نسبت بودجه 89 با نفت در ابهام

این گزارش می‌افزاید: چنانچه درآمد 8 هزار میلیارد تومانی دولت از هدفمندسازی یارانه‌ها در مجلس به تصویب برسد، میزان وابستگی بودجه به نفت تا حدودی کاهش خواهد یافت، اما نمایندگان مجلس از هم‌اکنون هشدار داده‌اند که با این پیشنهاد موافقت نخواهند کرد.

مطابق لایحه بودجه پیشنهادی دولت به مجلس مبنای محاسبه درآمدهای دولت از فروش نفت، قیمت 65 دلار برای هر بشکه است که با احتساب صادرات روزانه 2 میلیون بشکه نفت، درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت در سال آینده می‌تواند به بیش از 47 میلیارد دلار برسد که 20 درصد از این درآمد یعنی حدود 12 میلیارد دلار قرار است به صندوق توسعه ملی که جایگزین حساب ذخیره ارزی می‌شود، واریز شود.براساس متن لایحه پیشنهادی برنامه پنجم توسعه تا پایان آخرین سال برنامه اختصاص درآمد نفت و گاز به بودجه جاری ممنوع است. این کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی در برنامه پنجم توسعه در حالی هدفگذاری شده است که برنامه چهارم توسعه امسال آخرین سال خود را سپری می‌کند و در این برنامه هدفگذاری شده بود که در سال پایانی وابستگی هزینه‌های جاری دولت به درآمدهای نفتی به صفر برسد.

وابستگی بودجه به نفت بیشتر می‌شود

عزت‌الله یوسفیان، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این باره به «جام‌جم» می‌گوید: با توجه به برنامه پنجساله چهارم می‌بایست سالانه 20 درصد وابستگی ما در بودجه به نفت کم می‌شد به طوری که در پایان برنامه چهارم توسعه وابستگی ما در بودجه به درآمدهای نفتی باید به صفر می‌رسید. در واقع در پایان امسال باید از وابستگی به درآمد نفت رها می‌شدیم. اما در حال حاضر این اتفاق نیفتاده است و نتوانستیم جایگزینی برای درآمدهای نفتی بیابیم و میزان واردات را کاهش دهیم.

یوسفیان در رابطه با میزان وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی می‌گوید: امسال میزان وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی بالای 70 درصد بود و در بودجه سال 89 به دلیل طرح هدفمندی یارانه‌ها چون هزینه دولت کمتر می‌شود وابستگی به نفت کمتر می‌شود و این وابستگی به بیش از 60 درصد می‌رسد.این نماینده مجلس با اشاره به رقم بالای پیش‌بینی شده برای هر بشکه نفت در بودجه می‌گوید: قیمت 65 دلار برای هر بشکه نفت رقم بالا و غیرواقعی است مگر آن که قیمت نفت در بازارهای جهانی یک جهشی داشته باشد اما در شرایط فعلی اگر این رقم حداکثر به 5 دلار نسبت به سال 88 افزایش می‌یافت واقع‌بینانه‌تر بود. به عبارتی در بودجه سال 88 قیمت نفت 5/37 دلار دیده شد و اگر در بودجه سال 89 این رقم بین 42 تا 45 دلار می‌دیدند واقع‌بینانه‌تر بود.

درآمد مالیاتی قابل تحقق نیست

جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز در مورد سهم درآمدهای نفت در اقتصاد و وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی در بودجه سال آینده به «جام‌جم» می‌گوید: آنچه در مورد افزایش درآمدهای مالیاتی در بودجه سال 89 دیده شده بحثی غیرواقعی است و قابل تحقق نیست. در واقع باتوجه به رکود اقتصادی سود شرکت‌ها در سال 88 نیز با کاهش روبه‌رو بوده است که همین مساله روی درآمدهای مالیاتی سود شرکت‌ها نیز تاثیر می‌گذارد. البته اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها یک مقدار روی تورم تاثیر خواهد گذاشت و پایه‌های حقوق و کف مالیاتی را با افزایش روبه‌رو خواهد کرد. در واقع در طرح هدفمندی یارانه‌ها پیش‌بینی شده که کف پایه مالیاتی را افزایش بدهیم. باتوجه به رکودی که در اقتصاد کشور داریم این مساله در بخش‌هایی چون مالیات بر مشاغل، مالیات بر سود شرکت‌ها، مالیات بر ارزش افزوده و ... تاثیرگذار خواهد بود.

وی درخصوص مصارف ارزی حاصل از صادرات نفت نیز می‌گوید: قیمت هر بشکه نفت را در بودجه سال آینده 65 دلار در نظر گرفته‌اند که نرخ بالایی است و امکان دارد با عدم تحقق مواجه باشیم، لذا مناسب‌تر بود که قیمت هر بشکه نفت در حد 50 یا 55 دلار در نظر گرفته می‌شد.

قادری با اشاره به این‌که در برنامه چهارم باید نسبت به افزایش درآمدهای مالیاتی اقدام می‌کردیم، گفت: سهم درآمدهای مالیات از هزینه‌های جاری در پایان برنامه باید به 80 درصد می‌رسید؛ این در حالی است که به 42 درصد رسیده است که قابل قبول نیست. در بودجه سال 89 اگرچه رشد درآمدهای مالیاتی دیده شده است، اما رشد هزینه‌هایمان خیلی بیشتر از درآمدهای مالیاتی‌مان است.

قادری درخصوص دلایل عدم تحقق درآمدهای پیش‌بینی شده در بودجه‌های سنواتی می‌گوید: معمولا در تمام دولت‌ها تمایل به افزایش هزینه‌ها بسیار زیاد است؛ هم در هزینه‌های جاری و هم در هزینه‌های عمرانی، در واقع در مقابل این افزایش هزینه‌ها باید نقطه درآمدی هم وجود داشته باشد معمولا درآمدها را غیرواقعی می‌بینند و در پایان سال بخشی از درآمدها محقق نمی‌شود و ناچار می‌شویم بخشی از بودجه‌های عمرانی را حذف کرده و به بخش جاری منتقل کنیم و در تمام سال‌ها همین وضعیت وجود داشته است و در سال آینده هم همین روال وجود دارد.

در برنامه پنجم موفق‌تر عمل می‌کنیم

ایرج ندیمی، مشاور پارلمانی رئیس جمهور نیز به خبرنگار ما می‌گوید: در رابطه با بودجه امسال باید از دو دیدگاه صحبت کرد؛ در دیدگاه اول حجم بودجه افزایش یافته و طبیعی است که سهم ومنابعی که از مالیات و سایر درآمدها نیز در بودجه مطرح می‌شود به همین نسبت افزایش یافته است. چون بودجه ما به 368 هزار میلیارد تومان افزایش یافته طبیعتا در ارتباط با مباحث مربوط به حوزه اعداد و ارقام نیز با همین تحولات روبه‌رو هستیم.

وی می‌افزاید: همان طور که در توضیح مباحث بودجه مطرح شد، وابستگی بودجه به نفت حسب قانون برنامه پنجم توسعه باید در بخش جاری کاهش پیدا کند.

ندیمی در مورد درآمدهای نفتی در بودجه سال 89 گفت: دولت در بودجه کنونی سعی کرده است درآمد خودش را از محل نفت منطقی‌تر بکند. به تعبیر دیگر، عددی را پیشنهاد داد که عدد واقعی‌تر باشد تا مجبور نشود پیشنهاد برداشت از حساب ذخیره ارزی را مطرح کند و سعی کرده به جای آن که در سال چند لایحه متمم برای برداشت از حساب ذخیره ارزی را داشته باشد، برای برداشت قیمت هر بشکه نفت را واقعی‌تر ببیند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا در برنامه پنجم توسعه دسترسی به اهداف عدم وابستگی به درآمدهای نفتی واقعی‌تر دیده شده است، گفت: دولت در برنامه پنجم، دو، سه دلیل خود را در ارتباط با اجرا موفق‌تر فرض می‌کند؛ یکی این که طراح و پیشنهاددهنده این برنامه خودش هست؛ یعنی اندازه‌گیری‌های مرتبط را دارد و چون این برنامه پیشنهاد خود دولت است، حتما برای اجرای آن امکانات و بسترهای بیشتری فراهم کرده است.

وی افزود: همچنین سیاست‌های کلی اصل 44 که از یکی دو سال پیش ابلاغ شده، امکان آن را فراهم کرده که دولت خودش را برای اجرا آماده‌تر کند و سومین نکته در ارتباط با نوسانات قیمتی است که دولت بخشی از مسائل را با توجه به تصویر روشنی‌ که از آینده دارد، پیش‌بینی کرده است و می‌داند مثلا موضوع تحریم با چه دامنه‌ای روبه‌رو خواهد شد و همچنین بحث بحران مالی در جهان که بخشی از آن از بین خواهد رفت، در رشد اقتصاد ما هم از لحاظ تحریک‌ تقاضای خارجی تاثیر خواهد گذاشت؛ بنابراین همه این موارد در هدف‌گذاری مهم است.

سیدعلی ادیانی، عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز به «جام‌جم» می‌گوید: تاثیر ردپای نفت را در بودجه باید از دو منظر تاثیر مستقیم و تاثیر غیرمستقیم در نظر بگیریم. هم با توجه به بودجه‌ای که به مجلس تقدیم شده است، می‌توان گفت 70 درصد بودجه کشور متاثر از نفت است.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به هدف‌گذاری دولت در برنامه پنجم توسعه برای کاهش سهم نفت در بودجه‌های جاری، در بودجه سال آینده که سال اول برنامه محسوب می‌شود این هدف تا چه حد دست یافتنی است، می‌گوید: با توجه به این که برنامه پنجم توسعه در مجلس بررسی نشده است هنوز رویکرد برنامه را نداریم در حالی که عرف کار این بود که ابتدا برنامه پنجم توسعه به مجلس ارائه و تصویب می‌شد و بودجه سنواتی براساس برنامه به تصویب می‌رسید، اما به هر دلیل مجلس رویکردش این است که با اولویت بودجه 89 را با رعایت شاخص‌ها و احکام کلی برنامه پنجم توسعه و سند چشم‌انداز 20 ساله بررسی و تنظیم کند؛ لذا سال 89 که اولین سال مالی برنامه پنجم توسعه است باید 20 درصد درآمد نفت به صندوق توسعه ملی واریز شود.