رفتگان بم را نشُستم

برای رفتگان زلزله 5 دی قرآن می‌خواندم. ختم قرآن داشتم. ببین پر از اسم است! اینها اسم اعضای خانواده‌ها هستند. هر خانواده‌ای که قرآنش تمام می‌شود روی اسم‌هایش خط می‌کشم.

بستگان اموات سفارش داده‌اند.

هر شب جمعه می‌آیند، یادی می‌کنند. بیشترشان بستگان رفته‌های زلزله هستند. اینجا همیشه شلوغ است. داغ بمی‌ها، همیشه تازه است دخترم. فراموش نمی‌شود.

45 خانوار. بعضی از خانواده‌ها 15-14 نفری بودند.

معمولا الرحمن و یاسین.... هرچه خودشان بخواهند.

اگر خودشان دوست داشته باشند چیزی می‌دهند.

حتما می‌خوانم. من همیشه برایشان قرآن می‌خوانم. از همان اوایل که زلزله آمد. قبل از آن فقط میت غسل می‌دادم، اما وقتی زلزله شد، دیدم دیگر کمتر کسی مانده که برایشان قرآن بخواند؛ من خواندم. از همان موقع شروع کردم.

کار دیگری پیدا نکردم. در مضیقه مالی بودم. بیوه بودم و باید بچه‌هایم را بزرگ می‌کردم. اوایل سال 71، یک روحانی در کلاس قرآن به من گفت «غسال شو، این کار ثواب هم دارد.» قبل از من خانم بیسوادی این کار را می‌کرد. آن آقا گفت این خانم چون سواد ندارد ، نمی‌تواند.

بله. برای شستن میت، اول باید آب سدر، بعد آب کافور ریخت، بعد هم آب خالص که آب آخرت است. آن وقت باید بالای سرش قرآن خواند. باید سواد داشته باشی که بتوانی ذکر بگویی و قرآن بخوانی مثلا انا انزلناه یا چهار قل. غسالی زحمت دارد دخترم. من برای این کار گزینش شدم.

بویش می‌ماند. من هر روز می‌روم حمام. غسل مس میت می‌کنم. لباس‌هایم را عوض می‌کنم.

روزهای اول می‌ترسیدم. آن اوایل که کارم را شروع کردم یکبار بعد از شستن یک مرده تا 3 روز، دائم از حال می‌رفتم.

تصادفی بود. یک خانواده توی سیزده بدر، تصادف کرده بودند. تصادف فجیعی بود. بدن مادر خانواده در تصادف، له شده بود. من باید می‌شستمش. شستم اما بعد از آن، تا 3 روز از حال می‌رفتم. با کمک همان خانم بیسواد این کار را کردم. کارمان، کار سختی است مثلا شستن سوخته‌ها خیلی سخت است. بدنشان مثل مجسمه می‌شود. خیلی تغییر می‌کند. بعضی وقت‌ها اگر قابل شستشو نباشند باید تیمم‌شان بدهیم.

یک نفر بیشتر نداشتم. یک خانم تقریبا 50 و خرده‌ای ساله بود.

بله کاملا یادم می‌ماند، حتی یادم می‌آید که چطور فوت کرده‌اند یا چه‌کاره بوده‌اند. مثلا یک حاجیه خانم یادم می‌آید از تهران شما بود، سادات بود، تصادف کرده بود، وقتی آوردندش هیچکس جز دامادش همراهش نبود، وقتی غسلش دادم دیدم نوری روی صورتش افتاد. این تصویر را هیچوقت فراموش نمی‌کنم یا مثلا یک بار حاجیه خانم دیگری را برای شستن آورده بودند که یکهو چشم‌هایش را باز کرد. فهمیدم فوت نکرده، سکته کرده بود. نگفتم کجاست، فکر کردم شاید شوکه شود، فقط به بچه‌هایش گفتم «بیایید! مادرتان زنده است.» همان موقع او را بردند بیمارستان اما متاسفانه دو سه روز بعد فوت کرد.

چون بستگان بعضی‌ها هنوز پیدا نشده بودند، پلیس عکس می‌گرفت که اگر روزی، اقوامشان پی‌شان گشتند از روی عکس‌ها بفهمند آنها در زلزله از دست رفته‌اند.

ما تا دو سه ماه، مشغول دفن کردن بودیم.

نه، به فکر نمی‌روم.

بعضی‌ها در گورهای دسته جمعی دفن شدند.

نمی‌ترسیدم. برایم عادی شده بود. فقط به این فکر می‌کردم که زودتر دفنشان کنم.

همه فوت کرده بودند.

یکی از کسانی که خیلی واضح و روشن یادم مانده است و هیچ وقت از خاطرم نمی‌رود، خانمی بود که از وسط نصف شده بود. نیمی از بدنش گم شده بود. (گریه می‌کند) وقتی او را از زیر آوار بیرون کشیدیم فقط بالا تنه‌اش را پیدا کردیم. هیچ‌وقت نیمه دیگر بدنش پیدا نشد و ما نیم‌تنه‌اش را دفن کردیم.

اتفاقا چند روز قبل از سالگرد زلزله، باز زمین لرزید اما آنقدرها شدید نبود.

فکر کن آرایشگر باشی. وقتی عروسی برایت می‌‌آورند که آرایشش کنی، چه برایت می‌ماند؟ خنده و دست‌زدن و شادی. حالا فکر کن در موقعیت من، چه باید یادم بماند، شیون و گریه و غم. می‌دانی من از شدت غم و غصه تا حالا 2 تا سکته خفیف کرده‌ام؟ خوب نیستم. مریضم.

رفتم. اداره کار هم اسم نوشتم. کاری پیدا نمی‌شود.

چون دیگر کسی را ندارم. همه رفته‌اند زیر آوار. کسی به من کمک نمی‌کند. خودم هستم و خدای بالای سرم. خانواده رنجوری هستیم. بچه‌هایم مریض هستند. خودم هم مریضم. نه کمیته امداد کمک می‌کند، نه بهزیستی. می‌گویند چون کار می‌کنم نمی‌توانم تحت پوشش آنها باشم، اما حقوقم برای خانواده کافی نیست.

10 میلیون تومان وام برای خانه‌سازی به ما دادند. من قبل از آن وام نگرفته بودم. پولم را سپردم به پیمانکار. فقط پی ساختمان را ریخت. بعد هم نمی‌دانم چطور شد که فرار کرد. این اتفاق برای چند نفر دیگر از همشهری‌های ما هم افتاد. من آن خانه نیمه‌کاره را فروختم خرج بیماری دخترم کردم.

دلم می‌خواهد از این بی‌خانمانی نجات پیدا کنیم. آرزویم این است که پسرها از بیکاری دربیایند، مثلا یک وانت بار داشته باشند، پشتش سیب‌زمینی بار کنند، بفروشند.