امان از این ساخت‌وسازهای مزاحم

این غبار است نه مه، گرد و خاک است؛ آن هم آنقدر زیاد که تمام پهنه آسمان را اشغال کرده. وقتی صدای غرش لودر و جرثقیل‌ها در هوا می‌پیچد، آسمان هم تیره‌تر و خاکی‌تر می‌شود و نفس‌ها سخت‌تر درمی‌آید. ناگهان صدای وحشتناکی شنیده می‌شود که رعشه به جان آدم می‌اندازد و با همین صدای هولناک، پرونده چهل ساله خانه‌ قدیمی برای همیشه بسته می‌شود.

خیلی از خانه‌های قدیمی و فرسوده همین‌طور خراب می‌شود و جایشان آپارتمان‌های رنگارنگ و چند طبقه سر از زمین درمی‌آورد. حیاط‌ها می‌رود و جایش را به پارکینگ‌های چند طبقه می‌دهد. یکی که ساخته می‌شود و تمام واحدهایش به عنوان ساختمان نوساز به فروش می‌رود، نوبت خانه دیگری است که کوبیده و از نو ساخته شود. در این میان اما همسایه‌ها چه گناهی کرده‌اند که هر روز باید سر و صدای ساخت‌وساز‌های خانه جدیدی را تحمل کنند، گرد و غبارشان را از روی اسباب و لوازم خانه پاک کنند و با سد معبرهای‌شان کنار بیایند؟

خانم سبحانی دو روز است از صبح تا غروب در کوچه می‌نشیند. درست از روزی که متوجه شد قرار است خانه بغلی‌شان را خراب کنند، صندلی کوچکی را روبه‌روی خانه گذاشت و همان‌جا نشست. می‌ترسید خانه یک طبقه‌‌شان در این گودبرداری و خراب‌کردن خانه همسایه دوام نیاورد و بریزد و دوست نداشت چنین حادثه‌ای را تجربه کند. حالا که ‌‌کار گودبرداری بدون حادثه به پایان رسیده است، خانم سبحانی می‌گوید: فکر می‌کردم گودبرداری که تمام شود، دیگر مشکلی نداریم، اما سر و صدای ساخت و سازها واقعا غیرقابل تحمل است. شب‌ها تا چشم برهم می‌گذاریم، صدای خالی کردن تیرآهن‌ها را می‌شنویم. ماه گذشته هم برای کارهای ساختمان‌سازی، کوچه را چند ساعتی بسته بودند و ما هم مجبور بودیم ماشین را سر کوچه پارک کنیم و پیاده به خانه بیاییم.

این خانم پنجاه‌وپنج ساله اینقدر از دردسرهای ساخت‌وساز همسایه‌اش خسته شده که به فکر فروش خانه افتاده است و می‌گوید: تحمل این همه سر و صدا برای یک روز و یک هفته هم سخت است. حالا ساخت این خانه قرار است چند وقت ادامه داشته باشد، خدا می‌داند!

البته این مشکل فقط برای خانم سبحانی و اهالی کوچه آنها پیش نیامده است و خیلی‌ها با چنین مزاحمت‌هایی روبه‌رو هستند. ساخت‌وسازهای متعدد در کوچه‌های باریک و بی‌توجهی برخی از سازندگان به حقوق همسایه‌ها مشکلاتی است که این روزها در بیشتر شهرهای بزرگ شاهدش هستیم و فقط مختص پایتخت‌نشینان نیست. بنابراین به نظر می‌رسد حقوق همسایه‌ها و حفظ آرامش آنها کمی مورد غفلت واقع شده و باید جدی‌تر در مورد آن اقدام شود و البته مردم هم باید حقوق‌شان را بشناسند و شکایات خود را با سازمان مسئول در میان بگذارند.

با همه اینها، باید به این موضوع هم توجه داشته باشیم که در کوچه‌های باریک معمولا صاحب زمین یا سازنده نمی‌تواند تمام مصالح ساختمانی را داخل محدوده زمین قرار دهد و به همین دلیل ممکن است چنین مشکلاتی در این رابطه پیش بیاید و همسایه‌ها هم باید کمی صبورتر باشند.

سازنده‌ها هم باید مراعات کنند

بعضی‌ها می‌گویند سازندگان خانه‌ها باید انسان‌هایی منصف باشند تا این مشکلات هم به حداقل برسد. بعضی‌ها هم بیشتر به نقش قانون تاکید می‌کنند و باور دارند که قوانین باید جلوی مزاحمت‌ها را بگیرد.

جواد کریمیان اقبال، مدیر کل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این‌باره چنین توضیح می‌دهد: یکی از مباحث قانونی در زمینه سد معابر و نمای موقت یا همان حصار کارگاهی ساختمان‌هاست که براساس آن اقدامات لازم در این خصوص انجام و دستورالعملی تنظیم و به مناطق مختلف ابلاغ شده است. پیرو آن نیز بازدیدها و نظارت‌های متعددی از سوی شهرداری صورت گرفته است.‌ هم‌‌اکنون، ‌ حصارهای کارگاهی را با رنگ و مصالح مشخص و یکسان در سطح شهر می‌توان شاهد آنها بود. البته نقص‌هایی هم در این موارد وجود دارد، ولی با هماهنگی‌هایی که انجام شده سعی کرده‌ایم در بحث حصار کارگاهی نظم خاصی را ایجاد کنیم.

وی می‌افزاید: این دستورالعملی جامع است و بحث راهروهای سرپوشیده که از ریزش مصالح جلوگیری می‌کند یا میزان سطحی که افراد طی گودبرداری و ساخت‌وساز می‌توانند در معابر اشغال کنند و... به صورت یک دستورالعمل جامع و کامل به مناطق مختلف ابلاغ شده است و هر شش ماه یکبار هم نظارت‌هایی انجام می‌شود. هم‌اکنون هم به سمتی حرکت می‌کنیم که بتوانیم به این وضع هر چه بیشتر و بهتر سامان بدهیم.

البته چون در ساخت‌وسازها بخشی از مصالح باید در مکان ساختمان‌سازی قرار بگیرد یا کارهایی مانند جوشکاری در خود مکان انجام می‌شود، مشخص است مشکلاتی را برای شهروندان ایجاد خواهد کرد و این موضوع بخصوص در معابر تنگ و باریک مشکل‌ساز می‌شود و دردسرهایش هم بیشتر به چشم می‌آید. با این حال سعی کرده‌ایم در این موارد هم نظمی برقرار کنیم.

فردی که در حال ساخت آپارتمان است، مسلما نمی‌تواند تمام کارهای ساختمان‌سازی را در فضای داخلی زمین انجام دهد و به همین دلیل مجبور می‌شود بخشی از معبر را اشغال کند. از طرف دیگر، چنین کاری باعث ایجاد مزاحمت برای شهروندان خواهد شد و نارضایتی همسایه‌ها را به همراه خواهد داشت. کریمیان اقبال می‌افزاید: بنابراین ما تمام این افراد را ملزم ساخته‌ایم به کارهای‌ خود نظم بدهند و در صورتی که مصالحی خارج از محدوده مورد نظر باشد، آنها را انتقال داده و از ادامه کار پیشگیری می‌کنیم تا زمانی که مشکل حل شود. بنابراین ما هم تمام سعی‌مان را به کار می گیریم تا این مشکلات با مدیریت شهرداری‌ها به حداقل برسد و مزاحمت‌های کمتری برای شهروندان ایجاد شود.

می‌توانید شکایت‌تان را مطرح کنید

از پیاده‌رو که اصلا نمی‌شود عبور کرد؛ چون دیگر فضایی برای عابران باقی نمانده و همه جا با خاک و آجر پرشده است. خیابان هم اینقدر باریک و تنگ است که ماشین‌های ساختمان‌سازی تقریبا نیمی از آن را اشغال کرده‌اند. پس چه کار باید کرد؟ آیا باید منتظر ماند تا کارهای ساخت‌وساز این خانه و خانه‌های دیگر کوچه تمام شود؟ آیا هر شب برای عبور ماشین از کوچه باید چند دقیقه‌ای منتظر ماند تا ماشین‌ها و کامیون‌ها جابه‌جا شوند و فضایی برای عبور اتومبیل باز کنند؟

خیلی از شهروندان تصور می‌کنند در این موارد کاری از دست‌شان ساخته نیست و نمی‌دانند اگر شکایتی داشته باشند، چه کسی پاسخگو خواهد بود. خانم زندی، اما در مقابل مزاحمت‌های ناشی از ساخت‌وسازهای محله بیکار ننشسته و وقتی با چنین مشکلاتی روبه‌رو شده با شماره 137 تماس گرفته است. او می‌گوید: تقریبا 15 دقیقه بعد از تماس من کامیونی که راه خیابان را بسته بود تا مصالح ساختمانی را خالی کند، از آنجا رفت. نمی‌دانم کارش تمام شد یا تماس من باعث توقف کارشان شده بود، اما در هر حال مشکل حل شد.

با وجود این، افراد زیادی هستند که بدرستی نمی‌دانند چه کسی مسئول است و باید به شکایات آنها رسیدگی کند. به همین دلیل هم این مزاحمت‌ها را مطرح نمی‌کنند و مدت‌ها با دردسرهای ناشی از آن زندگی‌شان را می‌گذرانند. در حالی که به گفته جواد کریمیان اقبال، مردم به شیوه‌های مختلفی می‌توانند شکایات خود را در زمینه مزاحمت‌های ناشی از ساخت‌وسازها مطرح کنند.

او در این‌باره می‌گوید: مردم می‌توانند شکایت‌ها و مشکلات ناشی از ساخت‌وسازها را با شهرداری ناحیه در میان بگذارند و شهردار ناحیه هم موظف است اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهد تا زمانی که سطح اشغال شده معابر مطابق دستورالعمل باشد و بقیه آن آزاد شود. نامه‌نگاری و ارسال شکایات به صورت مکتوب هم روشی است که شهروندان می‌توانند برای مطرح‌کردن شکایت‌های‌شان از آن استفاده کنند و منتظر پیگیری مسئولان باشند.

اما حالا که قرار است شکایات و مشکلات را با مسئولان شهرداری ناحیه در میان بگذاریم، آیا اصلا می‌توان این افراد را پیدا کرد تا درباره مزاحمت‌های ناشی از ساخت‌وساز با آنها صحبت کنیم؟ مدیر‌کل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در پاسخ به این سوال می‌گوید: زمانی که مشکلی در این مورد ایجاد می‌شود، افراد به جای این که به شهرداری منطقه مراجعه کنند، می‌توانند به شهرداری ناحیه بروند و موضوع را با کارشناسان مسئول مطرح کنند. از طرف دیگر، شماره‌های 137 و 1888 هم می‌توانند پاسخگوی شهروندان باشد و مردم براحتی می‌توانند با این شماره‌ها تماس گرفته و شکایت‌های خود را مطرح کنند.

ساختمان‌سازی 24 ساعته!

شب، صبح، ظهر یا نیمه‌شب برای آنها فرقی نمی‌کند، فقط می‌دانند باید هر چه زودتر کار ساختمان تمام شود. برای همین هم شیفت‌های کاری متعددی قرار می‌دهند تا ساختمان زودتر بالا برود و کارها به ترتیب انجام شود. البته براساس قانون، ماشین‌های سنگین ساختمان‌سازی نباید در طول روز در خیابان‌ها تردد داشته باشند ـ بگذریم از این که این روزها در هر ساعتی از شبانه‌روز هم گاهی می‌توان آنها را در سطح شهر دید ـ اما این قانون برای امنیت بیشتر شهروندان و جلوگیری از بروز خطرات احتمالی ناشی از تردد کامیون‌ها و تریلی‌ها و دیگر ماشین‌های سنگین در نظر گرفته شده است. با وجود این، رعایت این قانون مشکلات دیگری هم می‌تواند برای شهروندان ایجاد کند. یعنی با تردد شبانه این ماشین‌ها و حمل مصالح ساختمانی همان‌طور که خطرات احتمالی کمتر می‌شود، آرامش همسایه‌ها هم کمتر خواهد شد. به همین دلیل هم شب‌ها سروصدای تخلیه بار و آهن می‌تواند همسایه‌ها را حسابی اذیت کند.

از طرفی، ساختمان‌سازی و انجام کارهای مربوط به آن هم ساعت مشخصی ندارد و کسانی که مسئول این کار هستند، در هر زمانی از شبانه‌روز می‌توانند کارشان را ادامه دهند. در حالی که بهتر است ساعت مشخصی برای کار در کارگاه‌های ساختمانی در نظر گرفته شود تا همسایه‌ها هم آرامش بیشتری داشته باشند. کریمیان اقبال می‌گوید: با وجود این، اگر سر و صدای ناشی از کارهای ساختمانی مزاحمتی برای شهروندان ایجاد کند، شهرداری وارد عمل خواهد شد و با این که قانون مشخص و روشنی در این زمینه وجود ندارد، اما باز هم تا حد امکان با مزاحمت‌های کارگاه‌های ساختمانی مقابله خواهد کرد.

خطر ریزش؛ چه کسی مسئول است؟

حتما شما هم از زیر ساختمان‌های نیمه‌ساز عبور کرده‌اید. همان ساختمان‌هایی که وقتی از زیر تیرآهن‌ها و میلگردها و داربست‌هایش عبور می‌کنید، نگران هستید و هر لحظه منتظر سقوط مصالح ساختمانی. البته گاهی هم ناچار می‌شویم اتومبیل را در چنین مکان‌هایی پارک کنیم و دنبال کارهای‌مان برویم و معلوم نیست وقتی برمی‌گردیم چه اتفاقی برای ماشین افتاده است! گاهی نوشته‌هایی در مکان ساختمان‌سازی وجود دارد که به صاحبان خودروها هشدار می‌دهد و اعلام می‌کند در صورت آسیب دیدن خودرو، مسئولیت به عهده راننده آن است. اما واقعاً مسئول کیست؟ راننده‌ای که اتومبیلش را در مکانی نزدیک کارگاه ساختمان‌سازی پارک کرده یا مسئول کارگاه ساختمان‌سازی؟

کریمیان اقبال در این زمینه توضیح می‌دهد: در صورتی که علائم هشداردهنده در آن مکان وجود داشته باشد و راننده توجهی به آنها نکند، مسئولیت هم با خودش است. بنابراین زمانی که موارد مربوط به اصول ایمنی و حصار کارگاهی مطابق دستور‌العمل‌ها و بدرستی اجرا شده باشد و فرد باوجود همه این هشدارها اتومبیلش را در همان نقطه پارک کند، مسئولیت هم با خودش خواهد بود، اما اگر چنین علائمی در محل نباشد و صاحب خودرو از این موضوع بی‌اطلاع باشد، مسئول کارگاه باید پاسخگو باشد.

نیلوفر اسعدی‌بیگی / جام‌جم