مذاکرات هسته‌ای؛ پیشرفت در سکوت

هر چند هنوز روشن نیست این گفت‌وگوها تا پایان مهلت تعیین شده، به نتیجه دلخواه برسد، اما همین که به گفته وزیر امور خارجه کشورمان، «در این دور از مذاکرات طرفین به جای بیان مشکلات به دنبال راه حل بودند»، نشان می‌دهد هنوز نمی‌توان گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و 5+1 را شکست‌خورده تلقی کرد.

پیش از آغاز این دور از مذاکرات، حسن روحانی اظهاراتی امیدوارانه درباره دستیابی به توافق مطرح کرد. با این که در پایان گفت‌وگوهای وین، هنوز بحث بر سر مسائلی چون غنی‌سازی، تعداد سانتریفیوژها و لغو تحریم‌ها ادامه دارد، اما آنگونه که دیپلمات‌ها گفته‌اند، می‌توان به ادامه مذاکرات امیدوار بود و راه‌حل‌های تازه‌ای درباره حل و فصل اختلافات را بررسی کرد.

به همین دلیل برخی خبرنگاران مستقر در وین، این دور از مذاکرات هسته‌ای را از نظر حجم نشست‌های دیپلماتیک برگزار شده، شبیه به گفت‌وگوهای ژنو ارزیابی می‌کنند، هرچند روشن نیست فرجام مذاکرات شبیه به آنچه در ژنو رقم خورد، باشد.

معاون وزیر امور خارجه روسیه گفته است که از بین بردن اختلافات موجود طرفین، که او حجم آن را در مقایسه با نقاط مورد اشتراک «2 درصد» دانسته، نیازمند تصمیم‌گیری در پایتخت کشورهاست. شاید به همین دلیل بزودی قرار است مذاکراتی کارشناسی و نیز گفت‌وگوهایی جهت هماهنگی بیشتر میان اعضای 5+1 برگزار شود.

این مذاکرات می‌تواند ادامه دهنده پیشرفت‌های به دست آمده در مذاکرات وین باشد. پیشرفت‌هایی که هرچند در سکوت حاصل شد، اما تا پنج هفته دیگر باید بتواند از بین ‌برنده نقطه‌چین‌های متن توافق هسته‌ای باشد.

تهران بارها اعلام کرده است که آماده ارائه تضمین‌های فنی لازم برای صلح‌آمیز ماندن برنامه هسته‌ای خود است، اما بر سر حقوق هسته‌ای خود معامله نخواهد کرد.

این همان چارچوبی است که 5+1 باید با درک درست آن، شرایط را برای امضای توافق نهایی مهیا کند.

کشورهای غربی که به دلیل مختصات کنونی خاورمیانه، بشدت نیازمند دستیابی به توافقی جامع با تهران هستند، باید تصمیم بگیرند که بین منافع ملی خود و مصالح لابی‌های جنگ‌طلب یکی را انتخاب کنند.

چنین انتخابی هرچند از نظر منطق سیاسی دشوار نیست اما وابستگی برخی دولت‌های غربی به این لابی‌های ذی‌نفوذ، به نتیجه رسیدن مذاکرات را منوط به تصمیم دشوار کشورهایی کرده که گویا هنوز جسارت لازم برای اذعان به حقوق هسته‌ای کشورمان را پیدا نکرده‌اند.

کشورهایی که امیدوارند با حفظ سکوت خبری درباره فرآیند گفت‌وگوهای هسته‌ای، سطح اثرگذاری لابی‌های تندرو را کاهش داده و بستر لازم برای امضای توافق جامع را مهیا سازند.

مصطفی انتظاری‌هروی ‌-‌ گروه سیاسی