تا شقایق هست زندگی بایدکرد

به قافیه‌های ناتمام خوش آمدید

شبی که ما مهمان تهران در شب هستیم، برنامه قافیه‌های گمشده روی آنتن می‌رود. برنامه با پخش این اشعار آغاز می‌شود: کنار تو باران، کنار تو دریا، کنار تو خواب خوب روزهای بی پایان‌/‌ من با تو قدم می‌زنم تمام این لحظه‌ها را که تویی...

در ادامه، تیتراژ برنامه با ترانه‌ای از علی امینیان پخش می‌شود. وحید رونقی، گوینده برنامه که از سال 87 کارش را با استودیو صدای شهر رادیو تهران آغاز کرده است، صحبت‌هایش را این‌گونه آغاز می‌کند: اهالی قافیه‌های ناتمام به شما سلام می‌کنند. ما بامداد یکشنبه‌ها از ساعت 30 دقیقه بامداد تا ساعت 2 در خدمت شما هستیم.

امشب قصد داریم درباره زندگی صحبت کنیم، زندگی‌ای که هر کدام از ما به شکلی با خوشی‌ها و ناخوشی‌های آن مواجه هستیم. اگر به اطرافمان نگاه کنیم هر کس به نحوی زندگی می‌کند و با توجه به جهان‌بینی متفاوتی که دارد، زندگیش را می‌سازد. در ادامه صحبت‌های او موسیقی دلنوازی پخش می‌شود.

در مسیر زندگی

اسماعیل باستانی، تهیه‌کننده برنامه می‌گوید: برنامه قافیه‌های گمشده کاری از گروه اجتماعی و خانواده رادیو تهران است. در این برنامه درباره زندگی، مسائل و مشکلات زندگی زوجین صحبت می‌شود. برنامه به زندگی و راه و روش خوب زندگی کردن اختصاص یافته است.

وی می‌افزاید: در این برنامه زوج‌هایی که در آستانه جدایی قرار دارند، داستان زندگی خود را بیان می‌کنند و مردم هم به‌عنوان هیات منصفه عمومی قضاوت می‌کنند که آیا موضوع مورد اختلاف آنها ارزش فروپاشی یک زندگی را دارد یا خیر، آیا واقعا آنها باید دنبال قافیه گمشده دیگری باشند یا می‌توانند با گذشت، سعه‌صدر و درک مشترک و مسئولیت‌پذیری، بنیان‌های یک خانواده سالم را محکم‌تر و انرژی خود را صرف تربیت نسلی سالم کنند.تهیه‌کننده برنامه قافیه‌های گمشده با تاکید بر این‌که هدف از پخش این برنامه حفاظت از پیمان زناشویی است، ادامه می‌دهد: در این برنامه یک روایت از دو زوج خواهیم داشت و تلاش می‌شود از گرایش به جدایی و طلاق پرهیز شود. گزارش‌های مردمی را از سطح شهر تقدیم شنوندگان می‌کنیم و بخش کارشناسی، خواندن پیامک‌های مخاطبان و پخش تلفن‌های مردمی و ترانه و سرود از دیگر بخش‌های برنامه است.

تعامل با شنونده‌ها

گوینده برنامه درباره پول، خوشبختی و مفهوم زندگی صحبت می‌کند و در میان صحبت‌هایش نیز آهنگ‌هایی با ریتم ملایم پخش می‌شود.

در ادامه هم صدای شنونده‌هایی که با برنامه تماس می‌گیرند، پخش می‌شود. علی خواجه‌وندی از تهران می‌گوید: من تو قسمت شیرین زندگی هستم، چون پدر و مادر خوبی دارم و به‌خوبی و خوشی کنار هم زندگی می‌کنیم.

فاطمه ملاشریفی یکی دیگر از شنونده‌هاست که درباره توقعش از زندگی می‌گوید: همین که سالم هستیم، سایه پدر و مادرمان بالای سرمان است و همین که فرزندانمان تن سالمی دارند، باید خدا را شاکر بود. مجید لطفی شنونده بعدی است که از کرج تماس گرفته و به جنبه دیگری از زندگی اشاره می‌کند و می‌گوید: من قبل از فوت مادرم در بهترین جای زندگی بودم، الان هم خدا را شاکرم، اما تا آخر عمر این خلأ در زندگیم احساس می‌شود.

بیان مسائل خانوادگی زوجین

اکبر محمدی‌خانی، مدیر گروه اجتماعی و خانواده معتقد است: از نظر ما زندگی یک خانواده و یک زوج، دو مصرع از بیت شعری است که قرار است همدیگر را کامل کنند، گاهی اوقات افراد در انتخاب خود اشتباه می‌کنند به هر دلیلی؛ مثلا تجربه کم، مشاوره نادرست، احساسی فکر کردن، شرایط جبری و... گاهی اوقات نیز در مسیر زندگی و در تعامل با ناملایمات زندگی مشخص می‌شود انتخابشان درست نبوده یا دست‌کم یکی از طرفین چنین احساسی دارد، اما واقعیت این است که دست به انتخاب مجدد زدن هم گاه احساسی است و در خیلی از موارد مشکلی را حل نمی‌کند. در این برنامه به خانواده‌ها آموزش داده می‌شود زوجین نباید اسیر ناملایمات احتمالی یک زندگی مشترک شوند و به محض مواجهه با اولین دست‌انداز، اولین پستی و بلندی، اولین روی ناخوش زندگی و... ساز جدایی سر دهند، بلکه باید براساس اصل تفاهم و تطابق هرکدام از آنها یک قدم از مطلوب‌ها و خواسته‌های خود دور و به همان میزان به خواسته و مطلوب‌های طرف مقابل نزدیک شوند. در چنین حالتی به جای حرکت در مسیر جدایی در مسیر تفاهم قرار می‌گیرند.

وحید رونقی در ادامه پیامک‌های برنامه را می‌خواند: شیما پرندوش از تهران نوشته است؛ در مرحله تلخ از زندگی هستم، اما اطمینان دارم فردایی شیرین در انتظارم است. با این‌که پاسی از شب گذشته است، اما شنونده‌های بسیاری با برنامه تماس می‌گیرند و همچنان پیام می‌فرستند.

تعامل با مخاطب

وحید رونقی، گوینده برنامه در پاسخ به این پرسش که برنامه‌های شامگاهی باید چه مشخصه‌هایی داشته باشد، می‌گوید: از نظر من، مخاطب برنامه شامگاهی دو گروه هستند؛ یک گروه که مشغول به کار هستند و رادیو به‌عنوان همدمشان به کمکشان می‌آید.

گروه دیگری هستند که از رادیو یک نوع آرامش می‌خواهند. طبعا ما در این برنامه هر دو طیف را در نظر می‌گیریم تا برنامه آرامی داشته باشیم.

او در پاسخ به این پرسش که آیا برای بیان مشکلات و دغدغه‌های زوجین این ساعت زمان مناسبی است، می‌گوید: ما در برنامه تهران در شب سعی می‌کنیم مسائل خانوادگی زوجین را به شکلی مطرح کنیم که تبدیل به برنامه تخصصی نشود، چون نصف شب کسی حوصله بحث‌های تخصصی و روان‌شناسی ندارد، ما به زبان ساده‌تر مسائل را مطرح و در پایان برنامه نیز نتیجه‌گیری می‌کنیم.

گوینده برنامه شامگاهی تهران در شب درباره وجه تمایز اجرایش با برنامه‌های دیگر نیز می‌گوید: به نظرم ناخواسته تغییراتی اتفاق می‌افتد، من به دلیل تغییر سبک اجرا در زمان پخش برنامه شامگاهی، ناگزیرم قدری شبیه شب قبل برنامه را اجرا کنم. همچنین سعی می‌شود برنامه آرام‌تر و بدون تنش اجرا شود. کسانی هستند که می‌خواهند به خواب بروند و بعضی‌ها هم در حال کار کردن هستند، ما آرامش هر دو گروه را در نظر می‌گیریم.

رونقی در پاسخ به این پرسش که مخاطب شامگاهی از یک برنامه رادیویی چه انتظاری دارد، می‌افزاید: هر قدر شنونده احساس کند بدون واسطه با او صحبت می‌شود، بهتر می‌توانیم با او در تعامل باشیم. مخاطبان این توقع را دارند که پیامکشان در برنامه خوانده شود، به تماس‌های آنها پاسخ داده شود و صدای آنها از رادیو پخش شود.

وقتی مخاطب همت می‌کند و با برنامه تماس می‌گیرد و پیامک می‌زند، دوست دارد پیامکش خوانده شود. این‌گونه مخاطب با برنامه تعامل برقرار و به آن اعتماد می‌کند و برای برنامه و حرفی که می‌زند اعتبار قائل می‌شود، گاهی در برنامه‌های رادیویی ناخواسته از این مسائل غافل می‌شود.

مریم کریمی