50 معدن استان همدان در خطر تعطیلی

شناسایی بیش از 22 نوع ماده معدنی مانند یاقوت آبی و طلا و بیش از یک میلیارد و 600 میلیون تن ذخیره معدنی در این استان، بستر مناسبی را برای سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی اقتصادی در این زمینه ایجاد کرده است، این در حالی است که فعالان این بخش با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند.

حمایت نکردن دولت از معدن‌داران‌، خام فروشی ذخایر معدنی، نداشتن صنایع معدنی و صادرات‌، نداشتن اعتبار و بودجه برای اکتشاف معدن‌، نبود امنیت سرمایه‌گذاری در این بخش، نبود تناسب فارغ‌التحصیلان دانشگاهی با صنایع معدن و کمبود صنایع فرآوری محصولات معدنی از مشکلات بخش معدن و معدنکاران همدان است.

خام‌فروشی، ضرر به جای منفعت

نماینده بخش صنعت و معدن در کارگروه توسعه معادن استان همدان با بیان این که خام فروشی مواد معدنی یکی از مشکلات حوزه معدن استان است، به مهر می‌گوید: ذخایر معدنی به صورت خام تولید و از کشور صادر می‌شود، اما همین مواد پس از فرآوری با هزینه‌های گران‌تر وارد کشور می‌شود که نمونه آن صادرات ذخایر فلزی و واردات آهن‌آلات و فلزات است.

عباس بشیری می‌افزاید: ذخایر معدنی بالایی در استان همدان وجود دارد، اما به علت نداشتن صنایع معدنی، صادرات و ارزش افزوده برای مواد ‌معدنی در این استان وجود ندارد.

عضو هیات مدیره خانه صنعت و معدن همدان با اشاره به اکتشافات و ذخایر معدنی جدید در استان همدان یادآور می‌شود: همدان با دارا بودن ذخایر غنی ازجمله داشتن 30 درصد سیلیس، 20 درصد فلدسپات کشور و با مواد معدنی چون سنگ‌آهن گرونا و اکتشافات اخیر مثل طلا، تنگستن، روی، سرب و مس می‌تواند در توسعه اقتصادی و اشتغال کشور نقش بسزایی داشته باشد. علاوه بر وجود این ذخایر غنی معدنی می‌تواند در افزایش رقابت‌پذیری و گسترش مالکیت مردم اثرات مثبتی را در پی داشته باشد.

بشیری با بیان این که بخش صنعت به بخش معدن گره خورده است، می‌افزاید: اکنون 264 معدن فلزی و غیرفلزی در استان همدان فعال است که به دلیل مشکلات پیش‌رو از جمله تحریم‌ها و بی‌توجهی مسئولان به این بخش، احتمال تعطیلی 50 درصد این واحدهای تولیدی وجود دارد.

قانون معادن رعایت نمی‌شود

وی با بیان این که به روز نبودن ماشین‌آلات و بالابودن میزان سوخت‌ حامل‌های انرژی، هزینه‌های هنگفتی را برای واحد‌های تولیدی به همراه دارد، می‌گوید: به دلیل تحریم‌ها معدن‌داران استان همدان توانایی خرید ادوات جدید را ندارند که این مشکل تاثیر بسزایی در کاهش تولیدات داشته است.

این معدنکار همدانی مبادلات ارزی در صادرات را از دیگر مشکلات بخش معدن برمی‌شمرد و می‌افزاید: تجار و بازرگانان به دلیل عدم اخذ نکردن در مبادلات، متحمل ضرر و زیان سنگینی می‌شوند که این در کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران بسیار موثر است.

بشیری با بیان این که همدان از نظر ظرفیت ذخایر معدنی رتبه هشتم کشور را دارد، تصریح می‌کند: متأسفانه معدنکاران به دلیل مشکلات فراوان بویژه در بخش استخراج و مواد معدنی، انگیزه‌ای برای گسترش و توسعه کار ندارند.

وی با بیان این که دولت باید قانون و آیین‌نامه اجرایی معادن را رعایت کند، می‌گوید: قانون معادن کشور که بر اساس آن دولت متعهد شده نهایت همکاری را با بخش معدن داشته باشد، بسیار جامع و عالی است، اما متأسفانه این قانون رعایت نمی‌شود.

ناهماهنگی بین سازمان‌ها

یکی دیگر از معدن‌داران استان همدان که 20 سال است در عرصه معدن فعالیت دارد در این باره اظهار می‌کند: سالیان طولانی است که بخش معدن استان همدان با مشکلات فراوانی مواجه بود که نیازمند توجه و رسیدگی ویژه‌ای است.

حمید احمدی، ناهماهنگی بین سازمان‌های محیط‌زیست و منابع طبیعی با معدن‌داران و مسائل محلی روستایی را ازجمله مشکلات این بخش عنوان کرده و می‌افزاید: با توجه به این که اداره منابع طبیعی به دنبال حفظ مراتع است، این امر فعالیت معدن‌داران را محدود کرده است.

وی، نرخ‌گذاری کالاهای تولیدی به صورت متمرکز را به ضرر تولیدکننده می‌داند و می‌گوید: به عنوان مثال قیمت‌گذاری شن و ماسه کوهی انفجاری که استان همدان نخستین تولیدکننده این نوع محصول است، به طور معمول از تهران اعلام می‌شود، در صورتی که تولیدات تهران از نوع آبرفتی است و هزینه‌های این دو نوع با هم متفاوت است و این به ضرر تولید کننده استان همدان خواهد بود.

برداشت‌های غیرمجاز

احمدی به مشکل برداشت‌های غیرمجاز از معادن استان همدان اشاره کرده و می‌گوید: این مساله علاوه بر ضرر و آسیب‌هایی که به محیط زیست وارد می‌کند، بر اقتصاد استان و فعالیت معدن‌داران داری مجوز بسیار تأثیرگذار است و مشکلات این بخش را دوچندان می‌کند.

این معدنکار، استفاده نکردن از مصالح مرغوب و استاندارد در ساخت و سازها را از دیگر مشکلات تولید‌کنندگان بویژه معدن‌داران برمی‌شمرد و می‌افزاید: استفاده از مصالح با کیفیت بالا علاوه بر ساخت و ساز‌های اصولی و مناسب، حمایت از تولیدکننده و افزایش انگیزه فعالیت آنها را در پی خواهد داشت.

وی با اشاره به تولید شن و ماسه استاندارد در استان همدان تصریح می‌کند: با توجه به این که دستگاه‌های اجرایی برای مصالح دیگر چون آسفالت، هزینه‌هایی را می‌پذیرند، شایسته است برای بهره‌برداری بهینه، از شن و ماسه استاندارد استفاده کنند.

مدیر شرکت برفین سنگ و بهره‌بردار معدن گرانیت، آشنا نبودن معدن‌داران با فعالیت خود را از مشکلات این بخش می‌داند و می‌گوید: برخی افراد به دلیل نداشتن تخصص و فقط با نگاه درآمدزدایی در صنعت معدن وارد می‌شوند و بدون در نظر گرفتن عوامل زیست محیطی و نوع برداشت مشکلاتی را به وجود می‌آورند و اقدام غیرکارشناسانه و غیر‌استاندارد آنها، فعالیت معدن‌داران دیگر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. این در حالی است که کارشناسان و متخصصان معدنی زیادی در همدان وجود دارد.

منصور مکاری، نوع برخورد و دید منفی روستاییان محل برداشت معدن با معدن‌داران را یکی دیگر از مشکلات عمده این قشر از فعالان عرصه تولید می‌داند و می‌افزاید: روستاییان متأسفانه به معدن‌داران به عنوان یک گنج‌یاب یا غارتگر می‌نگرند که این امر باعث کاهش انگیزه سرمایه‌گذار می‌شود.

این بهره‌بردار وجود تعامل معدن‌داران با ارگان‌های دولتی و مردم را از راهکار‌های رفع مشکلات می‌داند و می‌گوید: توجه به بخش معدن می‌تواند درآمدزایی بالا و باعث کاهش بیکاری شود.

مکاری درباره صادرات ذخایر معدنی تصریح می‌کند: با توجه به وجود ذخایر معدنی غنی در همدان باید این ذخایر به صورت خام از استان صادر نشود و زمانی صادرات مواد معدنی خام به صفر برسد که تاکنون محقق نشده است. (مهر)