راه رفتن با پاهای رباتیک

صدمات نخاعی ممکن است مسیر ارتباطی میان سیستم اعصاب مرکزی و محیطی پایین بخش صدمه دیده نخاع را قطع کند. به گونه ای که موجبات فلج شدن و از دست رفتن حس اندام های بخش ذکر شده را فراهم آورد.

کد خبر: ۳۲۸۸۱

افرادی که دچار ضایعه نخاعی هستند ، بر اثر تحرک نداشتن ، دچار عوارضی از قبیل پوکی استخوان ، آتروفی عضلانی ، سفتی مفاصل ، ناراحتی های کلیوی و قلب و عروق می شوند؛ همچنین این افراد کنترل ادرار ندارند و عمل دفع آنها با مشکل مواجه است.
عضلات فلج بر اثر انقباض نشدن ، رفته رفته شل می شوند و توانایی خود را از دست می دهند و از همه مهمتر، این افراد دچار افسردگی می شوند و نگهداری شان برای خانواده مشکل است و هزینه دارد.
بدون تردید، دستیابی به روشی برای رفع معلولیت و عوارض ناشی از آن ، در این افراد ، هدف بسیاری از تحقیقات را تشکیل می دهد و دکتر عباس عرفانیان ، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران نیز یکی از محققانی است که طی یک پروژه 10 ساله موفق به طراحی و ساخت سیستم کورتکس حرکتی مصنوعی برای ایجاد قابلیت حرکت در بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی شده است. بر این اساس با وی به گفتگو نشسته ایم:

تاکنون چه روشهایی برای ایجاد حرکت در افراد فلج به کار گرفته شده است؛
یکی از روشهای مرسوم ، استفاده از اسکلت های رباتیک است. این رباتها روی عنصر فلج قرار می گیرد و باعث حرکت در عضو می شود.
روش دیگر مبتنی بر بازسازی عصب صدمه دیده است که هنوز در مراحل تحقیقات بنیادین بوده و حتی به محیطهای تحقیقاتی کلینیکی نرسیده است. از روشهای دیگر مطرح برای ایجاد حرکت در افراد فلج ، استفاده از فناوری عصبی است.
فناوری و مهندسی عصبی از حوزه های گسترش یافته قرن 21 در زمینه مهندسی پزشکی است. مهندسی عصبی ، منشائ ایجاد یک فناوری با عنوان فناوری عصبی شده است که هدف از آن ، کنترل خارجی سیستم های عصبی ، عصبی عضلانی و دیگر ارگان های بدن است به همان نحوی که سیستم عصبی انسان کنترل می کند.
می دانیم که پروتزهای نورونی از محصولات فناوری عصبی هستند و نوع حرکتی آن ، در سیستم کورتکس حرکتی مصنوعی مورد استفاده قرار گرفته است. این پروتزهای نورونی حرکتی چه مشخصاتی دارند و کاربرد آنها در این سیستم چگونه است؛
این پروتزها برمبنای تحریک الکتریکی عملکردی اعصاب حرکتی استوار است. این روش درمانی باعث ایجاد تحولی شگرف در زمینه توانبخشی شده و مقوله مهندسی توانبخشی عصبی را به وجود آورده است.
پروتزهای نورونی حرکتی سیستم های میکروالکتریکی با کنترل تراشه های ریز پردازنده ای هستند که نقش کورتکس حرکتی مغز را در ایجاد و کنترل حرکت ایفا می کنند.
به همین دلیل به این سیستم ها نیز کورتکس حرکتی مصنوعی گفته می شود امروزه ، از پروتزهای حرکتی برای ایجاد حرکت در اعضای فلج در محیطهای کلینیکی استفاده می شود؛ حرکت هایی مانند ایستادن ، گام برداشتن ، بستن پنجه دست ، همچنین از این روش برای تصحیح حرکت در افرادی که دچار صدمات مغزی هستند استفاده می شود.
این سیستم ها علاوه بر قابلیت ایجاد حرکت در عضو فلج ، فعالیت قلب بیماران ضایعه نخاعی را تنظیم و از آتروفی عضلانی ، خشکی مفاصل و پوکی استخوان جلوگیری می کند.
آیا سیستم کورتکس حرکتی مصنوعی در تمام افرادی که دچار ضایعه نخاعی هستند، اثربخش است؛
اصولا سیستم کورتکس حرکتی مصنوعی را می توان برای ایجاد حرکت در اندام فلج فوقانی و تحتانی استفاده کرد و می توان آن را برای افراد فلج کامل و نیمه فلج قابل استفاده دانست؛ البته سیستم در صورتی مفید خواهد بود که اعصاب محیطی صدمه ندیده و عضلات فلج ، آتروفی نشده باشند همچنین این سیستم برای بیماران CP ، STroke و MS نیز قابل استفاده است.
مزیتهای این سیستم نسبت به نمونه های قبلی چیست؛
این سیستم در نوع خود منحصر به فرد است و در طراحی آن نکات ایمنی ، اندازه ، وزن و راحتی ارتباط استفاده کننده با سیستم در نظر گرفته شده است.
سیستم به نحوی طراحی شده که عوارض جانبی منفی ندارد. سیستم کورتکس حرکتی مصنوعی ، قابلیت کنترل واحدهای حرکتی و میزان فرکانس عمل سیستم عصبی - عضلانی را داراست.
این قابلیت ، امکان کنترل سیستم عصبی - عضلانی انسان را به طور طبیعی فراهم می کند.
آیا این سیستم در حال حاضر به مرحله تولید و استفاده کلینیکی رسیده است؛
خیر ، نمونه ساخته شده یک نمونه آزمایشی است ، برای استفاده از آن در محیطهای کلینیکی به طی مراحلی نیاز است که در حال حاضر در آزمایشگاه مهندسی عصبی ، در حال گسترش سیستم های جدید با قابلیت های بیشتر هستیم و امیدواریم با حمایت ارگان های ذی ربط، نمونه های قابل استفاده در محیطهای کلینیکی را بزودی عرضه کنیم.