دایره‌هایی از ‌«وضعیت تفکر»

این نمایشگاه مجموعه دایره‌های مرا تشکیل داده و زمان زیادی است که به آن فکر می‌کرده‌ام. منتظر بودم کارهایم به یک پختگی برسند تا بتوانم آنها را ارائه دهم. به طور کلی حدود 30 درصد از مجموعه کارهایم که شامل 13 اثر است را در این نمایشگاه به معرض نمایش گذاشته‌ام.

دقیقا. این آثار کارهای انتزاعی من به شمار می‌روند. البته باید آن جمله شما را تصحیح کنم و بگویم اتفاقا سعی کرده‌ام در این نمایشگاه، فاصله‌ای را که بین مخاطب و اثر وجود دارد کوتاه کنم، بنابراین فکر می‌کنم آثارم توانسته با مخاطب ارتباط برقرار کند‌ چون این آثار کاملا ساده و به دور از هرگونه پیچیدگی خاص است.

خودم.

بله. نام این نمایشگاه وضعیت تفکر است و من نیز سعی کرده‌ام براین اساس، دغدغه‌های شخصی و درونی خودم را ترسیم کنم.

من از آینده خبر ندارم که چه اتفاقی قرار است بیفتد. به نظرم شکل و شمایل ارائه آثار مهم نیست. آن چیزی که ارائه می‌شود مهم است. من ترجیحم در این نمایشگاه این بوده است که ادا در نیاورم. فقط به دنبال این بودم که آن چیزی که می‌خواهم را بیان کنم؛ همین. این اتفاق هم افتاده است. یعنی کار من از 14 سال پیش تا امروز به پختگی و تکامل رسیده است.

بله، باید هم این اتفاق بیفتد. بگذارید دراین ارتباط من یک سوال بپرسم. چرا دیگر خانه خیلی از ما خالی از آثار هنری است و آن تعداد تابلویی هم که بر در و دیوار منزلمان خودنمایی می‌کند محدود به عکس‌های خانوادگی شده است؟! چون مخاطب دیگر با اثر هنری ارتباط برقرار نمی‌کند. به این ترتیب چون فضای ذهنی خالق اثر توسط مخاطب درک نمی‌شود پس اثر هنری هم خریداری نمی‌شود. من بازهم تاکید می‌کنم که باید مسیر مخاطب تا اثر هنری را کوتاه کرد. حتی در روز افتتاحیه این نمایشگاه نیز به این مساله اشاره کردم که آثار این نمایشگاه اگر به عنوان اثر هنری قلمداد نشود به عنوان یک اثر تزئینی کاربرد دارد و قابل استفاده است.

من این ارتباط‌ها را نمی‌فهمم و اگر هم بفهمم توضیحی درباره‌شان ندارم. این یک نمایشگاه نقاشی است و اثر کسی است که حرفه‌اش چیز دیگری است. من ایسم‌ها را نمی‌شناسم، اگر هم بشناسم دغدغه‌ام نیست. من کاری که مخاطب می‌خواهد را نمی‌کنم، کار خودم را می‌کنم. هیچ رسالتی هم به هیچ‌‌کس ندارم.

به خودم چرا.

نه این‌طور نیست.

تصور می‌کنم آمار مخاطب پایین است و من برای این گردونه اشتباه متاسفم. حالا چرا می‌گویم گردونه اشتباه به‌خاطر این که در کشورهای اروپایی، قانونی نوشته و تصویب شده که می‌گوید خریدار وقتی به خرید یک اثر هنری می‌پردازد می‌تواند فاکتور خرید را به دولت بدهد و دولت آن را از مالیات سالانه‌اش کم کند. این یعنی دولت، سوبسیدی را به اثر هنری اختصاص می‌دهد؛ به این ترتیب، اثر هنری خریده می‌شود، هنرمند به پولش می‌رسد و خریدار به اثر هنری. در اصل خریدار، مجانی این اثر را خریده است. این چرخه منظمی ‌است که سال‌هاست در کشورهای دیگر جریان دارد، اما در کشور ما این طور نیست. در ایران باید پول مازاد داشته باشید تا بتوانید یک اثر هنری را خریداری کنید و این اشتباه است. یعنی سیاستگذاری در این باره اشتباه است.

خیلی فوق‌العاده است، ولی از چه کسی خریداری شود؟ در واقع چه اثری و از چه کسی خریداری شود؟ امروز افرادی کارهایشان به فروش می‌رسد که به مذاق تصویب‌کنندگان این قانون خوش آمده است، اما تکلیف بقیه کارها
چه می‌شود؟

ما مخاطب عام نداریم. مخاطبی هم که خیلی جدی به اثر هنری نگاه کند نداریم. چرایش را نمی‌دانم. آنهایی که مسوول هستند و پشت میزنشین باید بدانند.

آنجا اصلا نیازی به دعوت نیست. مخاطب همان‌طور که به سینما و تئاتر می‌رود به تماشای نمایشگاه نقاشی هم می‌رود. اصلا این کار یک امر عادی برای مخاطب است. یک ایراد بزرگ و عجیب و غریب در ایران است و آن این‌که می‌گویند هنر نزد ایرانیان است و بس. در حالی‌که اصلا این‌طور نیست. اگر هنر نزد ماست پس آنها دارند چه کار می‌کنند؟ چرا ما دوم هستیم؟یا چرا داریم از آنها تقلید می‌کنیم؟

بشدت به سمت سادگی. آن چیزی که من استنباط کرده‌ام این بوده است. همین طور به سمت حذف کردن زوائد.

این خیلی حرف گنده‌ای است که نمی‌توانم راجع به آن نظر دهم. هم شما و هم من می‌دانیم که پاسخ منفی است، ولی به چه تکیه دارند امری است علی حده. من در پاریس این شانس را داشتم که خودم را به تجمع نقاشان اروپا برسانم. چیزی درحدود 2000 نقاش در آنجا گرد هم آمده بودند. نمی‌خواهم بگویم آنها خیلی خوب و ویژه هستند. اما از ما خیلی پویاتر بودند.

ببینید ما ناخودآگاه داریم ذائقه مخاطب را لحاظ می‌کنیم که اثرمان فروخته شود و این به نظرم خیلی ناگوار است.

سیاستگذاری کار من نیست.

بله، قطعا هنرمند هم نقش سازنده‌ای دارد، اما سیاستگذاری درست دراین زمینه نیست. منظورم سیاستگذاری دولتی نیست. حال من یک سوال دارم. در حال حاضر ما چند تا گالری در ایران داریم؟ ما هنوز وقتی می‌خواهیم یک اثر هنری بخریم احساس می‌کنیم داریم برای دلمان هزینه می‌کنیم. در صورتی که اگر این مساله جا بیفتد که خرید یک اثر هنری می‌تواند سرمایه‌گذاری خوبی محسوب شود این طرز تفکر از بین می‌رود. یعنی اگر این تصور پیش بیاید که فرد با خرید اثر هنری در راه یک سرمایه‌گذاری قدم برمی‌دارد و حتی می‌تواند 3 سال بعد آن را بفروشد، به نظرم آن وقت است که این گردونه درست می‌شود.

2 استاد جعفر و اصغر پتگر از اقوام من هستند. من در کنار مرحوم نامی‌ پتگر و 2 دوست عزیزم نیما و مانی پتگر بزرگ شده‌ام، بنابراین هرگز با نقاشی غریبه نبوده‌ام.

چرا باید 15 سال یک جا بمانم؟

بشدت. همین‌طور است و اهل تجربه‌گرایی هستم.

از آینده خبر ندارم.

احساس کردم لازم است یادآوری کنم انسان‌هایی یک جاهایی به ما احتیاج دارند و خریدار این تابلوها، هم می‌تواند یک اثر هنری بخرد و هم در یک کار خیر شرکت کرده باشد.