یادآوری تاریخ به شیوخ منطقه

نیم‌نگاهی به اوضاع و احوال امروز برخی کشورهای منطقه، آینده کشورهایی را به نمایش می‌گذارد که امروز پشت گروه‌های تروریستی و تندروهای مذهبی منطقه قرار گرفته‌اند.

همان‌ها که به نام اسلام دست به جنایاتی می‌زنند که حاصلی جز تضعیف قدرت جهان اسلام و به نمایش گذاشتن چهره‌ای مخرب از این دین رحمانی در بر ندارد.

هر چند ممکن است عملیات‌ تروریستی گروه‌های تکفیری که در تازه‌ترین اقدامات خود یکی از دیپلمات‌ های ایرانی را در یمن به شهادت رسانده‌اند، موقتا این گمانه را در ذهن برخی شیوخ منطقه زنده کند که تروریسم هنوز می‌تواند نقشی در مهندسی مناسبات سیاسی منطقه ایفا کند، اما هوشیاری ملت‌های مسلمان در سوریه، لبنان، یمن یا عراق و شناخت دقیق عوامل پنهان حامی تروریسم، باعث می‌شود که کشورهای حامی افراطیون نقشی در آینده سیاسی این کشورها نداشته باشند.

از دیگرسو کشورهای غربی بویژه ایالات متحده نیز که امسال باید خاک افغانستانی را ترک کند که با زحمت سایه طالبان را امروز کمرنگ‌تر از گذشته بر سر خود می‌بیند، می‌دانند که استراتژی انتقال توان تروریست‌ها به سوریه با هدف کاهش ناامنی‌ها در افغانستان و پاکستانی که شاید در آینده کریدور اعزام نیروهای ناتو به کابل شود، هر چند در کوتاه‌مدت ممکن است برخی منافع واشنگتن و متحدانش را در منطقه تامین کند، اما در بلندمدت فرجامی جز تلاشی دیگر برای بیرون راندن بنیادگرایان از کشورهای عرب خاورمیانه و ادامه روند جنگ و خونریزی در یکی از حساس‌ترین مناطق جهان نخواهد داشت.

اگرچه شاید نتوان از سرکردگان گروهک‌های تروریستی انتظار داشت که متوجه این واقعیت باشند که چگونه چونان عروسک‌هایی بازی‌خورده ابزار برخی دولت‌های منطقه یا قدرت‌های جهانی شده و منافع آنان را پیش می‌برند، اما از دولتمردان انتظار می‌رود با آینده‌نگری و نیز نگاهی به تجربه تندروی‌ های گذشته در کشورهای مختلف، این درس را از تاریخ دیپلماسی بگیرند که در کشاکش‌های سیاسی، عاقبت در چاه تفرقه‌افکنی فرقه‌گرایانه‌ای که برای دیگران کنده‌اند، فروخواهند افتاد و روزی شعله‌های افراطی‌گری که امروز خود در بیرون از مرزها شعله‌ورش ساخته‌اند، در داخل مرزها دامنگیرشان خواهد شد و این همان درس مهمی است که اگر دیر‌فراگرفته شود، آینده منطقه را دستخوش تحولاتی ناگوار خواهد ساخت.

در شرایط کنونی منطقه، به نظر می‌رسد که تنها دفاع از «اسلام عقلایی»، «ناسیونالیسم دموکراتیک» و «مدرنیسم بومی» خواهد توانست به رشد خاورمیانه کمک کند و فرجام تبلیغ و حمایت از «اسلام‌گرایی رادیکال»، «ناسیونالیسم آمرانه» و «مدرنیته تقلیدی»، چیزی بجز گسست‌ های خونین قومی و مذهبی و ادامه جنگ‌افروزی‌ها نخواهد بود.

مصطفی انتظاری‌ هروی ‌-‌ گروه سیاسی