تهیه‌کننده غیرمتخصص، پاشنه آشیل تلویزیون

نخستین نکته‌ای که یک برنامه سینمایی برای همراه کردن مخاطب با خود باید داشته باشد، جذابیت کافی است. چنین برنامه‌ای باید از همه نشانه‌ها، عناصر و اطلاعات روز بهره ببرد، چراکه برنامه‌های سینمایی تولید سختی دارند. این برنامه‌ها باید قشر، سواد سینمایی و همچنین مخاطبی را که نگاه جدی به سینما ندارد، راضی نگاه دارد؛ بنابراین یک برنامه سینمایی موفق باید بتواند سلایق مختلف را بخوبی پوشش دهد. با نگاه به برنامه‌های سال‌های گذشته تلویزیون، اندازه‌گیری این شاخصه‌ها راحت می‌شود.

کد خبر: ۵۹۶۹۱۹

گاه برنامه ساده‌ای که پیچیدگی‌های خاصی ندارد، می‌تواند مخاطبان بسیاری را با خود همراه کند، چراکه «آنی» در آن وجود دارد. ما باید بدانیم چه می‌سازیم. همیشه مقبولیت برنامه‌ای دلیل بر کیفیت بالای آن برنامه نیست. گاهی برنامه در مقطعی خاص و کوتاه با مخاطب ‌رو‌به‌رو می‌شود. مانند نمایش فیلمی سینمایی خوب می‌ماند که همزمان با چند فیلم دیگر نمایش داده شده است، اما استقبال چندانی از این فیلم نمی‌شود. این استقبال نکردن دلیل بر کیفیت پایین فیلم نیست، بلکه شرایط موجود بر آن تاثیر گذاشته است، اما گذشت زمان سره را از ناسره جدا می‌کند.

برنامه‌هایی که به سطح استاندارد می‌رسند، باید با گذشت زمان خود را اثبات کنند، یعنی وقتی عمری از برنامه‌ای می‌گذرد دایره ارتباطی و جریان‌سازی خود را از دست ندهد و همچنان تاثیرگذار باشد. همچنین جدیت، فرم و قوام به روز بودن خودش را حفظ کند. همه اینها مواردی است که امتیاز برنامه‌ای را در یک گستره زمانی پایین یا بالا می‌برند و ما امتیاز می‌دهیم که فلان برنامه خوب بود و چند سالی توانست مخاطب را با خود همراه کند.

از طرفی دیگر برنامه‌هایی هم، خوب و استاندارد هستند، اما به دلایل متعدد مخاطب کمتری در مقابل برنامه‌هایی ساده‌تر دارند. ما نمی‌توانیم بگوییم برنامه‌ای که مخاطب کمتری داشته مسیر خود را اشتباه رفته است، در حالی که از سطح علمی و پژوهشی بالاتری برخوردار بوده است.

در اینجا گذر زمان تکلیف را مشخص می‌کند، مثلا برنامه‌هایی که در لحظه اول مخاطب آنچنانی نداشته‌؛ اما طی چند سال باقی مانده‌اند را از برنامه‌هایی که ابتدا جذابیت‌های بالایی داشته، اما نتوانسته مخاطب را در مدت زمان طولانی با خود همراه کند از هم تفکیک می‌شوند. این تفکیک به لحاظ تاثیر و جریان‌سازی هنری است. مثلا یک برنامه سینمایی باید بتواند جریانی ایجاد کند و در حوزه مسائل آکادمیک، علمی و نظری ورود کند. چنین برنامه‌ای می‌تواند علاوه بر پر کردن اوقات مخاطب فراتر رفته و اطلاعاتی را به مخاطب ارائه کند. این برنامه‌ از هیجانات آنی و مقطعی که در لحظه ایجاد می‌کند، عبور کرده است. متاسفانه برنامه‌ای که فکرها و اندیشه‌های مختلف را تغذیه کند، بندرت دیده می‌شود و خلأ‌هایی وجود دارد و کمتر برنامه‌سازی به طور جدی به سمت برنامه‌سازی می‌رود.

به نظر می‌رسد چند سالی است ساخت سریال و تله‌فیلم‌ها در راس اهداف رسانه ملی قرار دارد. سریال‌های رده «ب» و برنامه‌های تاک‌شو و گفت‌وگومحور اولویت‌های تلویزیون ماست و ما در حوزه‌های دیگر مانند مستند، تله‌تئاتر، سینما و برنامه‌های تخصصی در حوزه‌های فرهنگی و هنری با کمبود رو‌به‌رو هستیم، البته بحران‌های مالی این اقدامات گزینشی را تشدید کرده است.

آنچه امروز تلویزیون از آن رنج می‌برد توجه کم به برنامه‌سازهاست. عموم برنامه‌سازها و تهیه‌کننده‌ها تخصص لازم برای برنامه‌ای که تولید آن را در دست گرفته‌اند، ندارند. یک تهیه‌کننده می‌تواند برنامه ورزشی، سینمایی و... را بسازد؛ اما باید دید یک تهیه‌کننده در حوزه مورد نظر تخصص داشته و قدرت و کشش تحلیل مبانی نظری موضوع مورد نظر را دارد یا خیر.

بنابراین یکی از نیازهای اصلی تلویزیون، داشتن تهیه‌کننده متخصص است. چنین مشکلی در سینما هم وجود دارد و ما در این عرصه با کمبود تهیه‌کننده خوب رو‌به‌رو هستیم. تهیه‌کننده، پاشنه آشیل تلویزیون است و انتخاب تهیه‌کننده به عملکرد و وسواس مدیران میانی مربوط می‌شود.