کمبود کتابخانه در اردبیل

دسترسی به کتب روز دنیا، تسهیل در تهیه کتب، ارتباط با مراجع تخصصی و تاریخی، فضای مناسب مطالعاتی و ایجاد زمینه عدالت مطالعاتی از جمله مولفه‌هایی است که در استانداردسازی فضاهای کتابخانه‌ای، به عنوان مراجع نگهداری کتاب در نظر گرفته می‌شود. از سوی دیگر طبق استانداردهای جهانی، برای هر ده هزار نفر باید یک کتابخانه وجود داشته باشد، این در حالی است که 66 کتابخانه فعال در اردبیل نه‌تنها از مولفه‌های مذکور بی‌بهره است، بلکه برای هر 22 هزار نفر، یک کتابخانه وجود دارد که با استانداردهای جهانی همخوانی ندارد. افزون بر اینها،‌ به گفته شهروندان اردبیلی، کمبود فضای کتابخانه‌ای موجب شده است همان تعداد اندک کتابخانه‌ها نیز به جای پرداخت تخصصی به زمینه فعالیت خود، به محل مطالعه دانش‌آموزان و دانشجویان در فصل امتحانات تبدیل شود.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اردبیل با تائید کمبود فضای کتابخانه‌ای و با اشاره به استاندارد جهانی هشت متر مربع فضای کتابخانه‌ای برای هر صد نفر می‌گوید: در این استان برای هر 100 نفر 3/2 متر مربع فضای کتابخانه‌ای وجود دارد که یک‌سوم استاندارد جهانی است.

صادق فرهمند امین با بیان این‌که با اتمام پروژه‌های در دست ساخت نسبت یک‌سوم فعلی به 50 درصد استانداردهای جهانی خواهد رسید،‌ در خصوص پروژه‌های عمرانی کتابخانه‌ها می‌افزاید: اکنون 15 پروژه عمرانی که چهار مورد آن کتابخانه عمومی و 13 مورد کتابخانه روستایی است در دستور کار قرار گرفته است. وی با تاکید به نیاز استان به افزایش فضاهای کتابخانه‌ای عنوان می‌کند: در ده سال گذشته فضای کتابخانه‌ای استان از 14 هزار و 445 متر مربع به 28 هزار و 715 متر مربع رسیده و با اتمام پروژه‌های در دست ساخت به 37 هزار متر مربع افزایش خواهد یافت.

با وجود این‌که حجم عمده پروژه‌های احداث کتابخانه به مناطق روستایی اختصاص دارد، نبود کتابخانه در برخی بخش‌ها و روستاهای استان موجب شده است محرومیت دسترسی به یار مهربان در این مناطق تشدید شده و عدالت مطالعاتی برقرار نشود. یکی از شهروندان در این‌باره می‌گوید: در حالی که در مدارس و دانشگاه به مطالعه توصیه می‌شود، نبود امکانات موجب شده سطح علمی دانش‌آموزان در مناطق محروم کاهش پیدا کند.

علی دوستدار می‌افزاید: در صورتی که مسئولان برای مناطق محروم برنامه‌ریزی‌های مناسبی نداشته باشند، نسل بعدی با موج کم‌سوادی قابل توجهی در بین درس‌خوانده‌های این مناطق مواجه خواهد بود.

یک کارشناس کتاب نیز معتقد است: اگر اکنون سرانه مطالعاتی استان فاصله نجومی با استانداردهای جهانی دارد، بخش عمده آن به دلیل ضعف برنامه‌های فرهنگ‌ساز در این حوزه است.

صمد دانش‌یار با بیان این‌که مسئولان با وجود تائید این مشکلات هیچ اقدامی برای فرهنگ‌سازی مطالعه انجام نمی‌دهند، یکی از مهم‌ترین طرح‌های در حال اجرا را طرح اهدای کتاب عنوان می‌کند و یادآور می‌شود: این طرح حتی در سطح شهر نیز اطلاع‌رسانی نشده و زمینه تشویقی برای انجام آن اجرا نمی‌شود.

به گفته وی، افزون بر ضعف گسترده در فرهنگ‌سازی، طرح‌های اجرایی کتابخانه‌های عمومی که بیشتر به شکل ملی ارائه می‌شود نیز از ضعف کارشناسی رنج می‌برد.

این کارشناس تاخیر چهل و پنج روزه تهیه کتاب در طرح «کتاب من»، عدم اطلاع‌رسانی کافی مسابقات نویسندگی و کتاب‌خوانی، معرفی حداقلی امکانات موجود در کتابخانه‌ها و نبود ارتباط کافی بین مدارس و دانشگاه‌ها با کتابخانه‌های عمومی استان را از جمله معضلاتی می‌داند که رفع آن به تدبیر مسئولان این حوزه نیازمند است.