شهر بدون زباله‌ام آرزوست

تا آن وقت چند ساعتی فرصت باقی است پس حالا نوبت موش‌ها و گربه‌های محل است که از این سفره پهن شده نهایت لذت را ببرند.

اهالی محل که زباله‌ها را بدون کیسه روی زمین ریخته‌اند کار گربه‌ها را راحت کرده‌اند، اما گربه‌ها هم یاد گرفته‌اند ‌ برای پیدا کردن غذاهای خوشمزه باید سختی بکشند پس از این ‌که به جان کیسه‌های زباله سیاه رنگ بیفتند نه‌تنها ناراحت نیستند، بلکه لذت هم می‌برند چون این کار در تخصص‌شان است.

ضیافت موش‌ها و گربه‌های محل

همه چیز برای ضیافت بزرگ موش‌ها و گربه‌های محل آماده است؛ سفره رنگارنگی از انواع زباله‌های تر و خشک که گربه‌ها و موش‌ها به جانشان بیفتند و محتویات آنها را در سراسر کوچه پخش کنند.

کارگران خدمات شهری هم وقتی برای بردن زباله‌ها سر می‌رسند، فقط مخزن زباله را خالی می‌کنند و کیسه‌های پاره شده را از روی زمین برمی‌دارند، اما دیگر حوصله این که زباله‌های پخش‌شده در سطح پیاده‌رو را هم جمع کنند‌ ندارند، حالا نوبتی هم که باشد نوبت مگس‌ها و حشرات موذی محل است که دلی از عزا دربیاورند.

این تصویری از کوچه پس‌کوچه‌های محلات شهر ماست که وضعیت جمع‌آوری زباله‌های آن چندان رضایت‌بخش نیست، فعالان محیط زیست و اعضای شورای شهر تهران می‌گویند با وجود این که روزانه بالای یک میلیارد تومان برای جمع‌آوری زباله‌های شهری هزینه می‌شود، اما وضعیت جمع‌آوری و دفن این زباله‌ها دارای مشکلات فراوانی است.

نان زباله دزدها در روغن

یک مخزن سرریز از زباله و کیسه‌های نایلونی سیاه‌رنگی که گربه‌های محل به جانشان افتاده‌اند و تمام محتویات آن را روی سطح پیاده‌رو پخش کرده‌اند، اینها را بگذارید کنار رهگذر ژنده‌پوشی که با آن گونی بزرگ و سنگینی که روی دوش گذاشته تا کمر درون مخزن زباله افتاده تا از میان انبوه زباله‌ها چیز به درد بخوری پیدا کند.

شاید به جرات بتوان ادعا کرد‌ در این یکی دو سال اخیر تعداد زباله‌‌جمع‌کن‌ها بیشتر از گذشته شده و هر محله برای خودش تعدادی زباله دزد ثابت دارد که آن محل را پاتوق خودشان کرده‌اند، این موضوع گویای این است که سطل‌های زباله‌ای که گاه یک شبانه‌روز جمع‌آوری نمی‌شود، کار و کاسبی زباله‌جمع‌کن‌ها را رونق داده است.

این موضوع را رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران نیز قبول دارد و می‌گوید: حضور زباله دزدها طی یکی دو سال اخیر در سطح شهر پررنگ‌تر شده از طرفی وقتی این افراد برای پیدا کردن چیز به درد بخوری زباله‌های موجود در مخازن را به هم می‌ریزند باعث پراکندگی و پخش شدن این زباله‌ها در اطراف می‌شود که در واقع علاوه بر آشفتگی بصری موجب انتشار انواع آلودگی‌ها در محله می‌شود.

رحمت‌الله حافظی همچنین با تاکید بر این‌ که فضای فعلی در جمع‌آوری زباله شهر تهران و مخازن زباله، محلی برای سوء‌استفاده تعداد قابل توجهی از زباله‌جمع‌کن‌ها شده در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: این مخازن سود قابل‌توجهی را برای زباله‌جمع‌کن‌ها دارد و هر روز تعدادشان افزوده می‌شود و این در حالی است که اگر طرح اولیه برای پسماند‌های خشک و تر اجرا می‌شد امروز این افراد در سطح شهر تهران چنین فضایی را برای به هم زدن زباله‌ها و سودآوری از این محل پیدا نمی‌کردند.

با وجود این ‌که شهرداری روزانه یک میلیارد و 250 میلیون تومان برای جمع‌آوری و دفن زباله و پسماند هزینه می‌کند، اما متاسفانه وضعیت جمع‌آوری زباله‌ها، تفکیک و دفن آنها رضایت‌بخش نیست. این موضوع را رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران به بودجه‌ای که امسال شورای شهر تهران به درخواست شهرداری برای موضوع زباله‌های شهری در نظر گرفته اشاره کرده و توضیح می‌دهد: در بودجه امسال 410 میلیارد تومان بودجه برای جمع‌آوری و دفن زباله و پسماندهای شهری تعیین شد که این رقم در متمم بودجه به 465 میلیارد تومان افزایش پیدا کرده، اما با این حال هنوز وضعیت جمع‌آوری زباله و پسماندها از سطح شهر مطلوب نیست.

لطفا ما را بشویید!

حتما دیده‌اید وقتی می‌خواهند صاحب ماشینی که مدت‌هاست رنگ کارواش را به خود ندیده، شرمنده کنند روی آن می‌نویسند: «لطفا مرا بشویید!» حکایت این روزهای مخازن زباله هم چیزی شبیه حال و روز ماشین‌هایی است که گاه ماه‌ها رنگ آب به خود نمی‌بیند.

سطل‌های زباله پس از این که از سوی کارگران خدمات شهری از زباله خالی می‌شود، بوی نامطبوعی می‌دهد که به دلیل ته‌مانده زباله‌هایی است که چند ساعتی را در این مخزن باقی می‌ماند. این مخازن پس از این که خالی می‌شود ، محل مناسبی برای تجمع مگس و پشه‌ها می‌شود.

شهروندان به یاد دارند ‌شست‌وشوی این مخازن در گذشته با جدیت بیشتری انجام می‌شد، بخصوص در فصل تابستان که به دلیل گرمای هوا امکان انتشار بوی نامطبوع از آنها زیاد بود، اما به نظر می‌رسد مدتی است پیمانکاران جمع‌آوری زباله‌ها نظارت اداره خدمات شهری شهرداری‌های مناطق را چندان جدی نمی‌گیرند و اهمیتی به شست‌وشوی مخازن زباله نمی‌دهند. این موضوع موجب گلایه اعضای شورای شهر تهران از معاونت خدمات شهری شهرداری تهران در یکی از جلسات شورا که به بررسی وضعیت جمع‌آوری و تفکیک زباله از مبدا اختصاص داشت‌ هم شده بود. احمد دنیامالی، رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران با بیان این که کیفیت جمع‌آوری زباله کاهش پیدا کرده است، از این که سطل‌های زباله اغلب بدون درپوش بوده و شست‌و‌شوی آنها مرتب انجام نمی‌شود، بشدت انتقاد کرده بود.

شهروندان زباله‌ساز

سرانه تولید زباله در پایتخت بسیار بالاست به طوری که در برخی مناطق روزی سه بار زباله‌ها جمع‌آوری می‌شود در حالی که این وضعیت در بسیاری از شهرهای دنیا روزی یک بار یا حتی سه بار در هفته است. این گفته رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران است که معتقد است یکی از دلایلی که وضعیت جمع‌آوری زباله و پسماندها در شهر به نحو مطلوبی پیش نمی‌رود این است که تولید زباله از سوی شهروندان بی‌رویه و در تمام ساعات شبانه‌روز انجام می‌شود. حافظی با تاکید براین‌که شهروندان باید شیوه صحیح تفکیک زباله از مبدا را بیاموزند، می‌گوید: شهروندان باید بدانند ‌ بهترین زمان برای گذاشتن زباله بیرون از منزل بین ساعات 21 تا 21 و 30 دقیقه شب است و در مابقی ساعات نباید این کار انجام شود؛ چراکه ماندن طولانی مدت زباله‌ها تا زمانی که کارگران خدمات شهری از راه برسند جز آلودگی محیط زیست و زشت‌شدن منظر شهری هیچ فایده‌ای نخواهد داشت.

فرهنگسازی برای تفکیک زباله از مبدا

اگر شهروندان شیوه صحیح تفکیک زباله از مبدا را بیاموزند و آن را رعایت کنند قطعا تا حد قابل توجهی از میزان هزینه‌های شهرداری برای جمع‌آوری زباله‌ها کاسته خواهد شد.

این برنامه‌ای است که کمیسیون سلامت شورای شهر تهران قرار است با همکاری شهرداری آن را به سرانجام برسانند.

حافظی در این زمینه می‌گوید: در حال رایزنی با معاونت خدمات شهری شهرداری تهران هستیم تا کیسه‌های زباله رنگارنگ‌ در اختیار شهروندان در سطح مناطق گذاشته شود تا آنها از همان داخل منزل زباله‌های خود را تفکیک کنند.

به گفته حافظی، اگر برنامه‌ریزی‌ها خوب پیش برود این کار همین امسال اجرایی می‌شود و گرنه اجرای آن سال آینده قطعی خواهد بود.

پیش‌بینی می‌شود به این ترتیب نه تنها در هزینه‌های جمع‌‌آوری زباله‌های شهری صرفه‌جویی خواهد شد، بلکه شهروندان نیز خود را ملزم به رعایت چارچوب‌هایی در تولید زباله‌های شهری خواهند کرد.

پوران محمدی / گروه جامعه