گرچه درخصوص این که روزی این فناوری‌ها بتواند در حوزه تشخیص و درمان جایگزین پزشکان شود تردید‌های فراوانی وجود دارد، اما بدون تردید موفقیت‌های به‌دست آمده در پزشکی مدرن و امروزی و همچنین دستاوردهای پزشکان در درمان بیماری‌هایی که در گذشته درمان آنها غیرممکن به نظر می‌رسید به این معنی است که پیشرفت روزافزون فناوری‌ها در حوزه پزشکی در پیمودن این مسیر نقش بسیار مهمی داشته است.
آزمایشگاهی اختصاصی در گوشی‌های همراه
یکی از نمودهای بارز پررنگ‌شدن نقش فناوری در حوزه سلامت و درمان برنامک‌های اختصاصی است که با استقبال بسیار خوبی از سوی کاربران دنیای دیجیتال مواجه شده است. امروزه از برنامک‌ها و نرم‌افزارهای متعددی رونمایی شده که می‌تواند میزان فعالیت روزانه، کالری مصرفی، قند خون و ضربان قلب کاربران را زیر نظر قرار دهد. نصب اغلب این برنامه‌ها و نرم‌افزارها روی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها به آسانی انجام می‌شود و کاربران در هر گروه سنی می‌توانند براحتی از این نرم‌افزار و خدمات و امکاناتی که در آنها طراحی شده بهره‌مند شوند. چنین رویکردی موجب شده استفاده از فناوری اطلاعات در حوزه سلامت مورد توجه متخصصان و کارشناسانی قرار گیرد که در زمینه ساخت نرم‌افزار و برنامک‌های اختصاصی برای کاربران دنیای دیجیتال فعالیت می‌کنند.
فناوری در کنار پزشکان
اگر بخواهیم دورنمایی از آینده نقش فناوری در دنیای پزشکی را به تصویر بکشیم می‌توانیم بگوییم دور از انتظار نخواهد بود اگر در آینده‌ای نه‌چندان دور از برنامک‌ها و نرم‌افزارهایی رونمایی شود که به مراتب پیشرفته‌تر از نمونه‌های مشابه امروزی باشد و بتواند به کمک حسگرهای اختصاصی علاوه بر تجزیه و تحلیل و بررسی نمونه خونی گرفته شده از کاربر، فعالیت‌های مغزی و حتی قلبی او را زیر نظر قرار داده و بر این اساس به یک جمعبندی کلی از وضع سلامت شخص برسد. بر این اساس می‌توان گفت گوشی‌های هوشمند آینده می‌تواند یک مرکز درمانی در ابعاد بسیار کوچک و اختصاصی باشد. فواید و مزایای فناوری موضوعی است که همواره از آن صحبت می‌شود، اما باید توجه داشت هر علم یا فناوری را باید از دو جنبه مورد توجه قرار داد. یعنی درست در مقابل منافع و مزایایی که هر فناوری به همراه دارد، مضراتی هم وجود دارد. اگرچه حضور فناوری‌های مختلف در دنیای پزشکی می‌تواند امیدوارکننده باشد، اما همواره یک نگرانی وجود دارد که از نبود اطمینان کافی به چنین فناوری‌هایی در پایش سلامت بیماران ناشی می‌شود. بدیهی است هیچ فناوری‌ای عاری از خطا نخواهد بود. ممکن است اطلاعات ارائه شده از طریق فناوری با اشتباهاتی همراه باشد. بنابراین نمی‌توان با قطعیت پیش‌بینی کرد در آینده فناوری می‌تواند جایگزین پزشکان و متخصصان شود و بسیاری از کارهای تشخیصی در حوزه درمان به فناوری واگذار شود یا خیر و به همین دلیل نمی‌توان گفت انسان یا فناوری، کدام یک برنده این بازی خواهد بود. همچنان که در حوزه رباتیک هم درباره این که در آینده ربات‌ها بر انسان‌های حکمرانی می‌کنند یا در خدمات آنها خواهند بود، تردیدها و نگرانی‌های بسیاری وجود دارد.
بسیاری بر این باورند وقتی پای منافع مالی و کسب درآمد در میان باشد اخلاقیات رنگ می‌بازد و این حقیقتی است که شاید در زمینه حضور فناوری در دنیای پزشکی نیز به تغییر ماهیت فناوری منجر شود. بنابراین چنانچه درآمدزایی به عنوان یک بهانه وسوسه‌انگیز به ابزاری برای غفلت از هدف اصلی حضور فناوری که سلامت بیماران و نجات جان انسان‌هاست تبدیل شود می‌توان گفت ورود فناوری‌های نوین در حوزه سلامت و درمان رویدادی است که آینده موفقی پیش رو دارد.
رونمایی از لنزهای هوشمند گوگل
با آغاز رقابت میان فعالان حوزه فناوری برای حضور پررنگ‌تر در حوزه سلامت و درمان شرکت‌های بنام و مطرح عزمشان را جزم کرده‌اند تا در هر فناوری جدیدی که به بازار عرضه می‌کنند پتانسیل‌هایی برای حوزه سلامت و درمان در نظر گیرند. گوگل از جمله شرکت‌هایی است که همیشه تلاش کرده خود را با مسیر تحولات فناوری همگام کند. این شرکت بتازگی در قالب نسل جدیدی از فناوری‌های پوشیدنی در حوزه تشخیص و درمان از لنز چشمی هوشمندی رونمایی کرده که می‌توان با نصب یک حسگر اختصاصی روی سطح آن میزان قند خون کاربران مبتلا به بیماری دیابت را تحت کنترل قرار داد. این لنز به گونه‌ای ساخته شده که در فاصله بین دولایه تشکیل‌دهنده آن حسگرها قرار می‌گیرد. شرکت گوگل با طراحی یک حسگر اختصاصی برای اندازه‌گیری میزان قند خون این لنز هوشمند را به یک آزمایشگاه سیار برای بیماران دیابتی تبدیل کرده است. به عبارت دیگر بعد از طراحی برنامه‌های نرم‌افزاری اختصاصی برای اندازه‌گیری قند خون که روی گوشی‌های هوشمند قابل نصب است جریان جدیدی در حوزه فناوری به راه افتاده که ارمغان آن برای بیماران آسایش و رفاه بیشتر در مسیر زندگی خواهد بود. این لنزهای هوشمند نه‌تنها می‌تواند راهکاری برای درمان عیوب انکساری چشم باشد، بلکه با استفاده از حسگرهایی که به آن مجهز شده می‌تواند سلامت عمومی کاربر را نیز تحت کنترل قرار دهد. در این لنزها از حسگرها و تراشه‌های غیرتهاجمی استفاده می‌شود که از طریق اندازه‌گیری سطح قند در مایع اشک چشم، سطح قند خون بیمار را کنترل می‌کند. علاوه بر این، لنز هوشمند گوگل می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به پیرچشمی هم تاثیرگذار باشد. در حقیقت این لنز تمرکز طبیعی چشم را برای مشاهده اجسامی که در فاصله‌ای نزدیک قرار دارند امکان‌پذیر ساخته و به این ترتیب پیرچشمی و دوربینی را نیز درمان می‌کند. بر این اساس می‌توان پیش‌بینی کرد در آینده‌ای نزدیک، ابزارهای پوشیدنی بتواند نقش مهمی در بهبود کیفیت و استانداردهای زندگی داشته باشد.
فرانک فراهانی‌جم / گروه دانش
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
علی میرزابیگی، در گفت و گو با «روزنامه جام‌جم»:
«جام‌جم» روشهای مواجهه با کودکان در فضای مجازی و ضرورت سواد رسانه‌ای بزرگترها را بررسی کرده است
درگفتوگو با دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور بررسی شد
