800 هزار قاچاقچی مواد مخدر در کمین جوانان

در ابتدای مناظره، حمیدرضا جلایی‌پور، جامعه‌شناس و دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، گفت: سوال اینجاست که چرا آمار معتادان در کشور بالا رفته است.

جلایی‌پور ادامه داد: به نظر من بزرگ‌ترین نهادها و سازمان‌های کشور حاکمیتی است و این نهاد‌ها با مانیتور کردن آسیب‌های اجتماعی کار نمی‌کنند.

وی یادآور شد: میزان معتادها مساله مهمی در کشور است، زیرا در این میان بین دو تا چهار میلیون اختلاف نظر وجود دارد. البته رابطه‌ای هم بین اعتیاد و بیکاری وجود دارد.

این درحالی است که تعداد آمار بیکار نیز به طور قطعی مشخص نیست، زیرا برخی از کارشناسان تعداد بیکاران را سه و برخی نیز پنج میلیون نفر تخمین می‌زنند. به همین دلیل و به طور قطع مهار مشخص نشدن میزان بیکاری در کشور می‌تواند به افزایش تعداد معتادان در کشور دامن بزند.

باید هشدار داد تا زمانی که همه ارگان‌های کشور شناخت دقیقی روی آسیب‌های اجتماعی نداشته باشند، نمی‌توان امیدوار بود که مشکلی نظیر اعتیاد در کشور مهار شود.

بابک دین‌پرست، معاون کاهش تقاضا و مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر نهاد ریاست جمهوری درخصوص این‌که چرا آمار مشخصی در این حوزه وجود ندارد، بیان کرد: آمار سازمان ملل نیز به این شکل است و می‌گوید بین 130 تا 240 میلیون معتاد در جهان وجود دارد.

به گفته وی، معتادان خیابانی را می‌توان شمرد ولی معتادان یقه سفید قابل شمارش نیستند.

دین‌پرست تاکید کرد: بر اساس آماری که سال 91 جهاد دانشگاهی تهیه کرد، تعداد معتادان کشور یک میلیون و 325 هزار نفر است.

از سنتی به صنعتی

این در حالی است که تقاضا برای مصرف مواد مخدر در کشور به سمت مواد مخدر صنعتی پیش می‌رود و متاسفانه موادی نظیر شیشه در کشور تولید می‌شود و به نظر می‌رسد برای کنترل مصرف‌کنندگان چنین موادی باید روی فرهنگ‌سازی و آگاه کردن خانواده‌ها سرمایه‌گذاری کرد، زیرا مواد اولیه مخدر شیشه نیازی به عبور از مرزهای کشور ندارد و در داخل کشور وجود دارد.

دلیل مصرف؛ کسب لذت و تفریح

معاون کاهش تقاضا و مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر نهاد ریاست جمهوری اظهار کرد: ما در کاهش عرضه ابتکار عمل نداریم، کنترل و مدیریت چرخه نیز در اختیار ما نیست. ما در همسایگی افغانستان هستیم؛ کشوری که 80 درصد تریاک جهان را تامین می‌کند.

وی در ادامه با بیان این‌که ده میلیون نفر در جهان قاچاق مواد مخدر را در دست دارند، گفت: این افراد نیز با ما مذاکره نمی‌کنند. به گفته دین‌پرست، یکی دیگراز دلایل رشد مصرف مواد مخدر در کشور این است که قاچاقچیان سود زیادی می‌کنند. برای نمونه قاچاقچیان ایرانی سالانه سه میلیارد دلار سود به دست می‌آورند.

وی تاکید کرد: اولین هدف ما باید مصون نگهداشتن جامعه سالم باشد.

دین‌پرست به بررسی علل تمایل مخاطبان به مصرف مواد مخدر اشاره و بیان کرد: براساس بررسی‌های ما در سال 90 کسب لذت، کنجکاوی و تفریح از عمده دلایل مصرف‌کنندگان بوده است.

به گفته وی، 800 هزار قاچاقچی مواد مخدر یک میلیون و 325 هزار نفر معتاد کشور را تامین می‌کنند، این درحالی است که برخی معتادان، قاچاقچی نیز هستند.

براساس آمارهای موجود، در سال 84 روزانه 13 نفر به دلیل مصرف مواد مخدر در کشور جان خود را از دست می‌دادند، این درحالی است که در سال گذشته 3850 نفر به‌دلیل مصرف مواد مخدر فوت کرده و بر اساس آمار در این سال روزانه هشت نفر جان خود را از دست دادند.

مصرف 17 درصدی در ایران

سومین کارشناسی که در برنامه پشت تریبون رفت، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس بود. به نظر او اعتیاد بیماری اجتماعی است و وقتی نرخ طلاق و دیگر مشکلات اجتماعی در جامعه افزایش پیدا کند آمار اعتیاد نیز افزایش می‌یابد.

وی با بیان این‌که تا سال 76 تمرکز مبارزه بر عرضه مواد بود، عنوان کرد: آن موقع ما کمتر از 5 درصد موفقیت داشتیم و وقتی رویکرد را تغییر دادیم، سطح موفقیت رشد بیشتری داشت. به گفته این نماینده مجلس، اکنون 17 درصد مواد مخدری که در افغانستان تولید می‌شود، در کشور به مصرف می‌رسد، این در حالی است که کشور هزینه زیادی هم بابت ترانزیت مواد مخدر متحمل می‌شود.

قاضی‌زاده با بیان این‌که مواد مخدر جدید در خانه و آشپزخانه‌ها قابل تولید است، بیان کرد: این ماجرا کار را برای برخورد با شبکه‌های مافیایی سخت می‌کند.

به نظر می‌رسد برای مقابله با تولیدکنندگان مواد مخدر در کشور فضا باید برای تولیدکنندگان ناامن شده و از طرفی استفاده از خدمات در حوزه درمان افزایش پیدا کند.

در مبارزه موفق نبوده‌ایم

موسی قربانی، مستشار دیوان عالی کشور و کارشناس مسائل حقوقی بر این باور است که برای مبارزه با مواد مخدر در کشور باید به مهار عرضه توجه کرد.

وی اظهار کرد: مواد مخدر موضوعی است که روی آن اجماع جهانی وجود دارد و حتی از مبارزه با تروریست اتفاق نظر بیشتری روی آن وجود دارد.

به گفته قربانی، ما در بحث مبارزه کمترین توفیق را داشته‌ایم، پلیس و قوه قضاییه در خصوص موضوع‌هایی مانند اشرار و ترافیک موفق بوده‌اند، ولی در زمینه مبارزه با مواد مخدر توفیق کمی داشته‌اند.

4000 شهید و 12 هزار جانباز

علی مؤیدی، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا نیز یکی دیگر از کارشناسان برنامه «مناظره» بود. او معتقد است که اولویت باید مهار عرضه مواد مخدر در کشور باشد.

وی با بیان این‌که عملکرد نظام جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با مواد مخدر در جهان زبانزد است، ابراز کرد: ما در مهار عرضه مواد مخدر الگو هستیم، ما در راه مبارزه با مواد مخدر 4000 شهید و 12هزار جانباز داشته‌ایم.

در ادامه مناظره مستشار دیوان عالی کشور با اشاره به این‌که نیروی انتظامی اقدامات خوبی داشته، اما رضایت کاملی در خصوص انسداد مرزها ندارد، بیان کرد: آنها اعتقاد دارند باید در این بخش اعتبارات تخصیص پیدا کند.

معاون کاهش تقاضا و مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه در مقابل این اظهار نظر تاکید کرد: ما می‌توانیم جلوی توزیع مواد مخدر در زندان‌ها را بگیریم.

به نظر می‌رسد بین مسئولان کشور برای مبارزه با مواد مخدر اجماعی وجود ندارد، بر این اساس باید تاکید کرد که برگزاری چنین نشست‌هایی می‌تواند سبب مطرح شدن مشکلات موجود شود و کارشناسان به هدفی واحد دست پیدا کنند، زیرا تا زمانی که در این حوزه نتوان هدفی مشخص را پیگیری کرد، به طور حتم مبارزه با مواد مخدر راه به جایی نخواهد برد. افزون بر این مسئولان کشور باید بودجه‌ای را برای فرهنگ‌سازی، ایجاد اشتغال و فراهم شدن امکانات تفریحی برای جوانان و خانواده‌ها در نظر بگیرند، زیرا مواد مخدر صنعتی این روزها در کشور تولید شده و با مسدود کردن کامل مرزها نیز نمی‌توان میزان عرضه را کاهش داد، بنابراین کاهش تقاضا که فقط با آگاه شدن خانواده‌ها و جوانان شدنی است، می‌تواند در این زمینه موثر باشد.

مهدی آیینی / گروه جامعه