شوشتر را دریابید

پرونده آبشارهای شوشتر و 13 سازه آبی دیگر متعلق به دوران ساسانی در سال 2009 پرده از رخسار تاریخی و ارزشمند این شهر چند هزار ساله برداشت و آن را به رخ جهانیان کشاند تا در فهرست بهترین‌های دنیا جای گیرد؛ شهری که روزگاری در آن سکه ضرب می‌شد و تا همین صد سال پیش مرکز بخش اعظمی از منطقه جنوبی کشور شامل استان‌های خوزستان، ایلام، لرستان و... بود، اما پس از انتقال مرکز به اهواز در زمان رضاخان، سیر قهقرایی و تخریب را در پیش گرفت.

این شهر گرچه در این دوره صد ساله با انزوا،‌ رکود و تخریب تدریجی مواجه بود، اما ثبت جهانی آن می‌توانست فرصت دوباره‌ای باشد تا شکوه و عزت گذشته خود را بازیابد و به یک پایگاه فرهنگی، توریستی و تفریحی در جنوب کشور تبدیل شود، امری که نه تنها محقق نشد، بلکه خود مانعی بر سر راه پیشرفت و آبادانی این دیار فراموش شده گردید.

به گفته شهروندان شوشتری از زمانی که آثار شوشتر در فهرست جهانی به ثبت رسید همه طرح‌های مرمتی آثار تاریخی شوشتر متوقف شد.

به طوری که می‌توان گفت آثار تاریخی در شوشتر به نوعی مانع پیشرفت شهر شده‌ است، چراکه نه میراث فرهنگی برای حفظ و مرمت آثار تاریخی اقدامی انجام می‌دهد و نه اجازه می‌دهد که مردم برای آبادی شهر خود اقدامی انجام دهند.

دریایی از مشکلات

شهردار شوشتر با اشاره به مشکلات فراوان این شهر به جام‌جم می‌گوید: با وجود تلاش‌های فراوانی که در یک سال اخیر در جهت رفع مشکلات و عمران این شهر انجام گرفته، اما مشکلات و نابسامانی‌های شوشتر آنقدر زیاد است که کارهای انجام شده به مثابه قطره‌ای در دریاست.

آرش در، شوشتر را جزو چند شهر اول ایران عنوان می‌کند که دارای بلدیه (شهرداری) بوده است و می‌افزاید: این شهر اکنون دارای بیشترین مشکلات شهری مانند فرسوده بودن تاسیسات شهری بویژه شبکه آب و فاضلاب،‌ نبود آسفالت مناسب در معابر و خیابان‌ها، وجود بافت‌های فرسوده، سیمای زشت شهری و... است.

وی یادآور می‌شود: البته در سال جاری حدود 24 میلیارد تومان از طریق اوراق مشارکت برای ترمیم و اصلاح شبکه آب و فاضلاب تخصیص داده شده که در صورت دریافت،‌ مشکل این بخش برطرف خواهد شد.

آرش در، با بیان این‌که بیشتر خیابان‌های شهر آسفالت مناسبی ندارد و هنوز خیابان‌های خاکی زیادی در شهر وجود دارد که در فصل بارندگی زندگی مردم را به گل و لای آمیخته می‌کند،‌ می‌گوید: گرچه سال گذشته ترمیماتی در این زمینه انجام گرفت، اما بودجه اندک، کفاف هزینه سنگین رفع مشکلاتی از این دست را به شهرداری نمی‌دهد.

وی با اشاره به کاهش درآمد شهرداری شوشتر به دلیل اجرای قوانین سخت میراث و ممنوعیت در زمینه ساخت و سازهای شهری پس از ثبت جهانی آثار تاریخی این شهر خاطرنشان می‌کند: کاهش ساخت و ساز و به دنبال آن کاهش دریافت عوارض باعث شده درآمد شهرداری به 160 میلیون تومان در ماه برسد، این در حالی است که تنها برای پرداخت حقوق کارمندان این اداره ماهانه به 400 میلیون تومان نیاز است.

شهردار شوشتر البته اذعان می‌کند که از زمان انتصابش یعنی حدود 14 ماه پیش، کارهای زیادی برای افزایش درآمد شهرداری و رفع برخی مشکلات شهری برداشته شده است که تهیه طرح تفصیلی شهر شوشتر،‌ جمع‌آوری 8000 مترمربع از منازل مشکل‌ساز و نازیبا در سطح شهر و همچنین ده‌ها ماشین فرسوده،‌ نابودی بیش از 600 سگ ولگرد در سطح شهر،‌ ایجاد و بهره‌برداری از 6000 هکتار فضای سبز و آماده‌سازی 4000 هکتار فضای سبز که بزودی بهره‌برداری می‌شود، رساندن بودجه عمرانی شهر از دو میلیارد تومان در سال به شش میلیارد تومان و... از جمله این اقدامات است که باعث شد تا حدودی به خواسته‌های مردم جامه عمل پوشانده شود.

وی به مشکلات برجای مانده شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: پراکندگی صنایع آلاینده و شغل‌های مختلف و همچنین ترمینال مسافربری در سطح شهر که باعث مخدوش‌شدن چهره تاریخی شهر شده و همچنین پرداخت نکردن سهم شهرداری از سوی صنایع آلاینده از یک سو و مشکل لاینحل صنایع نیشکر که در فصل برداشت اقدام به آتش‌زدن زائدات می‌کنند و دود حاصل از آن از دیگر سو گونه‌های جانوری، گیاهی و شهروندان را به خطر انداخته است و به همراه هجوم ریزگردهای عربی، نه تنها هوای سالمی برای این شهر نگذارده، بلکه تاثیر مخربی نیز روی آثار تاریخی داشته است.

شهر روز به روز ویران‌تر می‌شود

آرش در همچنین با اشاره به نبود امکانات تفریحی، فرهنگی و ورزشی برای جمعیت 108 هزار نفری شوشتر مانند سینمای مناسب یا ورزشگاه خاطرنشان می‌کند: حدود دو سوم بافت شهر فرسوده است که نزدیک 180 هکتار آن در مرکز شهر برای نوسازی مصوب شده، اما تاکنون اعتبار و تسهیلاتی برای این کار نه به سازمان‌ها و نه به شهروندان اختصاص داده نشده است.

شهردار شوشتر با بیان این‌که بسیاری از آثار تاریخی شوشتر در مرکز شهر واقع شده است، می‌گوید: بافت فرسوده شهری نیز در همین منطقه واقع شده و از آنجا که میراث اجازه هیچ‌گونه ساخت و سازی در این منطقه به مردم نمی‌دهد و خودش هم بودجه خرید املاک مردم و تعمیر آنها را ندارد، این بافت روز به روز فرسوده‌تر و شوشتر نیز ویران‌تر می‌شود. در حالی که بسیاری از معابر این منطقه نیز کوچه‌های شش یا 9 متری دارد، شهرداری اجازه تعریض آن را ندارد که این مساله هم امدادرسانی در مواقع بروز حادثه را سخت و ناممکن می‌کند و هم باعث ایجاد ترافیک و زشتی سیمای شهر شده است.

آرش در، یکی دیگر از مشکلات عمده شوشتر را ورود عشایر در فصل قشلاق به شهر و رهاسازی هزاران راس احشام از قبیل گوسفند و گاو در سطح شهر عنوان می‌کند و می‌گوید: عشایر در این هنگام هر روز هزاران گوسفند یا حتی گاومیش و الاغ‌های خود را در سطح شهر، پارک‌ها و فضاهای سبز شهر و حتی در میان آثار تاریخی رها می‌کنند که این کار علاوه بر بدمنظرکردن شهر تاریخی شوشتر،‌ لطمات زیادی به فضای شهری و آثار تاریخی وارد می‌کند و متاسفانه هیچ ارگانی هم مسئولیت آن را به عهده نمی‌گیرد، حتی میراث فرهنگی هم با وجود تهدید آثار تاریخی در این زمینه دخالتی نمی‌کند.

زندگی در کنار گاومیش‌ها

شهردار شوشتر مشکل بزرگ دیگر این شهر را وجود محله‌ای در منطقه ساحلی عنوان می‌کند که محل زندگی 20 خانوار به همراه گله‌های گاومیش‌هایشان است که افزون بر تهدید سلامت جامعه، مشکلات زیست‌محیطی زیادی را به وجود آورده‌اند و زیبایی یک شهر تاریخی و ثبت جهانی شده را نیز زیر سوال برده‌اند.

رییس مرکز بهداشت شوشتر نیز با بیان این‌که دامداران شوشتری باید در اسرع وقت از شهر خارج شوند، چرا که حضور آنها در شهر تهدید علیه سلامت جامعه است،‌ می‌گوید: قرار بود دامداران بویژه گاومیش‌داران شهرستان شوشتر به منطقه دوپیران منتقل شوند، ولی تاکنون در این‌باره اقدامی انجام نشده است.

صغری گنج با اشاره به مکاتبات انجام شده با اداره جهاد کشاورزی شهرستان شوشتر خاطر نشان می‌کند: مکاتباتی با اداره جهاد کشاورزی شوشتر انجام شده است که این اداره آمادگی کامل برای اجرای این مصوبه را دارد، اما زیرساخت‌های لازم در این منطقه فراهم نشده و مقدمات برای حضور دامداران فراهم نیست.

شبستان‌های مملو از آب

در همین حال عضو شورای اسلامی شهر شوشتر نیز خواستار رسیدگی به مشکلات شبستان‌های مملو از آب خانه‌های مردم این شهر در بافت قدیم می‌شود و به جام‌جم می‌گوید: خانه‌های حدود یک سوم بافت قدیم شوشتر دارای شبستان است که این شبستان‌ها چهار تا پنج متر پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد و اکنون مملو از آب هستند که خطرات زیادی برای مردم به وجود آورده است.

امیر رسولی بر تامین اعتبار اصلاح شبکه آب و فاضلاب شهر تاکید می‌کند و می‌افزاید: شبکه‌های آب و فاضلاب شهری در ارتفاع دو تا سه متری از زیر زمین و بالاتر از این شبستان‌ها قرار دارد و از آنجا که این شبکه‌ها بسیار فرسوده است،‌ شکستگی و نشت آنها باعث نفوذ آب به داخل شبستان خانه‌ها شده است.

وی با بیان این‌که چیزی حدود صد کیلومتر شبکه فرسوده آب و فاضلاب در سطح شهر وجود دارد،‌ تصریح می‌کند: امسال اعتبار خوبی برای ساخت و تکمیل تصفیه‌خانه در نظر گرفته شده، ضمن این‌که 60 کیلومتر از شبکه اصلی و 130 کیلومتر از شبکه فرعی در حال تعویض و اصلاح است.

رسولی خاطرنشان می‌کند: اما برای نوسازی شبکه آب و فاضلاب اعتباری تخصیص داده نشده و سازمان آب و فاضلاب نیز درآمدی بابت رفع این مشکل و اصلاح این شبکه ندارد،‌ بنابراین این مشکل همچنان به قوت خود باقی است.

فاطمه مرادزاده - گروه ایران