کاهش‌ آثار فقر با تقویت مشارکت همگانی

فقر پدیده‌ای نیست که فقط با ثروت و سرمایه در ارتباط باشد بلکه تبعات بسیار تاسفباری به همراه دارد. جامعه‌شناسان و روان‌شناسان بسیاری از رابطه فقر و فساد سخن گفته‌اند و پژوهش‌های علمی دقیقی در این‌باره صورت گرفته است.

فقر در تحصیل و آموزش و پرورش کودکان و نوجوانانی که در آینده سکاندار حرکت علمی و تکنولوژیک کشور خواهند بود، اختلال ایجاد می‌کند.

در چنین شرایطی به همراه فقر، ریشه‌های بغض و حسد نسبت به افرادی که در سطح جامعه از رفاه نسبی برخوردار هستند، در میان ضعیفان گسترش خواهد یافت و انحرافات فکری و اخلاقی و حتی کنش‌های مجرمانه در میان این افراد دیده خواهد شد.‌ گاهی ناامیدی از تغییر شرایط فقرا چنان عمیق به نظر می‌رسد که گویی برای تحول و دگرگونی در زندگی‌شان نیازمند یک معجزه باشیم.

اختصاص ساعاتی از روز به‌عنوان همدردی و همراهی با فقرا، در ماه مبارک رمضان بیشتر نمود پیدا می‌کند. افراد خود را از خوردن و آشامیدن در بخش اعظم روز خصوصا در روزهای گرم تابستان منع می‌کنند تا هم به عبادت و تزکیه نفس بپردازند و هم در شناخت خود و نیازمندی‌های انسان گام بردارند.

در این ماه با اراده‌ای قوی، کردار و رفتار خود را بررسی می‌کنند و بدقت مراقب هستند که چه گام‌هایی برای جامعه برمی‌دارند. به دعا و راز و نیاز می‌پردازند و برای آرامش و سلامت تک‌تک افراد آرزو می‌کنند.

این دگرخواهی و انسان‌دوستی در تقویت حس مسئولیت انسان نسبت به جامعه اثرگذار است و می‌تواند در بهتر کردن معیشت فقرا با افزایش کمک‌رسانی همگانی و مشارکت عمومی و همچنین نوآوری مسئولانه موثر باشد.

آنان که دارای شرایط مالی و شغلی مناسب هستند با تعاون همکاران و دوستان خود می‌توانند بنگاه‌های خیریه راه‌اندازی کنند و با مطالعات بیشتر و همکاری جوانان، کارآفرینی کنند.

همه اینها وقتی با روح معنوی و در جهت نیکی رساندن به آحاد جامعه صورت پذیرد، از جایگاه ویژه‌ای نزد مردم برخوردار خواهد شد.

بیشتر روزهای سال مشغول کار و تلاش هستیم تا وضع معیشت و موقعیت شغلی و خانوادگی خود را ارتقا بخشیم، حال این‌که شاهد هستیم برخی مردم، در همسایگی ما ‌در‌محله‌ای چند صد متر آن طرف‌تر، به خاطر در اختیار نداشتن ساده‌ترین امکانات با مشکلات عدیده‌ روبه‌رو هستند و از غم و اندوه عمیقی رنج می‌برند. بسیاری از مردم از بیماری رنج می‌برند و هزینه‌ بالای درمان و مراقبت از بیمار، معیشت آنان را تحت تاثیر قرار داده است.

به یاد داشته باشیم خوراک و غذایی که در خانه داریم در بسیاری خانه‌ها موجود نیست. عده‌ای از مردم هزینه رفت و آمد اتوبوس و مترو را ندارند و در تامین نیازهای اولیه خانواده خود درمانده‌اند. حساب بانکی آنان آنقدر نیست که وام بگیرند و دوستان و آشنایان نیز یا آنها را از یاد برده‌اند یا از آنها دور شده‌اند.

اگر همه ما با عزم و اراده ملی و دینی از طریق ایجاد مکانیزم‌هایی نظیر اطلاع‌رسانی و رسیدگی مداوم به اقشار ضعیف جامعه اقدام کنیم، شاهد تغییر شرایط آنان و خانواده‌هایشان خواهیم بود. با قدم زدن در کوچه‌های دورافتاده و حاشیه‌ای شهر، نیازمندی افراد جامعه به امکانات ساده را درک خواهیم کرد.

ماه مبارک رمضان فرصتی مناسب خواهد بود، اگر به همراه ذکر و دعا، سری به حاشیه شهر بزنیم و از نزدیک زندگی مردم را فارغ از مشغله‌های خانوادگی خودمان نظاره‌گر باشیم. به این بیندیشیم چه راه‌هایی می‌تواند معیشت مردم را بهتر کند و چه فعالیتی درد و زحمت آنان را کمتر می‌کند.

انتظار تغییر و تحول در جامعه به وسیله حکومت‌ها و دولت‌ها نمی‌تواند تنها راه‌حل مشکلات باشد. فرهنگ ایرانی ـ اسلامی ما سرشار از مضامین نوع‌دوستی و کمک به نیازمندان است. کوشش ما در رفع نیازهای اولیه اقشار مختلف جامعه، دگرخواهی را تقویت خواهد کرد و در‌نهایت‌ برای ما نیز توفیق به همراه خواهد داشت.

جلال نبهانی‌زاده ‌/‌ جام‌جم