انسان، جاده‌ و خودرو؛ همه مقصر

ساعت‌های پایانی شب هجدهم شهریور امسال بود که دو اتوبوس مملو از مسافر در زبانه‌های آتش سوخت و فقط40‌مسافر با تقلای زیاد و شکستن شیشه‌های اتوبوس، از خرمن آتش گریختند و جان سالم به‌در بردند.

در ساعت 22 و 50 دقیقه دوشنبه، اتوبوس اسکانیا که از اصفهان به تهران در حال حرکت بود،‌ در کیلومتر 28 اتوبان قم ـ تهران به علت ترکیدگی لاستیک جلو، گاردریل وسط اتوبان را شکست و با ورود به خط مقابل اتوبان با یک دستگاه اتوبوس اسکانیای دیگر که از تهران به سمت اردکان یزد حرکت می‌کرد، شاخ به شاخ شد که در نتیجه تصادف شدید این دو اتوبوس، 84 کشته و مصدوم برجای ماند.

در حالی که ابتدا عنوان شد لاستیک ترکیده‌شده اتوبوس از جنس چینی بوده است، اما بعدها مشخص شد که لاستیک ترکیده شده محصول کشور چین نیست و حتی جالب است که از تاریخ تولید این دو اتوبوس هم کمتر از پنج سال می‌گذرد.

با وجود پیچیده‌تر شدن دلایل وقوع این حادثه کم‌نظیر، برای افکار عمومی همچنان این سوال مطرح است که بالاخره مقصر اصلی این حادثه کیست و تا چه زمانی باید شاهد تکرار چنین حوادثی باشیم.

امروز، شبکه یک سیما در برنامه مناظره به تحلیل این حادثه پرداخت و با دعوت از مسئولان مختلف، تلاش کرد تا علت وقوع این حادثه را از منظر کارشناسان و مسئولان، نقد و بررسی کند.

در این مناظره، رئیس سازمان ملی استاندارد و تحقیقات صنعتی، مدیرعامل شرکت تولیدکننده اتوبوس اسکانیا در ایران، رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی کشور، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری کشور و نایب‌رئیس کمیسیون عمران مجلس حضور داشتند.

رقابت برای ارتقای ایمنی خودروها وجود ندارد

رئیس سازمان ملی استاندارد و تحقیقات صنعتی در برنامه مناظره تاکید کرد که در کل دنیا و در کشورهای توسعه‌یافته موسسه‌های استاندارد به دنبال استاندارد کردن خودرو نیستند، بلکه خودرو‌ها براساس استاندارد‌های کارخانه‌ای تولید می‌شود و کارخانه‌ها نیز برای ارتقای ایمنی خودرو حالت رقابتی دارد، اما در کشور ما این حالت رقابت بین خودروساز‌ها وجود ندارد، ولی مردم مجبور هستند این خودروها بخرند و سوار شوند.

نظام‌الدین برزگری درباره ترکیدگی لاستیک و نظر کارشناسی سازمان ملی استاندارد نیز خاطرنشان کرد: وقتی لاستیک مورد آزمایش قرار گرفت مشخص شد که این لاستیک یکی از معتبرترین برند‌های جهانی بوده است، لذا لازم است تا همه ابعاد در نظر گرفته شود.

به گفته برزگری، کارشناسان سوئدی که سازنده مادر اتوبوس‌های اسکانیا هستند، فردا به ایران می‌رسند و دلیل وقوع حادثه را بررسی می‌کنند.

کشته‌های اسکانیا بالاست

نایب‌رئیس کمیسیون عمران مجلس نیز در برنامه مناظره عنوان کرد که یکی از عمده دلایل بروز این تصادف، ناایمن بودن اتوبوس‌های اسکانیا است.

علی‌اکبر آقایی یادآور شد: از نظر تعداد سوانح اتوبوس‌های کشور، 5752 مورد برای اتوبوس اسکانیا، 5600 مورد ولوو، 8000 مورد شهاب و 33 هزار و 894 مورد نیز به اتوبوس بنز اختصاص دارد و اگر به تعداد کشته‌شدگان این سوانح نگاه کنیم در 64 سانحه اسکانیا 130 کشته و در 64 سانحه بنز
20 نفر جان خود را از دست داده‌اند؛ با این حساب می‌بینیم که آمار کشته‌شدگان مربوط به اسکانیا بسیار بالا است.

کم‌توجهی به نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی

مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری کشور در تحلیل این حادثه انتقاد کرد که از سال 77 باید نوسازی ناوگان حمل‌ و نقل آغاز می‌شد که برای مدت‌زمان محدودی این کار را انجام دادند ولی بعد از مدتی این نوسازی متوقف شد.

احمدرضا عامری به قول رئیس‌جمهور درباره نوسازی ناوگان حمل ‌و نقل اشاره کرد و گفت: پس از اجرا شدن قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و افزایش قیمت هر لیتر گازوئیل، رئیس‌جمهور سه قول اساسی به ما داد که اولین آن اهدای تسهیلات قرض‌الحسنه و قول‌های بعدی، معافیت گمرکی و بیمه رانندگان بود که بر این اساس هرگز بیمه رانندگان عملی نشد.

فقط برای اتوبوس‌های بهره‌برداری نشده مسئولیت داریم

مدیرعامل شرکت تولیدکننده اتوبوس اسکانیا در ایران ضمن دفاع از اتوبوس‌های اسکانیا عنوان کرد که این کالا منطبق با استانداردهای جهانی از جمله CE اروپا و مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است.

عبدالله اکبری راد درباره دلایل حادثه معتقد است که الزامات قانونی در زمان تولید در مرحله اول است که در این راستا دو کار مناسب انجام شده که یکی آموزش برای بهره‌بردار خودرو و دیگری گارانتی بدون محدودیت برای مدت یک سال است، اما زمانی که بهره‌بردار اتوبوس را وارد ناوگان می‌کند از حیطه مسئولیت ما خارج است زیرا برخی از بهره‌برداران تزئینات یا قطعاتی به خودرو اضافه می‌کنند که به سیستم خودرو آسیب می‌رساند.

وی تصریح کرد: طبق بند 8 قانون حمایت از مصرف‌کننده مصوب سال 86 شرکت سازنده موظف است تولید خود را انجام دهد اما اگر کاربر دخل و تصرفی در محصول انجام دهد هیچ خدماتی نمی‌تواند ارائه کند.

67 درصد مردم مخالف افزایش جریمه‌ها

در جریان پخش برنامه مناظره، نظرسنجی برگزار شد و از بینندگان پرسیده شد که آیا با افزایش جریمه‌ها برای جلوگیری از تصادف‌ها موافق هستند یا خیر، که در جریان این نظرسنجی 67 درصد مردم با افزایش جریمه‌ها برای جلوگیری از حوادث جاده‌ای مخالفت کردند.

امین جلالوند/گروه جامعه