عرصه مذاکرات هسته‌ای جای عوام‌فریبی نامزدها نیست

علی باقری در همایش«از پرتگاه سازش تا تردید در مقاومت» که امروز (سه‌شنبه) در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار داشت: ما از تمام توان خود استفاده می‌کنیم تا علیه رژیم‌هایی مثل رژیم صهیونیستی، ابزارهای رسانه‌ای و سیاسی ایجاد کنیم و این رژیم اشغالگر را در انزوا قرار دهیم تا بعضی حامیانش مانند آمریکا دیگر نتوانند از او دفاع کنند.

وی گفت: این گله وجود دارد که چرا جامعه نخبه ما در باب مسائل هسته‌ای که تمام روند آن علنی و فاش بوده است حرفی نمی‌زند. باید برخی که در این زمینه علاقه و دغدغه دارند گفته‌ها و رویدادها را نقد کنند، چرا که این مسئله نیاز افکار عمومی ما است.

باقری در پاسخ به سؤال خبرنگاری مبنی بر اینکه چرا با وجود عدم موفقیت و برابری، روند مذاکرات هسته‌ای در دوران اصلاحات متوقف نشده است، پاسخ داد: متأسفانه در آن زمان گزارشات به صورت نادرست تهیه می‌شد و به عنوان مستند در دسترس قرار می‌گرفته است.

وی در واکنش به اظهارات برخی نامزدهای انتخابات آتی درباره تغییر شیوه مذاکرات هسته‌ای گفت: باید از این نامزدها پرسید شما که روند کنونی مذاکرات را قبول ندارید می‌خواهید چه کنید، آیا قصد بازگشت به گذشته را دارید؛ اینجا دیگر جای عوام‌فریبی نیست.

وی ادامه داد: این حرف‌ها حاکی از آن است که کسانی که در دوران اصلاحات با سیاست سازش این بلا را بر سر کشور آوردند در حال حاضر سخن از تغییر در مذاکرات هسته‌ای می‌زنند در حالی که باید گفت شیوه سازش و تعدیل در گذشته تجربه شده و نتیجه آن مشاهده شده است؛ دیگر بس است.

باقری در ادامه توضیحاتی از ابتدای گشوده شدن پرونده هسته‌ای ایران داد و گفت: در 15 مرداد 82 اروپایی‌ها نامه‌ای به وزیر خارجه وقت نوشتند و از او خواستند که ایران پروتکل هسته‌ای را بپذیرد؛ در همین مقطع کشور ما نگاهی مثبت در مورد پذیرش پروتکل داشت و رویکرد تعاملی را در پیش گرفت.

وی ادامه داد: 18 روز پس از اعلام آمادگی ایران درباره پروتکل الحاقی، سه کشور اروپایی اولین قطع‌نامه شورای حکام علیه فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تصویب کردند؛ سپس ایران با سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه، آلمان) مذاکره می‌کند و نتیجه آن توافق سعدآباد می‌شود.

معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی با اشاره به توافق سعدآباد تصریح کرد: در این توافق، ایران تعهداتی به طرف اروپایی خود می‌دهد که عبارتند از «تعهد به رژیم عدم اشاعه هسته‌ای و امضای پروتکل الحاقی» و «آغاز فرایند تصویب پروتکل الحاقی و اجرای این پروتکل».

باقری با اشاره به تعهدات سه کشور اروپایی در توافق سعدآباد گفت: طرف اروپایی نیز شناسایی حق غنی‌سازی ایران در برخورداری از استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای مطابق معاهده NPT را متعهد می‌شود.

باقری افزود: بعد از گذشت دو هفته از امضای توافقنامه سعدآباد، رهبر معظم انقلاب فرمودند "اگر قرار باشد دشمنان فزون‌خواهی کنند و سنگر به سنگر جلو بیایند و ما نیز عقب‌نشینی کنیم، این روش درست نیست". در 30 آبان ماه 82 تصویب امضای پروتکل الحاقی از سوی ایران پذیرفته شد.

باقری در ادامه بیان داشت: در 5 آذر 82 سه کشور اروپایی تقابل بیشتری به خرج می‌دهند. در 27 آذر همان سال ایران به سمت اجرای پروتکل الحاقی می‌رود و در 4 اسفند ماه توافق بروکسل میان ایران از یک سو و سه کشور اروپایی از سوی دیگر امضا می‌شود و ایران استمرار تعهدات ناشی از موافقت‌نامه سعدآباد و تعلیق مونتاژ سانترفیوژها را تعهد می‌دهد.

عضو ارشد هیئت اجرایی هسته‌ای ادامه داد: 19 روز پس از امضای موافقت نامه بروکسل سومین قطع‌نامه به پیشنهاد سه کشور اروپایی در شورای حکام علیه ایران تصویب می‌شود و در اول خرداد 83 ایران از فعالیت‌های جاری و آتی خود گزارشی به آژانس ارائه می‌دهد، اما تنها پس از 28 روز پس از ارائه اظهارنامه ایران به آژانس، چهارمین قطع‌نامه علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای صادر می‌شود.

باقری ادامه داد: 60 روز پس از قطع‌نامه چهارم یعنی در 28 شهریور 83 پنجمین قطع‌نامه شورای حکام مجدداً علیه ایران تصویب می‌شود.

وی با اشاره به هشدار رهبر معظم انقلاب در آبان ماه 83 درباره تعلیق غنی‌سازی ایران گفت: ایران به سه کشور اروپایی طرح پیشنهادی می‌دهد که این مسئله بیانگر انفعال بیشتر ایران است و ما را به توافق پاریس در 25 آبان 83 می‌رساند که مجدداً هر دو طرف تعهداتی می‌دهند.

معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی به 2 بند از موافقت‌نامه پاریس اشاره کرد و گفت: این موافقت‌نامه دارای دو بند است؛ «الف- این موافقت‌نامه ضمانت‌های محکم در همکاری‌های هسته‌ای، تکنولوژی و اقتصادی و تعهدات محکم در موضوعات امنیتی را به دست می‌دهد.» ، «ب- این موافقت‌نامه ضمانت‌های عینی ارائه خواهد کرد که برنامه هسته‌ای ایران صرفا برای اهداف صلح‌آمیز است.»

باقری ادامه داد: در این موافقت‌نامه طرف اروپایی عملاً اجرای هیچ موردی را تعهد نمی‌دهد و ایران نیز تعهد به عدم تولید سوخت می‌دهد و قرار بر این می‌شود که ما نباید چرخه سوخت داشته باشیم.

وی با اشاره به اتفاقات پس از مذاکرات پاریس گفت: پس از مذاکرات پاریس یعنی در 6 اسفند 83 دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی در سفری به فرانسه و آلمان با رئیس جمهور و صدراعظم این دو کشور دیدار می‌کند؛ جالب است که بدانید شیراک و شرودر می‌گویند «تولید سوخت و غنی‌سازی از جانب ایران را برنمی‌تابیم».

معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: پس از سفر "حسن روحانی" به فرانسه و آلمان، وی نامه‌ای به سه وزیر اروپایی می‌نویسد و می‌گوید که درک و انتظارات ایران از توافق پاریس به شرح زیر است؛ «شناسایی حقوق ایران و اعمال آن تحت NPT مانند سایر کشورها به تعهد سه کشور مبنی بر اینکه پرونده هسته‌ای ما به شورای امنیت ارجاع نخواهد شد». نتیجه آن می شود که سه کشور اروپایی نیز انتظارات ایران را قبول نمی‌کنند، اما با این وضعیت ما همچنان سیاست تعامل را در پیش می‌گیریم.

عضو ارشد هیئت مذاکره‌کننده هسته‌ای ادامه داد: متأسفانه اروپایی‌ها در مقابل تعامل کشور ما ششمین قطع‌نامه خود را علیه ایران صادر می‌کنند پس از آن ایران مجموعه‌ای از راه حل‌ها برای تضمین عینی را که از سوی دانشمندان و متخصصان مستقل از ایالات متحده و اروپا پیشنهاد شده بود به سه کشور اروپایی ارائه می‌کند.

وی با اشاره به آخرین مذاکرات حسن روحانی با وزیران خارجه سه کشور اروپایی در ژنو گفت: در تیرماه همان سال، روحانی به سه وزیر اروپایی نامه می‌نویسد و پاسخی نیز از سوی آن‌ها دریافت می‌کند و پاسخ آن است که اروپایی‌ها همچنان می‌گویند «ایران نباید چرخه سوخت داشته باشد». پس از آن در مرداد 84 سه کشور اروپایی پیشنهاد توافق درازمدت می‌دهند و در همان ماه حسن روحانی به "البرادعی" نامه‌ای می‌نویسد و در آن گله می‌کند که علی‌رغم همه تلاش‌های صادقانه خود و حداکثر انعطاف، سه کشور نه‌تنها حقوق ایران را برای توسعه صلح‌آمیز هسته‌ای مورد توجه قرار نمی‌دهند، بلکه حتی در حد اصلاح محدودیت‌های غیر قانونی و ناموجهی که بر اقتصاد و توسعه فناوری ایران اعمال شده نیز پای‌بند نیستند و ایران مابه‌ازای بسیار اندکی دریافت کرده است.

باقری با بیان اینکه قول‌های توافق سعدآباد درباره همکاری هسته‌ای، امنیت منطقه‌ای و منع گسترش هنوز حتی بررسی هم نشده است، ادامه داد: عده‌ای این شائبه را ایجاد کردند که در آن مقطع هیئت ایرانی تمام روند مذاکرات خود را با اذن رهبری انجام داده است، جالب است بدانید روحانی مدعی است قبل از توافق سعدآباد در ملاقات حضوری با رهبری جزئیات را مطرح کرده و معظم‌له نیز در این ملاقات با تعلیق در حد بازدهی نطنز موافقت کرده‌اند!

باقری در ادامه صحبت‌ها به روند مذاکرات ایران و 1+5 اشاره می‌کند و می‌گوید: اشتون در آذر 89 مسئول هماهنگ‌کننده گروه 1+5 بود؛ در آن مقطع ایران پیشنهادی در مبنای گفتگو برای همکاری را مطرح کرد و نتیجه آن شد که ایده ایران برای شکل‌گیری همکاری میان هفت کشور پذیرفته شد.

عضو ارشد هیئت مذاکره‌کننده هسته‌ای با اشاره به مذاکرات استانبول1 گفت: در استانبول1، پیشنهاد 1+5 ارائه طرحی برای تبادل سوخت بود، هدف 1+5 از این پیشنهاد خارج کردن عمده مواد با غنای 3.5 درصد از ایران یا به عبارتی دور کردن ایران از نزدیک شدن به مرحله تولید سلاح و رفع نگرانی از احتمال انحراف ایران به سمت نظامی بود.

وی با اشاره به یکی از محورهای پیشنهاد 1+5 تصریح کرد: روسیه زمانی سوخت را به ایران تحویل می‌دهد که ایران تمام نیازهای فنی و حقوقی را به روسیه ارائه کند، اما جالب است بدانید که ایران پیشنهادات گروه 1+5 را نپذیرفت و جلیلی در استانبول گفت که "این همکاری دو لازمه دارد، یکی آن‌که NPT را بر مبنای گفتگو بپذیرید و دیگر اینکه از دشمنی و خصومت با ایران دست بردارید"، اما متأسفانه اشتون در آخر جلسه استانبول1 بیان کرد که «ما نمی‌توانیم پیش‌شرط‌ های شما را بپذیریم».

باقری افزود: پس از آن در 24 بهمن 89 اشتون برخلاف صحبت‌های خود در استانبول1 نامه‌ای به جلیلی می‌نویسد و اعلام آمادگی برای ادامه مذاکرات می‌کند، مجدداً وی در 30 تیر 90 در نامه‌ای دیگر خطاب به جلیلی می‌گوید که "هدف ما احترام به حق ایران تحت معاهده NPT در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است.

وی با اشاره به مذاکرات هسته‌ای در استانبول2 گفت: در 26 فروردین سال گذشته، استانبول2 شکل گرفت که در آنجا شرمن پیامی را از سوی اوباما ارائه کرد؛ نکته مهم این است که این روند مذاکرات در استانبول2، پیشرفت دستاوردهای هسته‌ای ایران را به دنبال داشت.

عضو ارشد هیئت مذاکره‌کننده هسته‌ای به مذاکرات بغداد اشاره کرد و اظهار داشت: در مذاکرات بغداد که در خرداد 91 انجام شد؛ گروه 1+5 تعطیلی فردو، توقف غنی‌سازی 3 درصد را خواستار شدند و اعلام کردند که «در مقابل این عمل در رسیدگی به رآکتور آب سنگین اراک با ایران همکاری می‌کنند»، اما ایران نیز مجدداً اعتمادسازی و رفع نگرانی از جانب 1+5 را خواستار شد.

باقری با بیان اینکه در مذاکرات مسکو نیز پیشنهاداتی از دو طرف مذاکره مطرح شد، بیان کرد: بسترسازی برای در دستور کار قرار گرفتن حق غنی‌سازی، فتوای مقام معظم رهبری در لغو تحریم‌ها و تعیین مابه‌ازا برای همکاری فراتر از تعهدات از اهداف و دستاوردهای ایران در مذاکرات مسکو بود.

وی در ادامه افزود: 8 اسفند ماه 91 مذاکرات آلماتی آغاز شد که متأسفانه اعمال تحریم‌های نفتی، مالی و بانکی توسط اتحادیه اروپایی و آمریکایی نیز شروع شد.

باقری با اشاره به مذاکرات آلماتی1 گفت: گروه 1+5 در آلماتی1 در خواسته مابه‌ازاهای خود تغییری داد، اما مجدداً در دور بعدی مذاکرات یعنی آلماتی2 طرف مذاکره پاسخ روشن و مشخصی نداشت و عدم آمادگی و جدیت برای مذاکره را از خود نشان داد.

عضو ارشد هیئت مذاکره‌کننده هسته‌ای در پایان خاطرنشان کرد: دوران مذاکرات گذشته (اصلاحات) دوران ناکامی بود، اصلاً دوران مذاکره نبود، چرا که امنیت ملی ما را به صورت جدی مخدوش کرد، اما ملت ما امروز هوشمندتر از آن است که به دوران گذشته مذاکرات هسته‌ای رجعت کند.(باشگاه خبرنگاران)