«زنان کوچک» ژاپنی در میدان‌های بزرگ

زنان کوچک یکی از معروف‌ترین رمان‌های خانوادگی با تم ‌زنانه در دنیای ادبیات است که کارهای اقتباسی سینمای کارتونی و موزیکال متعددی از روی آن ساخته شده است. این رمان بر اساس زندگی دختران خانواده مارچ در زمان جنگ بین ایالات جنوبی و شمالی آمریکا نوشته شده است. برخی شواهد حاکی از آن است که این رمان تا حد زیادی برگرفته از زندگی واقعی نویسنده و خواهرانش بوده است.

این کتاب در مواجهه با مخاطبان به قدری موفق بود که نویسنده آن به نوشتن دنباله داستان در کتاب «همسران خوب و پسران جو» (مردان کوچک) اقدام کرد که آن کتاب نیز بسیار موفق بود. سریال انیمیشنی که در حال حاضر از شبکه پویا در حال پخش است، یکی از انیمه‌هایی است که از روی این داستان مشهور ساخته شده است. فیلمنامه این سریال را آکیرا میازاکی نوشته و استودیو نیپون انیمیشن ـ که سابقه خوبی در ساخت سریال‌های انیمه بر اساس داستان‌های مشهور ادبیات جهان دارد ـ آن را به کارگردانی فامیو کوروکاوا ساخته است.

البته آکیرا میازاکی در اقتباس خود برخی از اسامی را تغییر داده است و شخصیت‌های جدیدی را که در داستان اصلی وجود ندارند، به بیننده معرفی کرده است. از جمله می‌توان به دیوید، برادرزاده عمه مارتا اشاره کرد که بسیار حریص و پول‌پرست است. جان، برده فراری که خانواده مارچ به او کمک می‌کنند نیز شخصیت جذاب دیگری است که در معرفی این خانواده به بیننده نقش مناسبی را ایفا می‌کند. شخصیت‌های دیگری مانند آنتونی بونه ـ گزارشگری که کارهای جو (در دوبله کتی شده است) را مورد انتقاد قرار ‌می‌دهد ـ یا هانا مستخدمه ـ که بر خلاف داستان اصلی که در آن فردی ایرلندی‌تبار است ـ یک سیاه آفریقایی ـ آمریکایی است و در داستان نقش خود را بخوبی به عهده می‌گیرد. به نظر می‌رسد انتخاب هانا برگرفته از نگاه ژاپنی‌ها به مساله سیاهپوستان آمریکا در قرن نوزدهم است.

داستان سریال درباره چهار خواهر در خانواده مارچ به نام‌های مگی، جو (کتی)، ایمی (سارا) و بتی است. آنها ابتدای سریال زندگی مرفهی دارند و بر اثر وقوع جنگ خانه خود را از دست می‌دهند و به ناچار به خانه عمه پدری‌شان می‌روند و در آنجا با برخورد سردی مواجه می‌شوند. با وجود این آنها ناچار می‌شوند تا انتهای جنگ و تا فراهم‌شدن امکان زندگی مستقل در آنجا بمانند. این چهار خواهر در گیرودار این حوادث، بزرگ می‌شوند و با مشکلات مالی ـ احساسی در دوران نوجوانی دست و پنجه نرم می‌کنند و در نهایت هر کدام جنبه‌های خوب و توانایی‌های نهفته‌شان را به کار می‌بندند تا انسان‌های بهتری شوند. آنها در غیبت پدر و مادر سعی می‌کنند با تدبیر بر مشکلات غلبه کنند و زندگی بهتری را برای خود تدارک ببینند.

مگی خواهر بزرگ‌تر ـ که ابتدای داستان تنها نگرانی‌اش دوختن لباس شب زیبایش است ـ برای کارکردن در سمت معلم سرخانه به خانه یکی از اشراف می‌رود و از بچه‌های شیطان مراقبت می‌کند.

جو (کتی) ـ که دختری پرانرژی و سرزنده است ـ همیشه با آداب و رسوم جامعه همراهی می‌کند. او داستانی می‌نویسد و آن را پیش ناشر روزنامه می‌برد تا آن را چاپ کند، اما مدیر روزنامه از کارش انتقاداتی می‌کند. جو ‌ ابتدا از انتقادهای آنتونی (مدیر روزنامه) بشدت می‌رنجد و ناامید می‌شود، اما بعد برای این که دید او را نسبت به کارهایش تغییر دهد، تلاش‌های مجددی را شروع می‌کند. از سوی دیگر مادر ـ که همیشه همراه و یاور فرزندان و همسرش است ـ در کنار درگیری‌هایش سعی می‌کند با برپایی بازارچه خیریه سهم بیشتری را برای کمک به همنوعانش فراهم کند.

دختر‌های دیگر خانواده هم خوب معرفی می‌شوند؛ بتی دختری گوشه‌گیر و خجالتی است و به همین علت تاکنون نتوانسته در مدرسه تحصیل کند بنابراین در خانه درس می‌خواند. او یک پیانیست فوق‌العاده است و معلوم می‌شود در کنار خصوصیات قبلی خود بسیار شجاع و فداکار است. ایمی(سارا) کوچک‌ترین خواهر خانواده مارچ و علاقه‌مند به نقاشی و طراحی است. او سعی می‌کند قدری از خواسته‌ها و خودخواهی‌هایش‌ کوتاه بیاید و خود را با شرایط ایجاد شده وفق دهد.

سریال انیمیشن زنان کوچک مشکلات دوران جنگ را به تصویری می‌کشد. زمان وقوع جنگ شمال و جنوب در آمریکاست و کم‌وبیش توانسته آن موقعیت را برای مخاطب بازنمایی کند. شخصیت‌پردازی مناسب و استفاده درست از ریتم باعث شده این اثر بتواند ویژگی‌های خودش را با وجود گذشت چند سال از ساخته شدنش بخوبی به نمایش بگذارد.از این نظر این مجموعه از آثار قابل اعتنا در روایت صحیح داستان در قالب انیمیشن است. این سریال پس از پخش در تلویزیون ژاپن سال 1987 توسط کمپانی «سابان اینترتینمینت» به انگلیسی دوبله شد و در کشور آمریکا و سایر کشورهای انگلیسی زبان پخش شد.

دوبله فارسی این سریال نیز با سرپرستی ناصر نظامی انجام شد و در این کار صداپیشه‌های شناخته‌شده‌ای همچون فریبا شاهین‌مقدم، مهوش افشاری، تورج نصر و منصوره کاتبی همکاری کرده‌اند.

این سریال دومین نسخه انیمیشنی است که بر اساس رمان زنان کوچک ساخته شده است. نسخه دیگری از این سریال سال 1981 توسط شرکت «توئی انیمیشن» در 26 قسمت ساخته شده بود. این کار هم به انگلیسی دوبله و از شبکه‌های تلویزیونی آمریکا پخش شد.

پریسا کاشانیان / قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)