دلیل دفاع اوباما از دیپلماسی چیست؟

رئیس‌جمهور آمریکا دیروز در نطق خود مذاکره دولتش با ایران را به مذاکرات دوران جنگ سرد میان آمریکا و شوروی تشبیه کرد و عملا پذیرفت جهانی که روزگاری تئوریسین‌های آمریکایی از تک‌قطبی شدنش سخن می‌گفتند، چند قطبی است و یکی از این قطب‌های قدرتمند به گفته اوباما، ایران است که مذاکره با آن عملا همچون مذاکره با دولت جماهیر شوروی است.

با این همه اوباما می‌داند که هرچند تهران اکنون یک قطب سیاسی مهم در منطقه است، اما سرانجام گفت‌وگو با ایران آن سناریویی نیست که در شوروی پیاده شد، زیرا ایران در مذاکرات خود تجارب قرن بیستم را پیش رو دارد.

موضعگیری رئیس‌جمهور آمریکا در دفاع از دیپلماسی برای حل مساله هسته‌ای ایران و نیز بحران سوریه، درست در برابر رویکرد پیشین دولتمردان ایالات متحده است که از گزینه‌های نظامی سخن می‌گفتند و شاید بی‌نتیجه ماندن تهدیدات آنان در گذشته بود که باعث شد تا دیروز اوباما این عبارت همیشگی را که «گزینه نظامی روی میز است» تکرار نکند.

با این حال اوباما که بخوبی می‌داند در رابطه با نحوه مواجهه با تهران، با سرسختی کم‌سابقه‌ای از سوی نمایندگان مخالف در حزب جمهوریخواه و جنبش محافظه‌کار «تی پارتی» روبه‌روست، به آنها هشدار داد هرگونه تحریم جدیدی که مذاکرات اتمی با ایران را با مشکل مواجه کند، یکطرفه وتو خواهد کرد و این به آن معناست که تهدیدات رئیس‌جمهور آمریکا در این نطق سالانه بیش از آن‌که کشورمان را هدف گرفته باشد، مخالفان تندروی داخلی را نشانه گرفته بود.

بی‌تردید این تغییر رویکرد واشنگتن نسبت به تهران که حسن روحانی چندی پیش در داووس همین تغییر مواضع را عامل دستیابی به توافقات هسته‌ای خوانده بود، ناشی از واقعیت‌هایی است که استراتژیست‌های آمریکایی بخوبی آن را دریافته‌اند؛ واقعیت‌هایی همچون تحکیم قدرت ایران در منطقه و نقش بی‌بدیل کشورمان در صلح و ثبات خاورمیانه و همین پافشاری تهران بر مواضع خود در مقابل افراط‌گری و ایستادگی بر حفظ حقوق بین‌المللی خویش است که اکنون رئیس‌جمهور آمریکا را وادار ساخته تا به جای سخن گفتن از «محور شرارت»، نسبت به رفع مشکلات موجود با تهران ابراز امیدواری کند.

مصطفی انتظاری هروی - گروه سیاسی