تورهای علمی به شرط گنج‌یابی

ظاهرا صدای اعتراض آنها به جایی نرسید، چراکه هر روز از گوشه و کنار مملکت خبر از تاراج آثار باستانی به گوش می‌رسد و ناگوارتر آن‌که در این غارت‌ها، علاوه بر آسیب رساندن به آثار، محوطه‌ها و بناهای تاریخی تخریب جبران‌ناپذیری می‌بینند.

گنج‌یابی و حفاری غیرمجاز کم بود، حالا عده‌ای آمده‌اند آن را آموزش می‌دهند! سایت‌ها و وبلاگ‌های بسیاری آموزش گنج‌یابی را در دستور کار خود قرار داده‌اند؛ ولی شگفت‌انگیزتر آن‌که، بتازگی در سایت‌های مجازی، شبکه‌های اجتماعی و حتی برخی رسانه‌‌های رسمی اطلاعیه‌ای منتشر شده که نشان می‌دهد افرادی به سرپرستی یک استاد راهنما گروه کاوشی تشکیل داده‌اند و قرار است اواخر مرداد به تور علمی و آموزشی چگونگی دفینه‌یابی در جنگل‌های شمال کشور بروند.

فعالیت این گروه فقط معطوف به برگزاری تورهای علمی تحقیقاتی نیست. آنها در شبکه‌های اجتماعی نماآهنگ‌های متعددی درباره چگونگی آموزش گنج‌یابی به مخاطبان خود به اشتراک گذاشته‌اند.

در یکی از این ویدئو‌ها، گرداننده این سایت آورده که هدف ما از آموزش فقط زدن سنگ میراث فرهنگی به سینه است.

متولیان میراث فرهنگی با گنج‌یابان برخورد قهری انجام می‌دهند، ولی ما به آنها آموزش می‌دهیم که ناشیانه یک محوطه یا بنای تاریخی را تخریب نکنند بلکه با شناخت بهتر سراغ گنج بروند.

البته ظاهرا اداره حقوقی، حراست و یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی اطلاعی از این موضوع نداشته و حتی بتازگی پس از پیگیری‌های یکی از خبرگزاری‌های کشور، آنها در جریان چنین موضوعی قرار گرفته‌اند.

آنها حتی از فعالیت سایت‌ها و وبلاگ‌ها در خصوص آموزش گنج‌یابی بی‌خبر بوده‌اند و پس از هشدارهای فعالان میراث فرهنگی، یگان حفاظت از میراث فرهنگی که وظیفه شناسایی این تخلفات را دارد، دو گزارش از برخورد با متخلفان حوزه میراث فرهنگی منتشر کرد.

البته می‌توان از زاویه دیگری به این مسأله نگاه کرد. واقعیت این است که سازمان میراث فرهنگی و دیگر نهادهای مسئول در حفظ و جلوگیری از حفاری‌های غیرمجاز، به علت کثرت محوطه‌های تاریخی و وسعت کشور، توانایی نظارت همه‌جانبه را ندارند.

در میان افراد ناآگاه که تخصصی هم در کاوش علمی محوطه‌های تاریخی ندارند، جز آسیب زدن به آثار و محوطه، کاری دیگری انجام نمی‌دهند.

شاید آموزش اصولی به آنها حتی از طریق سازمان‌های مسئول چون سازمان میراث فرهنگی در حفظ محوطه‌ها و آثار مؤثر باشد و چه بسا این افراد با آگاهی از ارزش واقعی میراث فرهنگی کشور، از کرده خود پشیمان شده و به جمع فعالان میراث فرهنگی بپیوندند.

به هر حال، امیدواریم سازمان میراث فرهنگی نهایت تلاش خود را برای جلوگیری از حفاری‌های غیرمجاز و برخورد با افراد خاطی به کار گیرد.

کمیل انتظاری - گروه فرهنگ و هنر