دستشویی مگر ترس دارد ؟

موضوع گزارش ما ساده است اما ساده بودنش، باعث نمی شود مهم نباشد. حرف مان درباره دانش آموزانی است که از رفتن به دستشویی مدرسه طفره می روند و این باعث می شود ساعت‌ها، ادرار را در مثانه شان نگه دارند. در حالیکه نگه داری ادرار در مثانه ممکن است باعث آسیب های جدی به کلیه ها و مثانه و بیماری های عفونی در ناحیه مجاری ادرار و تناسلی می‌‌شود. 

دکتر آریا جنابی، فوق تخصص کلیه و مجاری ادرار به خیرنگار جام جم آنلاین توضیح می دهد که چه کودکان و چه بزرگسالان باید بلافاصله پس از احساس ادرار به دستشویی بروند تا مایع داخل مثانه تخلیه شود و نگهداری ادرار در مثانه باعث می‌شود حساسیت این عضو کم شود و فرد به مرور زمان پر شدن مثانه اش را احساس نکند.

وقتی حساسیت مثانه کم می‌شود و ادرار ساعت ها در آن می ماند به گفته جنابی، احتمال عفونت های ادراری در کودکان بالا تر می رود. در حالت عادی، جریان ادرار باعث می شود میکروب‌های خروجی از دستگاه گوارش با مدفوع، که هنوز روی سطح بدن باقی مانده اند، به طور کامل دفع شوند اما وقتی ادرار در بدن باقی بماند، میکروب ها زمان بیشتری برای حمله به مثانه و ایجاد عفونت دارند.     

بروز این نوع عفونت های ادراری در دختران بیشتر از پسران است که دکتر جنابی علت آن را آناتومی خاص مجرای ادرار دختران می داند. تنها اشکال نگه داشتن ادرار اما این نیست. جنابی توضیح می‌دهد که نگه داشتن ادرار، کم کم بر بافت کلیه‌های کودکان آسیب می زند و در بزرگسالی باعث اختلالاتی همچون دفع پروتئین از بدن می‌شود و حتی اختلال در عملکرد کلیه ها ممکن است بیماری های قلبی را هم به دنبال داشته باشد.

ترس را از دستشویی مدرسه بیرون کنید

همیشه کثیفی دستشویی مدرسه باعث حبس ادرار بچه ها نمی‌شود گاهی دستشویی ها آنقدرها هم کثیف نیست اما بچه ها نوعی ترس وسواس گونه از دستشویی رفتن دارند. مهرنوش بزازان، روانشناس می گوید که والدین در صورت تشخیص چنین رفتارهایی در کودک نباید به تحقیر یا تنبیه متوسل شوند بلکه باید برخوردی توأم با همدردی داشته باشند و نشان دهند که ترس او را درک می کنند اما درک کردن ترسش به معنای تاییدش نیست و باید درباره علت ترس با او گفتگو کنند.

به اعتقاد بزازان بسیاری از کودکان هنوز آداب دستشویی رفتن را نمی‌دانند چون والدین به آنها در این زمینه آموزش نداده‌اند و به این ترتیب یا از دستشویی رفتن در محیطی غریبه می‌ترسند یا اگر در خارج از خانه به دستشویی می روند بهداشت را رعایت نمی‌کنند.

این روانشناس پیشنهاد می کند والدین از مسئولان مدارس بخواهند به نظافت دستشویی‌ها بیشتر اهمیت بدهند و حتی در فراهم کردن نیازهای اولیه مدارس در دستشویی ها مثل خرید صابون و خوشبو کننده، کمک کنند. علاوه بر این مسئولان مدرسه می‌توانند محیط دستشویی را با گل های مصنوعی و پوسترهای رنگی بویژه درباره شیوه های دستشویی رفتن تزئین کنند تا بچه‌ها در این محیط احساس وحشت نداشته باشند.

والدین همچنین باید در تمیز کردن محیط هایی همچون دستشویی و حمام در خانه از کودکان کمک بخواهند برای مثال زمانی که دستشویی را می شویند از فرزندان بخواهند صابون تازه یا دستمال کاغذی برای دستشویی بیاورند تا ترس وسواسی آنها نسبت به محیط دستشویی به مرور زمان کم شود.

ترس آنها ریشه در خردسالی دارد

ترس وسواس گونه از دستشویی رفتن در محیطی غریبه چه وقت در کودکان آغاز می‌شود ؟ از روزی که پا به مدرسه می گذارند؟ پاسخ دکتر سارا هاشم پور روانپزشک به این پرسش منفی است. او می‌گوید: ترس از دستشویی رفتن، در سن دبستان ایجاد نمی‌شود بلکه ریشه در سنین بسیار پایین دارد. بچه ها تقریبا در  2 سالگی باید شیوه مناسب دستشویی رفتن را از والدین بیاموزند.

این روانپزشک با استناد به شمار زیادی از پژوهش های علمی در این زمینه در باره نکته ای عجیب هشدار می‌دهد : آیا می دانستید کوتاهی والدین در آموزش صحیح دستشویی رفتن به کودکان ممکن است زمینه ساز شمار زیادی از اختلالات روانی در بزرگسالی شود؟  

به گفته او، یکی از مشکلاتی که در کودکان به واسطه آموزش غلط برای دستشویی رفتن بروز می‌کند وسواس است که در کودکی هم با علائمی همچون نگه داشتن ادرار یا بردن عروسک و اسباب بازی با خودشان در دستشویی همراه است. این وسواس در بزرگسالی نیز در قالب فکرها یا رفتارهای تکرار شونده با شدت بیشتری ادامه پیدا می‌ کند.

هاشم پور به والدینی که فرزندان دختر و پسر با فاصله سنی کم دارند، توصیه می‌ کند؛ دختربچه ها زودتر از پسرها یاد می گیرند ادرار و مدفوع شان را کنترل کنند و بنابر این اگر پسر و دختری خردسال در خانه دارید نباید پسرها را به علت دیر یادگرفتن در کنترل ادرار سرزنش یا تنبیه کنید.

او توضیح می دهد که گرچه بهترین سن برای آموزش دستشویی رفتن به کودکان 24 ماهگی است اما تشخیص آمادگی ذهنی آنها برای یادگیری در این زمینه نشانه‌های دیگری هم دارد برای مثال وقتی کودکان از پوشک گرفته می‌شوند، اطلاع می دهند که خودشان را خیس کرده اند، درباره دستشویی رفتن دیگران کنجکاوی می‌کنند و می‌توانند از یک دستور ساده اطاعت کنند، یعنی برای یادگیری درباره شیوه صحیح دستشویی رفتن آاماده شده‌‌اند.

این روانپزشک می‌گوید کودکی که از دستشویی رفتن در هفت یا هشت سالگی می ترسد به احتمال زیاد اعتماد نسبت به محیط را در سنین کمتر به دست نیاورده و روش های رفتاری پدر و مادر در آموزش دستشویی رفتن به او، اضطراب زا بوده است.

یکی از راه‌ها برای کاهش اضطراب خردسالان در دوره آموزش دستشویی رفتن، استفاده از بازی یا جایزه دادن به فرزند در صورت یادگیری صحیح اوست، اما اگر کودکانی که دوره ابتدایی را می‌گذرانند و همچنان از دستشویی رفتن در محیط مدرسه می‌ترسند، والدین می‌توانند تا حدی که به حریم خصوصی آنها تجاوز نشود چند جلسه با آنها در دستشویی مدرسه همراه شوند برای مثال در محل شستن دست‌ها، کنار کودک بایستند یا از او بخواهند در دستشویی را باز کند و نشانش دهند که چیز ترسناکی در دستشویی مدرسه وجود ندارد تا به این ترتیب احساس امنیت کودکان را نسبت به محیط افزایش دهند.

جام جم آنلاین