مننژیت از آن دست بیماریی‌های است که والدین دارای فرزند زیر شش سال، بخصوص در فصول سرد سال بسیار از آن واهمه دارند، چرا که تشخیص و درمان دیرهنگام این بیماری می‌تواند عوارضی چون از دست دادن شنوایی، بینایی، اختلالات گفتاری، یادگیری، مشکلات رفتاری و گاهی حتی فلج اندام‌ها در کودکان را به دنبال داشته باشد.
کد خبر: ۵۱۷۷۱۵

از سوی دیگر این ترس به مشابهت‌های ظاهری این بیماری با آنفلوآنزا بازمی‌گردد که می‌تواند منشا ویروسی یا باکتریایی داشته باشد.

با این‌ حال نباید از یاد ببریم که مننژیت تنها بیماری کودکان نیست، بلکه جوانان 18 تا 24 سال، سالمندان و افرادی که در محیط‌های شلوغ و به صورت گروهی زندگی می‌کنند، مانند دانشجویان خوابگاهی، سربازان و حجاج را نیز تهدید می‌کند.

به همین دلیل نه‌تنها واکسن مننژیت در آمریکا و اتحادیه اروپا در برنامه عمومی تزریق واکسن قرار گرفته است، بلکه در کشور ما نیز تزریق آن برای سربازان و حجاج اجباری تلقی می‌شود.

دکتر فیروزه ساجدی، متخصص بیماری‌های عفونی کودکان در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: تأخیر در تشخیص و درمان مننژیت به افزایش خطر بروز آسیب‌های همیشگی در فرد منجر می‌شود بنابراین درصورت مشاهده نشانه‌هایی چون تب بالا، سردرد شدید، تهوع و استفراغ همراه با سردرد، گیجی، تشنج، بی‌خوابی یا سخت از خواب بیدار‌شدن، سفت‌شدن گردن، حساسیت به نور و کاهش گرایش به نوشیدن یا خوردن در کودک یا بزرگسال باید بسرعت به پزشک متخصص مراجعه کرد. البته نوزادان و شیرخواران کوچک ممکن است نشانه‌های معمول مننژیت، مانند سفت و دردناک‌شدن گردن را نداشته باشند و به‌جای آن نشانه‌هایی چون گریه مداوم، به گونه غیرطبیعی خواب‌آلوده‌بودن، بی‌تاب‌بودن و کاهش میل به غذا را داشته باشند.

بیماری خطرناک، اما قابل درمان

مننژیت عفونت و التهاب پرده مننژ (پرده میان استخوان جمجمه و بافت مغز) و مایع مغزی ـ نخاعی است که دور مغز و نخاع را احاطه کرده‌ است. ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها همگی می‌توانند عامل ایجاد مننژیت شوند. اما بیشتر انواع مننژیت ویروسی است و ابتلا به آن بستگی به قرارگرفتن در محیطی دارد که احتمال انتشار انواع میکروب و ویروس در آن زیاد است.

دکتر ساجدی در این باره می‌گوید: مننژیت‌ در انواع باکتریایی که شدیدتر از دیگر مننژیت‌هاست باید بسرعت تحت درمان با آنتی‌بیوتیک‌های وریدی قرار گیرد. البته در بسیاری موارد نشانه‌های اولیه مننژیت با آنفلوآنزا اشتباه گرفته می‌شود. گرچه ابتلا به مننژیت به دوره‌ای یک تا دو روزه برای نشان‌دادن نشانه‌های بیماری نیاز دارد، ولی گاهی این بیماری یک روند بسیار سریع و خطرناک را پیدا می‌کند.

این متخصص بیماری‌های عفونی کودکان اضافه می‌کند: نوع آنتی‌بیوتیک با نگرش به نوع باکتری (که از آزمایش مغزی نخاعی می‌توان برای شناسایی آن بهره گرفت) تعیین می‌شود. در کنار مصرف آنتی‌بیوتیک، پزشک متخصص بر اساس موقعیت و چگونگی وضع بیمار، درمان‌هایی را نیز برای تورم بافت مغز، شوک، تشنج یا کم‌آبی بدن بیمار در نظر می‌گیرد؛ اما در مننژیت ویروسی آنتی‌بیوتیک جایگاهی ندارد و در بسیاری از موارد، طی یک هفته (با یا بدون درمان) بهبود پیدا می‌کند. به بیان دیگر در موارد خفیف مننژیت ویروسی بیشتر با استراحت، مصرف زیاد مایعات و داروهایی برای کاهش درد و تب درمان می‌شود.

وقتی خطر مننژیت تهدیدتان می‌کند

به گفته دکتر ساجدی، شایع‌ترین راه ورود باکتری به پرده‌های مغز و درگیرشدن آن در انواع باکتریایی و خطرناک مننژیت، ورود باکتری به جریان خون بوده و از راه جریان خون به پرده‌های مغز و مایع مغزی ـ نخاعی دسترسی پیدا می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: اما بیشتر مننژیت‌های ویروسی خفیف بوده و دوره بیماری در آنها حداکثر ده روز یا کمتر خواهد بود، اما نکته مهم اینجاست که چند عامل خطر وجود دارد که کودکان یا بزرگسالان را بیشتر در معرض خطر ابتلا به مننژیت قرار می‌دهد. در این میان آسیب‌پذیری کودکان زیر شش سال، افراد سالمند و جوانان در سال‌های ابتدایی دهه سوم زندگی‌شان از درجه اهمیت برخوردار است.

این متخصص اضافه می‌کند: همچنین زندانیان، دانشجویانی که در خوابگاه زندگی می‌کنند، پرسنل نظامی مستقر در پایگاه‌های نظامی و کودکان ساکن در مدارس شبانه‌روزی یا مراکز نگهداری و پرورش کودکان، بیشتر در معرض خطر هستند، زیرا در مکان‌های شلوغ عفونت می‌تواند بسرعت در میان گروه گسترده‌ای از افراد پخش شود. از سوی دیگر عواملی که به تضعیف سیستم ایمنی منجر می‌شود، مانند بیماران مبتلا به ایدز، دیابت یا کسانی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند، همچنین بیمارانی که تحت عمل جراحی برداشتن طحال قرار گرفته‌اند، می‌توانند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری مننژیت قرار بگیرند.

پیشگیری چگونه ممکن است؟

به گفته متخصصان بیماری‌های عفونی، برخی گونه‌های مننژیت مسری است. یعنی از طریق استنشاق هوای‌ آلوده‌شده و عطسه و سرفه بیمار منتقل می‌شود. همچنین استفاده از سیگار، مسواک و وسایل تغذیه مانند قاشق، چنگال و ظرف خوراک فرد بیمار نیز می‌تواند به انتقال بیماری به دیگران کمک کند. پس توصیه می‌شود که افراد با دوری از ویروس‌های عامل مننژیت ریسک ابتلای خود را پایین بیاورند. این ویروس‌ها بیشتر ویروس‌های مولد عفونت‌های معده‌ای ـ روده‌ای است. به بیان دیگر با رعایت بهداشت فردی می‌توان تا اندازه‌ای از خطر ابتلا به آنها کاست.

پیشگیری از این بیماری همچون آنفلوآنزا و سرماخوردگی با رعایت موارد ساده بهداشتی چون شست‌وشوی دقیق دست‌ها ممکن است. همچنین با مصرف غذاهای تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن چون میوه‌ها، سبزی‌های تازه، استراحت کافی و ورزش می‌توان بدن را نسبت به این نوع بیماری‌های مسری ویروسی ایمن کرد.

دکتر ساجدی با تاکید بر این‌که برخی از اقسام مننژیت باکتریایی را می‌توان با واکسیناسیون پیشگیری کرد، می‌گوید: واکسن مننژیت (هموفیلوس آنفلوآنزای نوع B) در بسیاری از کشورها در برنامه واکسیناسیون اجباری قرار دارد و از ابتلا به برخی از گونه‌های مننژیت که این باکتری عامل آن است جلوگیری می‌کند. نوع دیگر واکسن مننژیت (کونژوکه پنوموکوکی‌) نیز در برخی از کشورها در برنامه ایمن‌سازی کودکان قرار دارد و به کودکان زیر دو سال تزریق می‌شود. البته کودکان میان دو تا پنج سال نیز که در خطر بالای ابتلا به این باکتری باشند، مانند مبتلایان به بیماری‌های قلبی مزمن، بیماری‌های ریوی یا برخی از انواع سرطان‌ها نیز کاندیدای دریافت این واکسن هستند.

البته امروزه برخلاف گذشته واکسن مننژیت برای تمام افراد بالای ۶۵ سال، همچنین جوانان در معرض خطر (سربازان) و کودکان دچار نقص سیستم ایمنی یا بیماری‌های مزمن مانند دیابت، کم‌خونی داسی شکل و بیماری ‌های قلبی نیز تزریق می‌شود. بسیاری از متخصصان، تزریق واکسن مننژیت را به کودکان یازده دوازده ساله یا در آغاز ورود به دبیرستان و نیز دانشجویان ساکن خوابگاه‌ها توصیه می‌کنند.

پونه شیرازی ‌-‌ گروه سلامت

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها