهر خیراندیش، سحر قریشی، ترلان پروانه و نیکی کریمی

این بیش از هر چیز دیگر نشان‌دهنده هوش نیکی کریمی است که وقتی می‌بیند دوران ستارگی‌اش در عالم بازیگری به پایان رسیده و دیگر تنها گزینه نقش‌های اصلی زن سینما نیست، تغییر مسیر می‌دهد و به کارگردانی رو می‌آورد. البته او همزمان به مسیر آرام و هرازگاهی‌اش در بازیگری هم ادامه می‌دهد، اما هم او و هم تماشاگران خوب می‌دانند که دیگر شاهد آن حضور و موفقیت پیوسته کریمی در دنیای بازیگری نیستیم. بازیگری که دست کم چند نقش و فیلم ماندگار در سینما را دارد. گویا کریمی علاقه زیادی به زمان و گذر ایام دارد و چند فیلمش نام شب و روز را یدک می‌کشد؛ «یک شب»، «چند روز بعد» و حالا «شیفت شب». فیلمی که داستان زنی به نام ناهید را روایت می‌کند که در خیابان‌های تهران دنبال شوهرش می‌گردد تا راز زندگی‌شان را کشف کند!

مکث: با توجه به این نکته که کریمی تنها فیلمساز زن بخش سودای سیمرغ امسال است، می‌توان او را زنی تنها در وسط فصلی سرد دانست!

بهمن

کارگردان: مرتضی فرشباف

بازیگران: فاطمه معتمدآریا، احمد حامد، مریم شیرازی، امیر نصیری‌یکتا، فریده اسماعیلی و شیرین یزدان‌بخش

مرتضی فرشباف، کارگردان فیلم «بهمن» برای عموم مردم نام شناخته شده‌ای نیست، اما او یکی از شاگردان عباس کیارستمی است که پیش از این فیلم تحسین شده «سوگ» را ساخته بود. اثری که باوجود موفقیت در برخی از جشنواره‌های جهانی به دلیل فرم خاص و نامتعارفش امکان اکران عمومی را پیدا نکرد. حالا او با بهره‌گیری از قصه‌ای متعارف‌تر و استفاده از بازیگری نام‌آشنا همچون فاطمه معتمدآریا می‌خواهد گامی به سمت اکران احتمالی و البته تماشاگران بیشتر بردارد.بهمن قصه زن پرستاری به نام هماست که پیشنهاد شب کاری ده روزه در بیمارستان را می‌پذیرد، اما این مساله او را بیخواب می‌کند و او را تا مرز فروپاشی روابط خانوادگی هم پیش می‌برد. پس از فیلم «کارگران مشغول کارند»، این دومین بار است که معتمد آریا و حامد که در زندگی واقعی هم زن و شوهر هستند، در فیلمی با یکدیگر همبازی می‌شوند.

مکث: حتما که ربطی ندارد و شوخی است، اما شاید فرشباف خواسته با نامگذاری فیلم جدیدش، «بهمن» که هم نام پسر عباس کیارستمی است، به استادش ادای دین کرده باشد!