نظارت مجلس برنمایندگان

رادیو گفت و گو: در راستای نظارت بر شغل دوم حین نمایندگی و کنترل دارایی های نمایندگان و خانواده شان، طرح نظارت مجلس شورای اسلامی بر  نمایندگان تدوین می شود. آقای توکلی بفرمایید که بررسی طرح نظارت مجلس بر نمایندگان از چه اهمیتی برخوردار است و چه ضرورتی باعث شد که چنین طرحی مطرح شود؟

توکلی: این جمله زیبای آقا امیرالمومنین در نهج البلاغه است که کسانی که به تادیب دیگران می خواهند اقدام کنند، اول باید به تادیب  نفس خودشان اقدام کنند.

 مجلس دارای قدرت برجسته ای است که می تواند بر همه حکومت نظارت کند و در هر امر قانون، امور مصالح کشور قانون وضع کند، تحقیق و تفحص کند، سوال کند، استیضاح کند. خود این مجلس از افرادی تشکیل شده  که آدم های معمولی هستیم با کم و زیادش و بالاخره ممکن است گرفتار نفسانیات و تمایلات بشویم. این نفسانیات و تمایلات ممکن است کار را به ضرر مردم تمام کند.

بنابراین باید یک نظام این چنینی وجود داشته باشد. همانطور که خود نمایندگان مجلس بر دیگران نظارت
می کنند، این نظام داخلی باید در مجلس طراحی شود که بر نمایندگان نظارت کنند. در اوایل مجلس هفتم  یک طرحی تهیه شد و تقدیم مجلس شد به وسیله یکی از دوستان که از جمله بنده،آقای دهقان، ولی مغفول ماند تا اینکه امسال در شرفیابی نمایندگان خدمت مقام معظم رهبری ایشان تأکید کردند، انگیزه قوی شد و این طرح با اصلاحاتی که متناسب با اقتضائات امروز ما است، به امضا 55 نفر از نمایندگان ظرف چند روز گذشته رسید و روز یکشنبه تقدیم مجلس شد.

 یک فوریت آن سه شنبه به بحث گذاشته می شود و باید حتماً ان شاالله با تمام دقت این طرح تصویب شود. ضوابطی تهیه شود که رفتار نمایندگان را سامان دهد، خدای ناخواسته لغزشی پیش نیاید. چه در سفر رفتن چه در هدیه گرفتن و هدیه قبول کردن، چه در کار و شغل ثانوی داشتن در حین نمایندگی، در آمد نمایندگان اول و آخرش  فرق متعارف نکند و باید ضابطه مند باشد.

درضمن امکانات نمایندگی را خوب، کافی و البته متعارف غیر تجملی فراهم کند که زمینه لغزش فراهم نباشد. کمیسیونی که ترکیبش در طرح پیش بینی شده . اگر نماینده ای از این ضوابط تعدی کرد به اطلاع مردم می رسانند. لازم باشد به اطلاع شورای نگهبان می رسانند که اگر دوباره خواست نامزد شود لحاظ شود.
اگر خدای ناخواسته تخلف تکرار شود ، سوء استفاده ای در کار بوده باشد، به قوه قضائیه ارجاع می دهند.
 
رادیو گفت و گو: آقای دکتر دهقان،آقای توکلی اشاره کردند که حضرت عالی و خود آقای دکتر از جمله ارائه کنندگان و طراحان این طرح هستید که الان ارائه شده است.  چه طور می شود این طرح را عملیاتی کرد؟

دهقان: آن چیزی که مسلم است، به هر حال مجلس به عنوان خانه ملت محل اجتماع افراد مختلفی از حوزه های مختلف سراسر کشور است. به حمدالله تا الان هم تجربه مجلس نشان داده که بالاخره نسبت به سایر دستگاهها با توجه به اینکه با رأی مردم انتخاب می شوند و از طرفی هم نظارت مردم را به همراه خودشان دارند و در دوره بعدی هم باز نیاز به تأیید مراجع نظارتی دارند و از طرف دیگر هم باز رأی مردم را برای دوره های آینده،آنهایی که می خواهند کاندیدا شوند نیاز دارند، از سلامت بهتری نسبت به خیلی از دستگاههای دیگر برخوردار است. اما اهمیت مجلس آن قدر بالاست که خدای ناخواسته اگر فساد اندکی هم در مجلس باشد این برای کشور بسیار خسارت بار است.

بالاخره دربین نمایندگان هم  افرادی با توجه به قدرتی که در اختیار دارند و اختیاراتی که به آنها داده می شود برای نظارت دستگاه اجرایی و برای قانونگذاری، احتمال اینکه از این 290 نفر افراد معدودی یا فردی خدای ناکرده دچار انحراف شود و از مسیر خدمت به مردم منحرف شود و به سمت منافع شخصی خود سوق پیدا کند،متأسفانه وجود دارد. لذا این کار اگر چه بسیار دیرهنگام هم هست و باید از همان اوایل تشکیل مجلس هیئت نظارتی وجود
می داشت و یک ساختار نظارتی در مجلس وجود می داشت که هم برخی از اتهامات ناروایی که به نمایندگان زده می شود ،این اتهامات واقعاً از قبل برطرف شود.

 وقتی  یک هیئت نظارتی باشد،اگر اتهامی متوجه یک نماینده یا چند نماینده باشد آن هیئت نظارتی بالاخره نظارت می کند و به افکار عمومی هم جواب میدهد و اجازه نمی دهد که افکار عمومی به ناحق برخی اوقات نمایندگان را متهم کنند.

 از طرفی هم واقعاً اگر کسی بود که در بین نمایندگان نفوذ کرده بود و زمینه انحراف و زمینه آبروریزی را برای نمایندگان مطرح کرد، خود مجلس باید با آن برخورد کند. با فرمایشاتی که رهبر معظم انقلاب داشتند ،این زمینه فراهم شد که ان شاءالله در مجلس بتواند این طرحی که از مجلس هفتم تهیه شده رأی بیاورد و زمینه تشکیل یک ساختار نظارتی در خود مجلس برای نظارت بر نمایندگان مجلس فراهم شود.

البته این گونه طرح ها به دلیل اهمیتی که دارد و با توجه به اینکه نمایندگان راجع به آن نظر دارند، حداکثر
می شود یک فوریتی داد.

اگر ما کار کارشناسی مجلس هفتم را پشتیبان این طرح نمی داشتیم،شاید یک فوریتی هم زیاد بود. چون که پشتیبانی این طرح کار کارشناسی مجلس هفتم است و در آن موقع کار شده،بسیاری از کارشناسان نشستند روی این طرح کار کردند، طبیعتاً یک فوریتی مطرح شد،بیش از یک فوریت هم  ندارد. چون ما نمی خواهیم فرمایش مقام معظم انقلاب را در یک کار شتاب زده خلاصه کنیم.

 می خواهیم یک کار دقیقی انجام شود، نمایندگان مشارکت داشته باشند، اگر می خواهند گفتگویی داشته باشند در کمیسیون های مربوطه گفتگوهایشان را هم بکنند و بعد یک قانون پخته ای در این خصوص تصویب شود. من اعتقاد دارم این طرحی که الان داده می شود، صد درصد نیاز را تأمین نمی کند، بلکه معتقدم شاید مثلاً 70،80 درصد نیاز را تأمین می کند و برای اینکه این صد درصد شود و متناسب با آن خواست مقام معظم رهبری و نیاز مجلس و نیاز کشور باشد، فکر می کنیم که پیشنهادات دیگری می شود داد که این هیئت نظارتی که می خواهد تشکیل شود کارآمدتر باشد و جزئیات دیگری است که در فرصت دیگر خدمتتان عرض خواهم کرد.
 
رادیو گفت و گو:آقای توکلی، آقای دهقان اشاره کردند به اینکه این طرح در مجلس هفتم آماده شده بود و اشاره کردند به اینکه شورای نگهبان ایرادی به این طرح گرفته بود.
 
دهقان:خیر این یک طرح دیگری بود.
 
 توکلی:یک طرح دیگری بود که همپوشانی با هم داشتند.
 
رادیو گفت و گو:آقای دکتر توکلی آیا در اجرای این طرح محدودیت هایی  وجود دارد که شما فرمودید اگر شورای نگهبان با این طرح مخالفت کند آن را به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع داده می شود ؟

توکلی: توضیحات دوست عزیز ما آقای دهقان که از حقوق دانان برجسته مجلس است، فکر می کنیم کافی بود. اما من فقط این نکته ای را که شما فرمودید روشن کنم. آن طرحی که آقای دکتر اشاره فرمودند، راجع به رسیدگی به اموال مسئولین بود و مثلا وزرا ، رئیس جمهور باید اموالشان را قبل و بعد از مسئولیت به قوه قضائیه اعلام کنند که افزایش غیرعادی نداشته باشد.

نظر شورای نگهبان این است که قانونگزار در قانون اساسی این ها را که شمرده بیشتر از اینها لازم ندیده است. بنابراین وقتی می خواهید افرادی را اضافه کنید که باید اموال آنها کنترل شود، در واقع دارید ازقانون اساسی  جلوتر می زنید ، پس با  آن مخالفت کرد.

در این طرحی که روزیکشنبه تحویل مجلس داد ،من محورهایش را عرض کردم، یکی از محورهایش این است که نمایندگان اول نمایندگی باید پایان هر سال اموال خودشان ،فرزندشان و همسرشان را به کمیسیون اعلام کنند تا کنترل شود. به این قسمت احتمال می دهم، شورای نگهبان ایراد خود را تکرار خواهد کرد. آنها شورای نگهبان قانون اساسی هستند، وظیفه شان را انجام می دهند. یک اختیار هم قانون اساسی برای ما قائل شده که اگر امری را به مصلحت کشور دیدیم بر آن اصرار کنیم.  و مجمع تشخیص مصلحت هم در اصل 112 پیش بینی شده که ببیند مصلحت سنجی مجلس درست است یا نیست.

 اگر درست دید که فکر می کنم این ضرورت اکنون خوب حس می شود و رهبری هم بر آن تأکید دارد، این رخداد تشخیص داده خواهد شد و تصویب می شود و اشکالی هم بر آن پیش نمی آید. ان شاءالله که در آینده با همت نمایندگان پاک دست و پاک نیت این طرح اگر نقصی هم دارد برطرف و اجرا شود و اول با دستمال تمیزی بشود شیشه های دیگران را پاک کرد.
 
دهقان: من باید به صورت ویژه از رهبر معظم انقلاب هم به نوبه خود تشکر کنم که این زمینه را فراهم کردند والا در گذشته هم این طرحها بوده. من معتقدم شورای نگهبان هم با توجه به توصیه اکید رهبر انقلاب این طرح هایی را که برای ارتقاء سطح سلامت نظام حکومتی کشور تهیه می شود به نفع کشور است، ان شاءالله  این گونه طرح ها را تأیید کند که وقتی تصویب می شود ما هم با مانع مواجه نباشیم.