شالیزارهای شمال آب ندارد

به گفته مسئولان جهاد کشاورزی، اگر وضع شرایط جوی با همین روند به پیش رود و خبری از بارش باران و جاری ‌شدن سفره‌های آب زیرزمینی نباشد، دست‌کم ده هزار هکتار از اراضی شالیزاری شرق مازندران (میاندرود، نکا، بهشهر و گلوگاه) در معرض خشکسالی قرار خواهد گرفت.

البته کارشناسان این حوزه معتقدند با مدیریت صحیح مصرف آب و انجام برخی توصیه‌ها در زمینه مصرف کود و آب می‌توان جلوی این خسارت احتمالی را گرفت.

کارشناس مسئول برنج جهاد کشاورزی استان مازندران در این باره به جام‌جم می‌گوید: امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش بارندگی را داریم، ضمن این‌که درجه حرارت هوا نیز نسبت به سال گذشته بین یک تا دو درجه افزایش یافته است که به همین دلایل می‌توان کمبود آب و خسارت به شالیزارها را پیش‌بینی کرد.

ابراهیم قربان‌نژاد با بیان این‌که سال 87 هم مشکل کم‌آبی را در شمال کشور داشتیم که موجب وارد آمدن خسارت به برخی شالیزارها و زیر کشت نرفتن برخی دیگر شد، می‌افزاید: با این همه می‌توان با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح امسال جلوی این خسارت‌ها را گرفت به این ترتیب که آب را به صورت تناوبی به شالیزارها هدایت کرد.

وی با اشاره به ضرورت آبرسانی در دو زمان پاگیری شالی (در هفته اول بعد از نشا) و هنگام خوشه رفتن که حتما باید آب در این دو زمان پای بوته‌ها باشد، تصریح می‌کند: اما در مواقع دیگر می‌توان آب را به صورت تناوبی و نه همواره به بوته‌ها رساند که این امر حتی باعث پنجه‌دهی بیشتر خوشه‌ها و افزایش عملکرد آنها می‌شود.

قربان‌نژاد یادآور می‌شود: کود پتاسه نیز می‌تواند در زمان کم‌آبی بسیار موثر باشد، زیرا مقاومت گیاه را درمقابل تنش‌ها و خوابیدگی بوته‌ها زیاد می‌کند و البته بهتر است این کودها به صورت تقسیط (مرحله به مرحله) پای بوته‌ها ریخته و با خاک مخلوط شود تا از تبخیر و هدررفت آن جلوگیری شود.

کاهش 30 درصدی سفره‌های آب زیرزمینی

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بهشهر نیز با اشاره به این‌که امسال 14هزار هکتار از اراضی شالیزاری این شهرستان آماده کشت برنج شد و نخستین نشای شالی نیز بیست‌و سوم فروردین در رستم‌کلا صورت گرفت، به فارس می‌گوید: تاکنون در ده هزار هکتار از این اراضی، شخم و شیار انجام شده است، اما با توجه به شرایط جوی و بارش کم باران، به‌شالیکاران اعلام کردیم که اراضی شالیزاری خود را افزایش ندهند. غلامرضا قنبری می‌افزاید: به ‌دلیل بارش کم باران نسبت به مدت مشابه سال گذشته، با کاهش 30 درصدی سفره‌های آب زیرزمینی مواجه هستیم، دبی چاه‌های آب کشاورزی به نصف رسیده و ممکن است آب‌بندان‌ها پاسخگو نباشد و به‌طور کلی با ادامه روند فعلی، خشکسالی در کمین اراضی شالیزاری است.

حسن سلیمی، رئیس جهاد کشاورزی شهرستان نکا هم با اشاره به این‌که 9500 هکتار از اراضی شالیزاری این شهرستان زیر کشت برنج رفته است، یادآور می‌شود: دو آب‌بندان در روستاهای «خورشید» و «شهاب‌الدین» در بخش مرکزی (دشت) وجود دارد که ممکن است با ادامه روند فعلی، نتواند پاسخگوی تهدیدات خشکسالی باشد.

سید شبر موسوی، مدیر جهاد کشاورزی میاندرود نیز با اشاره به این‌که امسال8500 هکتار اراضی شالیزاری در این شهرستان زیر کشت رفته که در 6150 هکتار آن کشت مکانیزه انجام شده است، می‌گوید: اگر شرایط جوی به‌‌همین صورت باشد یک تهدید جدی برای اراضی شالیزاری محسوب می‌شود، اما به کشاورزان برای مبارزه با این پدیده و جلوگیری از خسارت‌های احتمالی آن، هشدارهای لازم داده و از آنها خواسته شده تا از افزایش سطح زیر کشت برنج در اراضی شان خودداری و به‌ جای آن نسبت به کیفیت‌بخشی و مکانیزه‌کردن اراضی فعلی تلاش کنند.

تهدید شالیزارهای شرق مازندران

در شرقی‌ترین نقطه مازندران یعنی شهرستان گلوگاه هم اوضاع خوبی بر اراضی شالیزاری حاکم نیست.

به گفته رئیس جهادکشاورزی گلوگاه، امسال 3000 هکتار از اراضی شالیزاری این شهرستان زیر کشت برنج رفته است که با وجود 450 هکتار آب‌بندان در سطح، اراضی در تهدید خشکسالی است.

علی طاهری خاطرنشان می‌کند: مشکل کمبود آب در اراضی شالیزاری پایین‌دست وجود ندارد، اما در منطقه بالادست، چون بخشی از آن از «نکارود» تغذیه می‌شود و این رودخانه هم خشک شده است، با مشکلاتی مواجه هستیم. وی میزان اراضی شالیزاری بالادست شهرستان گلوگاه را 450 هکتار اعلام می‌کند و می‌گوید: در اردیبهشت امسال نسبت به سال گذشته با کاهش 30 درصدی سفره‌های آب زیرزمینی روبه‌رو هستیم و این یک تهدید جدی برای اراضی کشاورزی است.

در مجموع با ادامه کم‌آبی در شرایط فعلی، از 34هزار هکتار از اراضی شالیزاری شرق مازندران، پیش‌بینی می‌شود دست کم یک‌سوم آن با خسارت مواجه ‌شود.

به گفته کارشناسان، یکی از مهم‌ترین عوامل برای جلوگیری از پدیده خشکسالی، احداث و بهره‌برداری از سدها است، با این حال اکنون بیش از 45 سال از آغاز ساخت سد «گلورد» نکا می‌گذرد، اما هنوز این طرح بزرگ ملی به‌بهره‌برداری نرسیده است.

آخرین خبرها حاکی از اختصاص 60 میلیارد تومان اعتبار به پیمانکار این طرح است و مسئولان هم قول دادند تا سال 94، این سد به بهره‌برداری موقت برسد.

با بهره‌برداری از سد گلورد، 30 هزار هکتار از اراضی شرق مازندران از کم‌آبی نجات پیدا کرده و ضریب تولیدات کشاورزی به‌طور طبیعی با سه ‌کشت متوالی در سال، به‌میزان چشمگیری افزایش می‌یابد.

فاطمه مرادزاده / گروه ایران