در آستانه سالگرد عملیات طوفان الاقصی و در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
تاکنون به جز مقالات متعددی که از وی در روزنامههای معتبر عربی از جمله الشرقالاوسط و الحیات و وجهات النظر مصر چاپ شده چندین کتاب نیز در زمینه شناخت جامعه اسرائیل منتشر کرده است. از جمله اینها کتاب «ارتش و مطبوعات در اسرائیل»، «کادیما حزبی میانهرو بر سبک شارون» و «تاثیر انتفاضه بر واقعیت سیاسی و فکری و اجتماعی اسرائیل» است. سایت شخصی این نویسنده اسلامگرا حاوی مقالات مهم و ارزندهای درباره رژیم صهیونیستی و تحولات خارجی و داخلی آن است که این مطلب نیز از آنجا برداشته و ترجمه شده است. در این مقاله وی به تاثیر قانون یهودیسازی بر محافل یهودی سراسر جهان و روند معکوس مهاجرت به این رژیم میپردازد.
طی 5 سال گذشته تحولات مهمی در روابط رژیم صهیونیستی با یهودیان جهان روی داده است که از ایجاد تغییرات اساسی در جایگاه بینالمللی و قدرت این رژیم حکایت دارد و علامتهای سوال بزرگی را در مقابل صرف تداوم موجودیت دولت عبری در منطقه خاورمیانه قرار میدهد؛ چرا که بخشی از این تحولات ناشی از تغییر شرایط معیشتی یهودیان سراسر جهان در مقایسه با رژیم صهیونیستی است و بخش دیگر به نحوه رفتار جریان سیاسی حاکم بر اسرائیل مربوط میشود که نشانههایی از بیاهمیتی و کوتاهی آنها در زمینه روابط میان رژیم صهیونیستی و اقلیتهای یهودی سراسر جهان به چشم میخورد.
وضعیت در خطر
شاید یکی از مهمترین تحولاتی که منجر به تسریع روند جدایی و فاصله گرفتن اسرائیل از یهودیان جهان و بویژه در آمریکا و کانادا شد، تصویب قانون «یهودیسازی» در کنست بود که به موجب آن قرار است غیریهودیان یهودی شوند. یهودیان آمریکا که اکثریت یهودیان جهان را تشکیل میدهند از این اقدام رژیم صهیونیستی به خشم آمدند و کار به جایی رسید که حتی بسیاری از شخصیتهای برجسته یهودی در آمریکا تهدید به قطع حمایتهای خود از اسرائیل و عدم اهتمام به منافع این رژیم کردند.ناراحتی یهودیان آمریکا از این بود که قانون مذکور حق انحصاری تعیین شروط لازم برای «یهودی شدن» یک فرد غیریهودی را به موسسه بزرگ خاخامی که یک موسسه مذهبی رسمی در اسرائیل به شمار میرود، اعطا کرده بود. این موسسه تحت تاثیر مراجع دینی خشکه مقدس یهودی موسوم به «حریدیه» قرار دارد که نظرات اجتهادی افراطیگرایانهای در زمینه تشخیص اینکه «چه کسی یهودی است» ارائه کرده و علاوه بر این، موانع زیادی بر سر افراد خواهان «یهودی شدن» قرار میدهند.از سوی دیگر، مراجع دینی حریدی بر این باورند که خاخامهای اصلاحطلب یا محافظهکار صلاحیت اظهار نظر درباره «یهودی شدن» هیچ فردی را نداشته و نمیتوانند یهودی بودن کسی را تایید کنند.با توجه به اینکه اصلاحطلبان و محافظهکاران اکثریت غالب یهودیان آمریکا و کانادا را تشکیل میدهند باید گفت که خاخامهای بزرگ اسرائیل با این حکم خود عملا یهودیان آمریکا را از دایره یهودیت خارج کردهاند و این در حالی است که مراجع دینی حریدی، یهودی را کسی معرفی کردهاند که از مادر یهودی به دنیا آمده باشد. بسیاری از رهبران یهودی آمریکا بر این باورند که تصویب قانون مذکور به منزله خنجری بر پشت آنهاست و این در حالی است که آنها نقش محوری و اساسی در تامین منافع استراتژیک دولت عبری دارند.
فقدان قدرت جذب
در همین حال بسیاری از شاخصها حاکی از این است که اسرائیل دیگر جذابیت خود را برای یهودیان سراسر جهان از دست داده است و آمارها و دادههای دفتر مرکزی آمار در رژیم صهیونیستی کاهش چشمگیر میزان مهاجرت یهودیان به اسرائیل را نشان میدهد.بر اساس این دادهها هر ساله تنها 18129 مهاجر یهودی از سراسر جهان به اسرائیل مهاجرت میکنند که این پایینترین میزان مهاجرت به اسرائیل از سال 1988 تاکنون است. با وجود اینکه آمریکا بیشترین جمعیت یهودیان جهان را در خود جای داده سالانه تنها 2600 نفر از یهودیان این کشور به فلسطین اشغالی (اسرائیل) مهاجرت میکنند و شمار مهاجران یهودی کشورهای تازه استقلال یافته اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز به 6600 نفر رسیده است. این در حالی است که دولت عبری به یهودیان این کشورها به عنوان منبعی برای تقویت شرایط جمعیتی یهودیان در سرزمین فلسطین نگاه میکرد. اما مساله نگرانکنندهتر و خطرناکتر در این میان این است که برخی شاخصها از تنزل جایگاه رژیم صهیونیستی در نظر یهودیان جهان بویژه یهودیان آمریکا حکایت دارد. نتایج نظرسنجی صورت گرفته از سوی دفتر نخستوزیر رژیم صهیونیستی نشانگر این است که 50 درصد از جوانان یهودی آمریکایی اهمیتی به این مساله نمیدهند که روزی اسرائیل از صحنه جهان محو شود و تنها 20 درصد از یهودیان کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق این مساله را حائز اهمیت میدانند.این آمارها آژانس یهودی را که مسوول مستقیم مهاجرت یهودیان سراسر جهان به رژیم صهیونیستی به شمار میرود، بر آن داشت تصمیم تاریخی و بیسابقهای در زمینه اصلاح اولویتبندیهای خود اتخاذ کند. شورای اداری این آژانس که اخیرا در شهر کییف پایتخت اکراین تشکیل جلسه داده بود، تقویت روابط میان یهودیان جهان و رژیم صهیونیستی را در راس اولویتهای خود قرار داد و آن را جایگزین مهاجرت یهودیان به اسرائیل کرد.
جوانان یهودی آمریکایی و رویکردهای لیبرالیستی
از جمله تحولاتی که اسباب نگرانی مراجع تصمیمگیری رژیم صهیونیستی شده رویکردهای لیبرالیستی است که در دوره اخیر جوانان یهودی آمریکا را تحت تاثیر خود قرار داده است و به نوبه خود حجم همبستگی یهودیان با دولت عبری را کاهش میدهد.
گای باخور از شخصیتهای آکادمیک یهودی و استاد دانشگاه هاروارد میگوید: «اکثریت جوانان یهودی آمریکا گرایشهای لیبرالیستی داشته و نهتنها اساسا با سیاستهای تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی در قبال فلسطینیان مخالف هستند، بلکه از فعالیت علیه دولت عبری در داخل آمریکا نیز حمایت میکنند.»باخور در مقالهای که در بخش عبریزبان پایگاه خبری گی بلانت وابسته به یکی از سازمانهای یهودی آمریکا منتشر شده است، مینویسد: «جنگ رژیم صهیونیستی علیه باریکه غزه در اواخر سال 2008 میلادی و جنایتهایی که در جریان این جنگ علیه غیرنظامیان و شهروندان فلسطینی صورت گرفت نقطه عطفی در گرایشها و تفکرات اکثریت جوانان یهودی آمریکایی بود.»وی با ضرس قاطع این مساله را اعلام میکند که اکثریت جوانان یهودی آمریکا «از ذکر نام اسرائیل خجالت میکشند و آرزو میکنند که این کلمه بر زبانشان جاری نشود.»
در مقالهای نیز که اخیرا 2 پژوهشگر یهودی آمریکایی به نامهای آدام هورویچ و ویلفی فایس در مجله دی نیشن منتشر کردند، آمده است که تحولات صورت گرفته در موضع و رویکرد جوانان یهودی آمریکایی و یویژه قشر دانشجو ناشی از مساله فلسطین و خصوصا جنگ غزه است. این دو نویسنده آمریکایی تصریح کردند که «هر دانشجویی در هر کدام از دانشگاههای آمریکایی که باشد، در صورتی که از مساله فلسطین حمایت نکند به عنوان نژادپرست شناخته میشود ، بنابراین دانشجویان یهودی تلاش میکنند خود را از ننگ و عار ناشی از رژیم صهیونیستی نجات دهند.»
شکست ایده پناهگاه امن
یکی از عوامل دیگری که باعث اصرار و پافشاری جنبش صهیونیستی برای تشکیل وطن ملی برای یهودیان شد این بود که آنها فکر میکردند این وطن محل امنی برای یهودیان بویژه در پی حوادث روی داده علیه آنها در اروپا و بخصوص از سوی نازیها و نیز رشد پدیده موسوم به «آنتیسمتیسم» یا «سامیستیزی» خواهد بود.بیشک کاهش مهاجرت یهودیان به فلسطین اشغالی و افزایش میانگین مهاجرت معکوس یهودیان از این سرزمین در کنار برخی مسائل دیگر، شکست ایده پناهگاه امن را ثابت کرد.آبراهام تیروش از تحلیلگران روزنامه عبریزبان «معاریو» و وزیر امور خارجه دولت دوم عبری اخیرا در اظهار نظری درباره تحول صورت گرفته در میان جوانان یهودی و رژیم صهیونیستی خاطرنشان میکند که اسرائیل از نظر اکثریت یهودیان جهان «در وضعیت خطر» قرار گرفته است و چندان امیدی به تداوم بقای آن وجود ندارد. این مساله بیش از آنتیسمتیسم باعث نگرانی یهودیان در کشورهای محل زندگیشان میشود. تیروش با نقل قول عبارتی که از زبان بسیاری از رهبران یهودی آمریکا شنیده است، میگوید: نیاز رژیم صهیونیستی به یهودیان مقیم کشورهای دیگر به مراتب بیشتر از نیاز این رژیم به افراد مذکور در داخل خاک «اسرائیل» است.دوف فایسگلاس که رئیس دفتر آریل شارون نخستوزیر اسبق دولت عبری بود به تنزل چشمگیر و واضح جایگاه رژیم صهیونیستی در نظر یهودیان آمریکا اعتراف کرده و میگوید نشانههای سستی روابط میان رژیم صهیونیستی و یهودیان آمریکا به وضوح به چشم میخورد و یهودیان آمریکا دیگر به اسرائیل به چشم محلی برای زندگی نگاه نمیکنند و علاوه بر این، اسرائیل دیگر برای آنها یک مرکز معنوی و ایدئولوژیکی و نیز مقصد گردشگری به حساب نمیآید.اسرائیل حتی دیگر محل امنی برای شمار زیادی از صهیونیستها نیز که در این سرزمین به دنیا آمده و زندگی کردهاند، به شمار نمیرود. آمارهای رسمی رژیم صهیونیستی نشانگر این است که 750 هزار صهیونیست از اسرائیل مهاجرت کرده و در آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی زندگی میکنند. اما پدیده واضحتر در رابطه با عدم اطمینان یهودیان جهان به اسرائیل به عنوان یک وطن امن، در تلاش صهیونیستها برای دریافت گذرنامههای خارجی به منظور استفاده در مواقع لزوم جلوه میکند. این پدیده در دوره اخیر تا حدی شدت یافت که رؤوین ریولین رئیس کنست صهیونیستی مقاله تند و انتقادآمیزی درباره این پدیده و خطرات و تبعات اسفناک آن منتشر کرد.
خطرات متعدد
خطرات ناشی از پدیده قطع ارتباط آشکار میان رژیم صهیونیستی و یهودیان جهان تا حدی بزرگ و جدی است و شاید بتوان گفت مهمترین این خطرات، خطر جمعیتی ناشی از کاهش تمایل یهودیان برای مهاجرت به دولت عبری باشد؛ چرا که پروژه صهیونیستی بر اساس دو محور اساسی شکل گرفته بود: سیطره بر سرزمین فلسطین و جذب مهاجران یهودی. زمانی که میانگین مهاجرت به داخل این رژیم کاهش پیدا میکند، نه تنها قدرت سیطره بر اراضی فلسطینیان کاهش مییابد، بلکه کاهش شمار مهاجران باعث میشود که این رژیم عملا به جمعیتهای یهودی ناکارآمد و بویژه پیروان جریان مذهبی حریدی وابسته شود. پیروان جریان مذهبی حریدی دو ویژگی منحصر به فرد دارند: «افزایش میانگین رشد طبیعی جمعیت در میان آنها و در عین حال، ترک بازار کار و امرار معاش با اتکا به کمکهای دولت عبری که تحت فشار احزاب حاضر در کنست این رژیم صورت میگیرد. از سوی دیگر، اکثر همین حریدیها دوره خدمت سربازی سپری نمیکنند.»علاوه بر این، واکنشهای تند یهودیان آمریکا به قانون یهودیسازی رژیم صهیونیستی و تحولات روی داده در گرایشهای جوانان یهودی به نوبه خود خطراتی استراتژیک برای این رژیم به شمار میروند؛ چرا که باعث کاهش حمایتهای همهجانبه سازمانهای یهودی که به نظر صهیونیستها بهترین ضامن بقای اسرائیل هستند، میشود. سازمانهای مذکور از قدرت تاثیرگذاری زیادی روی سیاست خارجی واشنگتن و بویژه در منطقه خاورمیانه برخوردار هستند. البته توجه به این نکته نیز لازم است که این شاخصها در موقعیتی فوقالعاده حساس و سخت بویژه برای خود دولت عبری بروز پیدا میکند که نمونههای آن را پس از جنگ غزه در سال 2008 میلادی و حادثه تیراندازی به سوی کشتیهای ناوگان آزادی دیدیم که تا حد زیادی جایگاه بینالمللی این رژیم را متزلزل کرد.
بروز نشانههای قطع ارتباط میان اسرائیل و یهودیان جهان ایجاب میکند که فلسطینیان، عربها و مسلمانان از این مساله استفاده کرده و برای تعمیق این وضعیت تلاش کنند؛ چرا که چنین مسالهای میتواند روی رژیم صهیونیستی و قدرت آن برای تداوم تجاوزات خود علیه فلسطینیان و عربها تاثیرات منفی بر جا بگذارد. چنین تحولی نیز نیازمند دستیابی به مکانیزمهای عملی جدید برای تداوم ارتباط با اقلیتهای یهودی و بویژه تشکلهای جوان و تاثیرگذار روی تبلیغات دشمن صهیونیستی و معطوف کردن افکار عمومی جهانیان به جنایتهای دولت عبری است.
بیشک تحقق چنین خواستهای مستلزم تغییر گفتمان رسانهای برخی محافل و مجامع عربی و جدا دانستن یهودیان و اسرائیل و پروژه صهیونیستی از همدیگر است. اختلاف ما فلسطینیان، اعراب و مسلمانان با رژیم صهیونیستی به عنوان یک رژیم غاصب و نیز با جنبش صهیونیستی به عنوان یک جنبش نژادپرست است که موجودیت فلسطینیان در سرزمین خود را تهدید میکند و نه با یهودیان پیرو دین آسمانی حضرت موسی (ع).
صا لح النعامی
مترجم :یوسف رضا زاده
در آستانه سالگرد عملیات طوفان الاقصی و در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
حسن هانیزاده در آستانه سالگرد عملیات طوفان الاقصی در یادداشتی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در آستانه سالگرد عملیات طوفان الاقصی و در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با رئیس شورای تامین دام کشور وضعیت بازار واردات گوشت را بررسیکردیم
در گفتوگوی «جامجم» با مینا مهرنوش، کارآفرین و عضو هیات علمی دانشگاه تهران: