تعویض مربیان از نگاه کارشناسان

این جابجایی مربیان یا اساسا لزومی نداشته یا کاملا زود هنگام بوده است در واقع مربیان نقش عایقی برای محافظت از مدیران را ایفا کرده‌اند یا به تعبیری دیگر برخی مدیران، برای باقی‌ماندن خود مربی را قربانی می‌کنند. بیشترین تعویض مربیان را در تیم‌هایی چون برق شیراز، ابومسلم، داماش، پیام و استقلال اهواز شاهد بوده‌ایم و اتفاقا بیشترین خطر هم برای همین تیم‌ها رخ داد که یا به سقوط آنها انجامید یا دوران سختی را پشت سر گذاشتند.

مهدی مناجاتی (سرمربی پیشین تیم ملی، پاس، سپاهان و...): معضل تغییرات مکرر مربیان مشکل کنونی فوتبال ماست و هر چه زمان می‌گذرد، این مشکل حادتر می‌شود. در زمانی که ما بازیکن یا مربی بودیم، اصلا چنین قضیه‌ای رواج نداشت و تیم‌های مطرحی چون شاهین، پاس، نیروی هوایی، پرسپولیس و استقلال از مربیان با ثباتی بهره می‌بردند که نماینده شخصیت مربی و شخصیت تیمی آن باشگاه بودند به فرض مرحوم اسدالهی بیش از 15 تا 20 سال سرمربی پاس بود و بعد جای خود را به شاگردانش همچون مرحوم رنجبر یا آقای حسن حبیبی سپرد.

متاسفانه هر چه می‌گذرد، فرهنگ فوتبال ما مضمحل‌تر می‌شود. زمانی اگر بازیکن یا مربی باشگاهش را عوض می‌کرد شدیدا مورد نکوهش هواداران باشگاه قبلی قرار می‌گرفت، اما اکنون براحتی بازیکنان و مربیان بین باشگاه‌ها تبادل می‌شوند و قبح این که باشگاهی در طول سال 3 یا4 سرمربی عوض کند، ریخته است. متاسفانه برخی با نادیده گرفتن بیشتر باشگاه‌های موفق خارجی در ثبات مربیان‌خود به برخی باشگاه‌های دیگر مثل چلسی اشاره می‌کنند که در 2 فصل اخیر، 3 مربی به خود دیده است بی‌‌توجه به آن که منچستر یونایتد به عنوان رقیب این تیم نزدیک به 30 سال از یک سرمربی استفاده می‌کند یا آرسنال که ثبات بسیار خوبی در این کار دارد و این موجب شده این باشگاه‌ها شخصیت ویژه‌ای پیدا کنند.

به اعتقاد بنده، ریشه مشکل تغییرهای مکرر مربیان، بالاتر از مسائل باشگاهی است و به فدراسیون و سازمان برمی‌گردد چون وقتی مدیریت خود فدراسیون عمری 4 ساله هم پیدا نمی‌کند طبیعی است که کادر تیم ملی هم مکررا تعویض شوند. اگر یک مربی بیاید برنامه‌ای 4 ساله ارائه کند، معمولا پس از بروز مشکلی، بلافاصله آن مربی تغییر می‌کند و مربی بعدی نمی‌آید راه را ادامه دهد، بلکه همه چیز به روز اول و در جهت عقب‌ برمی‌گردد. بازیکن برای نشان دادن کارایی خود نیازمند اخت شدن و هماهنگی کامل با برنامه‌ها و افکار عالی تیم است و این اساسی‌ترین نیازی است که در تیم‌های ما نادیده گرفته می‌شوند. بر همین اساس، امروز تیم‌هایی چون استقلال، پرسپولیس، صبا و سپاهان از تیم‌های عربی باخت‌های پرگلی را می‌پذیرند و حتی در خانه به آنها می‌بازند در حالی که زمانی با تکیه بر ثبات مدیریتی و مربیان و ایجاد و قوام شخصیت تیمی، باشگاه‌های ما براحتی از پس تمام تیم‌های عربی کشورهای مجاور برمی‌آمدند.

ناصر شفق (مدیرعامل تراکتورسازی تبریز): ‌بخشی از این تغییرات مکرر مربیان به دلیل عدم اصلاح ساختارها و زیرساخت‌های باشگاه‌هاست یعنی اگر باشگاه‌ها خصوصی شوند و ثبات مدیریتی داشته باشند کمتر با چنین مقوله‌ای روبه‌رو می‌شویم.

شاید این پرسش در اینجا مطرح شود که برخی باشگاه‌ها با وجود خصوصی بودن، تغییرات کمتری از جهت حضور مربیان خود نداشته‌اند. در پاسخ باید گفت به فرض باشگاهی مثل ابومسلم که بیشترین تغییرات مربیان را شاهد بود، بیشترین جابه‌جایی مدیرعامل را هم به خود اختصاص داد. یعنی وقتی مالک یا متولی باشگاهی توان خرید آن باشگاه را ندارد، چگونه می‌توان او را صاحب آن باشگاه تلقی کرد. به عبارت دیگر، اگر فرض‌هایمان بر مبانی غیر واقعی شکل گیرند، نتایجی غیرطبیعی هم از آن به وجود می‌آیند.

علی شجاعی (سرپرست تیم ذوب‌آهن)‌: اصلا موافق چنین رویه‌ای نیستم. به یاد می‌آورم در دهه 50 وقتی به عنوان یک ملی‌پوش در ذوب‌آهن بازی می‌کردم پس از مربیگری آقایان محمود یاوری و عزیز اصلی لیادین از شوروی سابق سرمربیگری تیم ما را پذیرفت و در 2 سال نخست حضور او تیم ما همواره در لبه پرتگاه سقوط بود حتی بیشتر وقت‌ها در میان 12 تیم لیگ، ما در رتبه یازدهم یا دوازدهم قرار داشتیم، اما مدیریت باشگاه هیچ تغییری در زمینه جابه‌جایی سرمربی ایجاد نکرد تا با پخته شدن جوانان منتخب لیادین، تیم ما در دوره‌های سوم، چهارم و پنجم لیگ آن زمان، نتیجه کار پایه‌ای و صبورانه خود را گرفت و مدت‌ها بدون باخت ماند تا جایی که از لیادین به عنوان یکی از 2 مربی خارجی برتر قبل از انقلاب در کنار رایکوف نام برده شد.

اکنون متاسفانه اگر یک مربی طی 2 تا 3 ماه نتواند به نتایج خوبی دست پیدا کند جای خود را از دست می‌دهد که این به دلیل فشار مدیران یا جو ورزشگاه‌ها (این حیاکن رهاکن‌های مرسوم موجود در آن)‌ یا فشار مسوولان موسسه صاحب تیم یا صاحبان بخش خصوصی آنهاست تا تیمی می‌خواهد به قوام خود نزدیک شود با عزل سرمربی، دوباره همه چیز به روز اول خود برمی‌گردد. مشکلی که بعضا موجب سوءاستفاده برخی بازیکنان نیز می‌شود و آنها در چنین فضایی حرف‌شنوی و تمکین لازم از دستورات حرفه‌ای را نخواهند داشت.